12 بیماری شایع مردان

اگرچه امید به زندگی در آقایان طی 50 سال اخیر به میزان چشمگیری افزایش یافته، هنوز این افراد نسبت به همسران خود به طور میانگین 5 سال زودتر از دنیا می روند چراکه برای سلامت اهمیت کمتری قایل هستند و در معرض عوامل خطرساز بیشتری از جمله حوادث، دخانیات، شیوه زندگی نادرست و... قرار می گیرند.

اولین پنجشنبه اسفندماه، «روز ملی سلامت مردان» نام دارد. این روز که به همت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری انجمن اورولوژی، انجمن پزشکان عمومی و سازمان نظام پزشکی در سراسر کشور برگزار می شود، به ارتقای آگاهی و فرهنگ سازی در زمینه خودمراقبتی و مداخله های تشخیصی و درمانی آقایان می پردازد.
به گزارش «بهپو»، اگرچه امید به زندگی در آقایان طی 50 سال اخیر به میزان چشمگیری افزایش یافته، هنوز این افراد نسبت به همسران خود به طور میانگین 5 سال زودتر از دنیا می روند چراکه برای سلامت اهمیت کمتری قایل هستند و در معرض عوامل خطرساز بیشتری از جمله حوادث، دخانیات، شیوه زندگی نادرست و... قرار می گیرند. لذت بردن از زندگی نیازمند سرمایه گذاری در وقت و تلاش برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری هاست. برای شروع این سرمایه گذاری هیچ وقت دیر نیست چرا که بسیاری از بیماری های آقایان با تشخیص زودرس، قابل پیشگیری هستند. فرارسیدن روز ملی سلامت مردان، بهانه ای شد تا به شایع ترین بیماریها در آقایان و راه های پیشگیری از آنها بپردازیم.

بیشتر بخوانید: 6 توصیه تغذیه ای به آقایان در روز ملی سلامت مردان

1-ایدز؛ از رفتارهای پرخطر بپرهیزید

HIV، ویروسی است که باعث بیماری ایدز می شود. این ویروس در خون و دیگر ترشحات بدن فرد مبتلا یافت می شود، حتی وقتی هیچ علامتی از بیماری وجود نداشته باشد. HIV از طریق تماس ترشحات فرد آلوده با آلت تناسلی، مقعد، دهان، چشم ها یا خراشها و زخم های پوستی به دیگران منتقل می شود. این بیماری در مراحل اولیه ممکن است علایمی شبیه سرماخوردگی یا آنفلوانزا ایجاد کند؛ اما اغلب افراد مبتلا برای سالهای طولانی از وجود ویروس در بدن خود خبر ندارند. آمار ابتلای آقایان به ایدز بالاتر از خانم هاست، به طوری که در سال 2012 میلادی، 76 درصد از آمار مبتلایان به این ویروس را آقایان تشکیل می دادند. HIV را تنها از طریق آزمایش خون می توان تشخیص داد. البته این تست با احتمال جواب مثبت کاذب نیز همراه است. بنابراین در این شرایط حتما باید با انجام تست دیگری به نام وسترن بلات، احتمال وجود ویروس HIV را در خون بررسی کرد. توجه داشته باشید اگر فرد در روزهای ابتدایی آلودگی به ویروس باشد، ممکن است با جواب منفی کاذب در تست مواجه شود، اما اغلب موارد آلودگی بعد از گذشت 2 ماه در تست مشخص می شوند. در هر صورت توصیه می شود تست HIV را بعد از 6ماه از اولین تست تکرار کنید. برای این بیماری هنوز درمان قطعی یا واکسن وجود ندارد. درما نهای موجود فقط م یتوانند از تبدیل شدن عفونت HIV به بیماری ایدز جلوگیری کنند اما این داروها خود با عوارض جانبی همراه هستند.

راه پیشگیری: خودداری از روابط جنسی پرخطر، استفاده از کاندوم در روابط جنسی و خودداری از مصرف سوزن مشترک برای تزریق، تاتو و... از موثرترین راه های پیشگیری از بیماری ایدز هستند.

2-دیابت؛ قاتل خاموش آقایان

دیابت از بیمار یهای خاموش است که سلامت میلیون ها مرد را در سراسر جهان به خطر می اندازد. احتمال بروز دیابت نوع 2 با بالا رفتن سن به تدریج افزایش می یابد. در این بیماری سطح قندخون بالا می رود و قند اضافی از ادرار دفع می شود. درنتیجه فرد دچار تکرر ادرار و تشنگی خواهد شد. البته اغلب افراد مبتلا به دیابت تا رسیدن به مراحل شدید بیماری و عوارض آن، علایم خاصی را تجربه نمی کنند. بنابراین تقریبا نیمی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 از بیماری خود بی خبر هستند، در حالی که دیابت طی این مدت به صورت مخفیانه به ارگانهای مختلف بدن آسیب جدی وارد می کند و درنهایت منجر به اختلالات کلیوی، قلبی- عروقی، عصبی، بینایی، کوری و... می شود. علاوه بر اینها، احتمال افت سطح تستوسترون و ناتوانی جنسی در آقایان مبتلا به دیابت بالاتر است که این موضوع خود می تواند منجر به افزایش خطر افسردگی و اضطراب شود. خوشبختانه با تشخیص زودرس، درمان به موقع و تغییر شیوه زندگی می توان از تمامی عوارض این بیماری جلوگیری کرد.

راه پیشگیری: تمامی افراد بالغ و سالم باید از 45 سالگی هر 3 سال یک بار قندخون خود را با آزمایش خون اندازه گیری کنند. برای این منظور می توان از روش های مختلف آزمایشگاهی از جمله تست قندخون ناشتا، تست تحمل گلوکز و تست قند 3ماهه - A1C- استفاده کرد. با پیروی از شیوه زندگی سالم، حفظ وزن مناسب، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می توان به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش داد. اگر دچار عوامل خطر دیابت مثل فشارخون و چربی خون بالا و سابقه دیابت در خانواده هستید باید غربالگری دوره ای را از سنین پایین تر و با فاصله کمتر انجام دهید.

3-بیماری های قلب و عروق؛ تصلب شرایین در صدر قاتلان آقایان

آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین در صدر بیماری هایی قرار دارد که سلامت مردان را به خطر می اندازند. در این بیماری، عروق خونی به دلایل مختلف از جمله بالا بودن کلسترول و فشارخون دچار انسداد می شوند. درواقع کلسترول اضافی می تواند روی دیواره عروق تجمع یابد و باعث ایجاد پلاکهای چربی شود. این پلاکها در صورت ناپایداری منجر به تشکیل لخته در عروق و انسداد رگ می شوند. در این وضعیت، انتقال خون به قلب مختل می شود و سکته رخ می دهد. آترواسکلروزیس در عروق مغز نیز می تواند منجر به سکته مغزی شود.

راه پیشگیری: از هر 3 مرد بالغ 1 نفر در زندگی خود به نوعی بیماری قلبی مبتلا می شود. بنابراین باید حتما به صورت دوره ای برای بررسی وضعیت قلبی-عروقی به پزشک مراجعه کند. زمان شروع غربالگری پزشکی باتوجه به عوامل خطر موجود برای هر فرد از جمله میزان چربی ها و فشارخون، استعمال دخانیات، اضافه وزن، دیابت و... می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی توصیه می شود از 25 سالگی هر 5 سال یک بار وضعیت قلبی خود را بررسی کنید. اندازه گیری چربی خون نیز باید برای آقایان با عامل خطر از 20 سالگی و مردان سالم از 35 سالگی آغاز شود. ورزش روزانه -حداقل 30 دقیقه در روز-، رژیم غذایی سالم، افزایش مصرف میوه و سبزی، کاهش مصرف چربی های اشباع و ترک دخانیات از دیگر عوامل موثر در پیشگیری از بیماری های قلبی هستند.

4-بزرگی و سرطان پروستات؛ دومین سرطان شایع آقایان در جهان

سرطان پروستات دومین سرطان شایع میان آقایان است که خطر آن با بالا رفتن سن، افزایش می یابد. تقریبا 80 درصد از آقایان بعد از 80 سالگی به نوعی از سرطان پروستات دچار می شوند. درواقع 1 نفر از هر 6 مرد در طول زندگی خود دچار سرطان پروستات می شود و این بیماری مهم ترین علت مرگ حاصل از سرطان در مردان 75 ساله به بالاست. خوشبختانه سرعت رشد این سرطان کم است و معمولا به نقاط دیگر بدن منتشر نمی شود. از درمانهای موجود برای آن می توان به جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی یا ترکیبی از این موارد اشاره کرد.

راه پیشگیری: سن بالای 50 سال، عوامل ژنتیکی و سابقه سرطان پروستات در پدر، برادر یا فرزند از مهم ترین عوامل خطر این بیماری هستند. بنابراین لازم است تمام آقایان غربالگری پروستات را از 50 سالگی آغاز کنند. در صورت وجود عوامل خطر نیز بهتر است این آزمایش از 40 تا 45 سالگی آغاز شود. سلامت پروستات را می توان با معاینه دیجیتالی مقعد و آزمایش خون بررسی کرد. مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش های دوره ای احتمال تشخیص زودرس این بیماری را به میزان قابل توجهی بالا می برد. پیروی از شیوه زندگی سالم نیز در حفظ سلامت پروستات نقشی اساسی دارد.

5-بیماری های کلیوی؛ وقتی دست و پا ورم می کند

بیماریهای کلیوی معمولا زمانی ایجاد می شوند که کلیه ها بر اثر آسیب های واردشده، توانایی تصفیه خون را از دست می دهند. دیابت و فشارخون بالا از مهمترین عوامل بیماریهای کلیوی هستند. این بیماریها اغلب به تدریج رخ می دهند و ممکن است تا رسیدن به نارسایی کامل کلیه، بدون علامت باقی بمانند. با از کار افتادن کلیه ها، آب و مواد زاید در بدن تجمع می یابند. این وضعیت در صورت درمان نشدن با دیالیز یا جراحی پیوند کلیه، منجر به تشنج یا کما و حتی مرگ می شود. از آنجایی که سرعت پیشرفت بیماریهای کلیوی معمولا کند است، تشخیص آنها دیر انجام می گیرد، اما اگر زود تشخیص داده شوند، می توان با راهکارهای مختلف طول عمر کلیه ها و کارکرد آنها را افزایش داد. بنابراین آشنایی با علایم بیماریهای کلیوی از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله این علایم می توان به تغییر در ادرار، ورم پاها، قوزک، صورت یا دست ها، خستگی، حساسیت های پوستی یا خارش شدید، طعم فلزی در دهان یا بوی بد دهان، حالت تهوع و استفراغ، تنگی نفس، احساس سرمای مداوم حتی در محیط های گرم، سرگیجه، عدم تمرکز و درد در پاها، کمر یا پهلوها اشاره کرد. مهم ترین راه برای تشخیص بیمار یهای کلیوی انجام آزمایش خون و ادرار است.

راه پیشگیری: افزایش مصرف آب، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب، ترک سیگار، غربالگریهای منظم و کنترل دیابت و فشارخون، بررسی دوره ای کلیه ها، کاهش مصرف داروهای مسکن و مصرف درست داروها همگی به پیشگیری از بیماریهای کلیوی و جلوگیری از پیشرفت آنها کمک می کنند. افرادی که دچار بیماری کلیوی هستند باید مصرف نمک و پروتئین را نیز کاهش دهند.

6-افسردگی و خودکشی؛ خودکشی، هشتمین علت مرگ در آقایان

افسردگی از بیماری های روان است که تعداد زیادی از آقایان را درگیر می کند. این بیماری نه تنها بر روان انسان تاثیر میگذارد، بلکه سلامت جسمانی را نیز دستخوش تغییر می کند و باعث بروز احساس خستگی، ضعف، بی حالی، کاهش یا افزایش اشتها و بی خوابی می شود. از آنجایی که معمولا دیدگاه مثبتی درمورد بیمار یهای اعصاب و روان در جامعه وجود ندارد، اغلب آقایان افسردگی خود را نمی پذیرند و برای درمان آن اقدامی نمی کنند. آنها می ترسند که با صحبت درمورد مشکل خود، ضعیف و آسیب پذیر دیده شوند. بنابراین حتی آن را از نزدیکترین افراد پنهان نگه می دارند، در صورتی که افسردگی، بیماری خطرناکی است و در صورت درمان نشدن می تواند خطر خودکشی را افزایش دهد. خودکشی در جهان به عنوان هشتمین علت مرگ در آقایان شناخته شده و آمار آن در مردان از خانم ها بالاتر است.

راه پیشگیری: افسردگی مانند اختلالات جسمی یک بیماری واقعی است و باید تحت درمان قرار بگیرد. از صحبت کردن درمورد مشکلات روحی-روانی خود ترس نداشته باشید و از اطرافیان، اعضای خانواده و دوستان درخواست کمک کنید. مشاور یا روانشناس با تغییر دیدگاه شما می تواند به بهبود کیفیت زندگیتان کمک کند. شرکت در فعالیت های اجتماعی، نوشتن افکار و ورزش منظم حتی در حد یک پیاده روی ساده در محل زندگی نیز می توانند بسیار کمک کننده باشند.

7-سرطان ریه؛ از یک سرفه ساده شروع می شود

بسیاری از بیماریهای تنفسی با سرفه های ساده شروع می شوند. با گذشت زمان این سرفه می تواند به بیماری های کشنده تنفسی مثل سرطان ریه، آمفیزم و بیماری مزمن انسدادی ریه – COPD- تبدیل شود. سرطان ریه از بیماریهای بسیار شایع در آقایان است. این بیماری رشد بسیار سریعی دارد و معمولا زمانی تشخیص داده می شود که دیگر برای درمان دیر شده، اما اگر زود تشخیص داده شود قابل درمان خواهد بود. اگرچه عوامل شغلی مثل تماس با آزبست خطر ابتلا به این بیماری را بالا می برند، همچنان استعمال دخانیات، مهم ترین عامل سرطان ریه در آقایان است.

راه پیشگیری: بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیمار یهای تنفسی، ترک دخانیات است. امروزه برنامه ها و روشهای جایگزینی متعددی وجود دارند که با استفاده از آنها می توان به تدریج مصرف دخانیات را کاهش داد و به طور کامل کنار گذاشت. اگر بیشتر از 30 سال است که از دخانیات استفاده می کنید، توصیه می شود ریه خود را با انجام سی تی اسکن با دوز پایین، تحت بررسی قرار دهید.

8-آنفولانزا و ذات الریه؛ افزایش خطر 25 درصدی نسبت به خانم ها

این دو بیماری از خطرهای اصلی برای سلامت آقایان است. درواقع آنها حدود 25 درصد نسبت به خانم ها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این دو بیماری و عوارض آنها قرار دارند، به خصوص آقایانی که به دلیل بیماری -بیماری مزمن انسدادی
ریه، دیابت، نارسایی احتقانی قلب، کم خونی داسی شکل، ایدز یا سرطان- دچار ضعف سیستم ایمنی شده اند.

راه پیشگیری: برای پیشگیری از آنفلوانزا و ذات الریه، واکسیناسیون سالیانه پیشنهاد می شود. رعایت بهداشت، شستشوی منظم دست ها و عدم تماس با افراد بیمار یا سطوح آلوده به ویروس نیز از راهکارهای موثر در پیشگیری از این دو بیماری هستند.

9-اختلال نعوظ؛ علامتی زودهنگام برای بیمار یهای قلبی-عروقی

اختلال نعوظ از دیگر بیماریهای شایع آقایان است که معمولابه دنبال آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین ایجاد می شود. بنابراین می تواند نشان دهنده سلامت ضعیف عروق خونی در بدن و علامتی زودهنگام برای بیمار یهای قلبی باشد. اختلال نعوظ درجات مختلفی دارد و با افزایش سن، شیوع بیشتری پیدا می کند. از دیگر دلایل این بیماری می توان به کمبود هورمون تستوسترون، فشارخون بالا، دیابت، افسردگی، اضطراب، بیماری اماس، بیماری عروق محیطی، سرطان پروستات و اختلالات عصبی یا نخاع اشاره کرد. استعمال دخانیات، سوءمصرف الکل و مواد و عوارض جانبی بعضی داروها نیز می توانند در این اختلال نقش داشته باشند. اختلال نعوظ در بیشتر موارد درمان پذیر است.

راه پیشگیری: توجه به سلامت قلب و عروق، برخورداری از شیوه زندگی سالم، رژیم غذایی مناسب، کاهش استرس، ورزش، ترک دخانیات، مراجعات منظم پزشکی و استفاده از درما نهای خوراکی و موضعی همگی می توانند به پیشگیری از اختلال نعوظ در آقایان کمک کنند. درمان اختلال نعوظ باتوجه به عامل آن می تواند متفاوت باشد اما معمولا شامل داروهایی مثل تادالافیل، سیلدنافیل، واردنافیل، هورمون درمانی و جراحی پروتز می شود.

10-سرطان روده بزرگ و مقعد؛ دومین علت جهانی مرگ به دنبال سرطان در آقایان

سرطان کولورکتال -روده بزرگ و مقعد- دومین علت شایع مرگ به دنبال سرطان میان آقایان در جهان است. آمار این بیماری در آقایان تا حدودی نسبت به خانم ها بیشتر است. سرطان روده بزرگ در اغلب موارد به صورت تدریجی از پولیپ های روده بزرگ آغاز می شود. پولیپ، بافتی غیرطبیعی روی دیواره داخلی روده بزرگ است که می تواند با تبدیل شدن به سرطان، این بیماری را به سایر بخش های بدن منتقل کند.

راه پیشگیری: پولیپ را باید قبل از تبدیل به سرطان تشخیص داد و از روده خارج کرد. برای این منظور باید غربالگری سرطان روده بزرگ را از 50 سالگی آغاز کنید. کولونوسکوپی یکی از رو شهای رایج برای تشخیص پولیپ و بررسی روده و مقعد است که با استفاده از یک لوله انعطاف پذیر مجهز به دوربین انجام می شود. پولیپ ها را می توان حین انجام این تست خارج کرد. در این زمینه روش مشابه دیگری تحت عنوان سیگموئیدوسکوپی نیز وجود دارد که فقط به بررسی بخش انتهایی روده بزرگ می پردازد. کولونوسکوپی را می توان به صورت مجازی و با کمک رو شهای تصویربرداری مثل سی تی اسکن نیز انجام داد اما اگر پولیپ مشاهده شود فرد باید برای خارج کردن آن کولونوسکوپی معمول را انجام دهد.

11-سرطان پوست؛ در تماس با آفتاب، مجهز باشید

ملانوما، خطرناکترین نوع سرطان پوست است که در آقایان شیوع نسبتا بالایی دارد. این بیماری از سلولهای مسوول تولید رنگدانه پوست به نام ملانوسیت آغاز می شود. در سال 2013 میلادی دوسوم از مرگهای ناشی از این نوع سرطان به مردان اختصاص داشت؛ یعنی بیشتر از 2 برابر آمار در خانم. مردها همچنین 2 تا 3 برابر بیشتر از خانم ها در معرض خطر ابتلا به سرطان سلو لهای پوستی بازال و اسکواموس هستند. این بیماری ها بیشتر در آقایان سفیدپوست و بالای 50 سال دیده می شوند. افزایش تماس با نور آفتاب و سوختگی های حاصل از آن و قرار گرفتن در معرض منابع اشعه UV مثل دستگاه های سولاریوم از مهم ترین عوامل سرطان های پوستی هستند. تشخیص زودرس این سرطان ها به درمان موثرتر و بدشکلی کمتر کمک می کند.

راه پیشگیری: برای پیشگیری از سرطان پوست باید زمان تماس با نور آفتاب را کاهش داد یا از کرم ضدآفتاب، لبا سهای آستین بلند، شلوار، کلاه لبه دار و عینک آفتابی در بیرون از خانه استفاده کرد. همچنین باید استفاده از دستگاههای سولاریوم را کنار گذاشت. معاینه پوست در خانه از لحاظ تغییرات، لکه ها و خال ها و شکل، رنگ و اندازه آنها و معاینه پزشکی نیز در پیشگیری از سرطانهای پوست نقش بسیار مهمی ایفا می کند.

12-افت تستوسترون؛ وقتی از صفات مردانه کاسته م یشود

ترشح هورمون مردانه تستوسترون در دوران بلوغ به وج می رسد اما بعدا ز 30 سالگی به تدریج هر سال 1 درصد کاهش می یابد. اگرچه افت تستوسترون، جزیی طبیعی از روند افزایش سن است اما اگر این هورمون بیش از حد افت داشته باشد، تحت عنوان بیماری هیپوگنادیسم شناخته می شود. این بیماری با علایمی مثل اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی، ناباروری، افسردگی، بی حالی، بی خوابی، افزایش بافت چربی و کاهش بافت عضلانی همراه است. کاهش سطح تستوسترون همچنین می تواند باعث آپنه انسدادی خواب، نارسایی احتقانی قلب و دیگر بیماری های جدی شود. میزان تستوسترون خون و نیاز به درمان را می توان با انجام یک آزمایش خون ساده مشخص کرد. درمان های معمول برای این بیماری شامل برچسب ها و ژل های موضعی، داروهای تزریقی و قرصه ای کاشتنی تستوسترون می شود.

راه پیشگیری: برای جلوگیری از افت بیش از حد تستوسترون به دنبال افزایش سن باید در طول زندگی خود شیوه زندگی سالمی داشته باشید و به سلامت قلبی-عروقی خود توجه کنید. ورزش، رژیم غذایی سالم، جلوگیری از اضافه وزن و ترک دخانیات همگی می توانند در پیشگیری از افت تستوسترون موثر باشند./

بیشتر بخوانید: بررسی علل کم بودن اسپرم در مردان