تلخی دهان، بررسی علل و روش های درمان

تلخی دهان عارضه ای است که همه ما بارها با آن روبرو شدیم. این اتفاق ناخوشایند معمولا در ساعت های نه چندان دلپذیر عمر به سراغمان می آید؛ وقتی بیمار باشیم، دچار اضطراب یا غم شده باشیم یا خشکی شدید دهان گرفتارمان کرده باشد، بیشتر امکان دارد تلخ شدن دهان را تجربه کنیم.

«تلخی دهان» عارضه ای است که همه ما بارها با آن روبرو شدیم. این اتفاق ناخوشایند معمولا در ساعت های نه چندان دلپذیر عمر به سراغمان می آید؛ وقتی بیمار باشیم، دچار اضطراب یا غم شده باشیم یا خشکی شدید دهان گرفتارمان کرده باشد، بیشتر امکان دارد تلخ شدن دهان را تجربه کنیم.
به گزارش «بهپو»، طعم تلخ یا مزه بد دهان ممکن است واکنشی به خوردن غذاهای تند یا ترش باشد، اما اگر این حالت زیاد طول بکشد یا بی دلیل رخ دهد نگران کننده است.
طعم دهان، حس پیچیده ای است که به دلایل مختلفی از جمله بهداشت ضعیف دهان، خشکی دهان یا بارداری تحت تاثیر قرار می گیرد.
برای درمان تلخی دهان می بایست عوامل زمینه ای درمان شود. اما در عین حال می توان با روش های خانگی اثر ناخوشایند آن را کمتر کرد. در این مقاله به چند علت تلخی دهان اشاره می شود.

علایم و نشانه های بدمزگی دهان

حس ماندگار طعم بد در دهان که با نام «dysgeusia» شناخته می شود، یک عارضه طولانی مدت است که علت زمینه ای دارد. مبتلایان به dysgeusia ممکن است طعم های زیر را احساس کنند:

تلخی
طعم فلز
گندیدگی یا تعفن
شوری

ممکن است این طعم آنچنان قوی باشد که روی طعم غذایی که می خورید هم اثر بگذارد. حتی ممکن است بعد از مسواک زدن هم احساس شود.

چرا دهان بدمزه می شود؟

بسیاری از عوامل تلخی دهان جدی نیستند، اما ممکن است علایم آن آزار دهنده باشند. عوامل زیر می توانند طعم تلخی دهان را ایجاد کنند:

خشکی دهان

«خشکی دهان» که با نام « زروستومی» هم شناخته می شود، در صورتی بروز می کند که دهان به اندازه کافی بزاق تولید نکند. بزاق باعث کاهش باکتری های دهان شده وکمبود آن به بیشتر شدن باکتری ها کمک می کند.
مبتلایان به زروستومی دچار چسبندگی و خشکی دهان هستند؛ که می تواند به علت مصرف دارو، بیماری های قبلی یا مصرف تنباکو باشد. همچنین اگر کسی دچار گرفتگی بینی باشد و از دهان نفس بکشد می تواند دچار خشکی دهان شود.
کسانی که همیشه دچار خشکی دهان هستند می بایست با پزشک خود در این باره مشورت کنند.

مشکلات دهانی

بهداشت ضعیف دهان و دندان می تواند باعث ایجاد تلخی دهان شود. علاوه بر آن پوسیدگی، عفونت، بیماری و التهاب لثه را هم به همراه دارد.
می توان با منظم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بسیاری از مشکلات شایع دهانی جلوگیری کرد. استفاده از دهانشویه های آنتی باکتریال به کاهش مزه عفونت در دهان کمک می کند.

بارداری

در ماه های اول بارداری احساس مزه تلخی یا طعم فلز در دهان امری شایع است. تغییرات هورمونی روی مزه ها تاثیر می گذارد و باعث می شود بعضی غذاها و بوها تهوع آور باشند.
این عارضه در ماه های بعد یا نهایتا بعد از زایمان از بین می رود.

سندرم دهان سوخته

در این عارضه فرد در دهان خود احساس سوزش می کند. بسیاری از افراد می گویند این حس شبیه خوردن غذای تند است. ممکن است بعضی ها در کنار آن احساس مزه تلخی یا تعفن هم بکنند.
احساس سوزش دهان ممکن است هر از چند گاهی بروز کند یا عارضه ای مزمن باشد که مدت های زیاد گریبانگیر شماست.

یائسگی

زنان یائسه که دچار کاهش سطح استروژن هستند، ممکن است تلخی دهان را هم تجربه کنند. این عارضه می تواند با خشکی طولانی مدت دهان آغاز شود و به سندرم دهان سوخته منتهی شود.

رفلاکس معده به مری

ممکن است علت تلخی دهان «بازگشت اسید معده به مری» باشد. وقتی عضله یا اسفنکتر بالای معده ضعیف می شود شخص دچار رفلاکس می شود. این عارضه با تحریک مری، در شکم و قفسه سینه سوزش ایجاد می کند. حتی ممکن است طعم عفونت یا تلخی در دهان ایجاد کند که در کنار بقیه علایم ادامه پیدا می کند.

برفک دهان

عفونت مخمر دهان باعث به وجود آمدن «برفک دهان» -نقاط سفیدی روی زبان، داخل دهان یا گلو- می شود و ممکن است مزه تلخ در دهان ایجاد کند.

اضطراب و نگرانی

استرس و اضطراب شدید باعث تحریک واکنش های استرسی در بدن می شود و اغلب روی مزه دهان فرد اثر می گذارد. اضطراب باعث خشکی و تلخی دهان می شود.

آسیب عصبی

احساس طعم ها به طور مستقیم با اعصاب در ارتباط است. آسیب به اعصاب روی حس کردن طعم ها اثر می گذارد. آسیب عصبی ممکن است ناشی از صدمه به سر یا موارد زیر باشد:

داروها و مکمل های خوراکی

برخی افراد با مصرف بعضی از داروها دچار تلخی دهان می شوند، زیرا مواد شیمیایی داروها وارد بزاق دهان می شوند.
داروهایی که باعث ایجاد مزه تلخی می شوند به شرح زیرند:

بعضی از آنتی بیوتیک ها
داروهای قلبی
ویتامین های حاوی مواد معدنی و فلزاتی مانند مس،آهن و روی
داروهای لیتیومی

بیماری ها

بعضی از بیماری ها مثل عفونت سینوس یا سرماخوردگی در دهان تلخی ایجاد می کنند. در این بیماری ها بدن پروتیین های التهابی تولید می کند تا سلول های آسیب رسان را گیر بیندازند. این پروتیین ها روی احساس طعم در دهان هم اثر می گذارند.

درمان سرطان

شخص مبتلا به سرطان که تحت درمان است ممکن است در درک مزه ها دچار مشکل شود. شیمی درمانی و اشعه درمانی می توانند روی مزه ها هم اثر بگذارند.

روش های درمانی تلخی دهان

به گزارش «بهپو» و به نقل از «مدیکال نیوز تودی»، نخستین کار، درمان بیماری زمینه ای است که باعث تلخی دهان شده است. پزشک اغلب با پرسیدن چند سوال و انجام چند آزمایش علت زمینه ای را تشخیص می دهد و درمان مناسب را ارایه می دهد.
با درمان های خانگی هم می توان به طور موقت تلخی دهان را کاهش داد، البته ممکن است این روش ها برای همه کارامد نباشند.
روش های خانگی درمان تلخی دهان به شرح زیر است:

مراقبت منظم از دهان؛ مثل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال
جویدن آدامس بدون شکر برای حفظ بزاق در دهان
نوشیدن آب فراوان در روز
پرهیز از تحریک رفلاکس معده؛ مثلا نخوردن غذاهای چرب و پر ادویه و کاهش یا ترک مصرف دخانیات
شستن دهان با محلول یک لیوان آب و یک قاشق چای خوری جوش شیرین/