مقایسه داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری با داروهای بیولوژیک

پیشرفت هایی که در زمینه معرفی داروهای جدید آرتریت روماتوئید حاصل شده، منتهی به درمان های کارامدتر و موثرتری شده است. در این مقاله داروهای سنتی و مرسوم ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) و انواع جدید بیولوژیک آن با هم مقایسه می شوند.
داروهای بیولوژیک، جدیدترین نوع از داروهای آرتریت روماتوئید هستند، این داروها نه تنها در میزان بهبود بیمار تفاوت های آشکاری با داروهای مرسوم دارند، بلکه به کاهش آسیب مفاصل نیز کمک می کنند. درمان بیماران روماتیسمی با داروهای بیولوژیک در مقایسه با داروهای داروهای سنتی و مرسوم ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) تفاوت هایی دارد که آگاهی از این تفاوت ها بسیار مهم است.
روش های درمانی آرتریت روماتوئید در مقایسه با دهه های گذشته پیشرفت های بزرگی کرده است؛ مصرف داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری و سپس معرفی داروهای بیولوژیک دو پیشرفت مهم در این حوزه به شمار می آیند. با وجود اینکه داروهای بیولوژیک از لحاظ فنی نوعی از داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) به حساب می آیند اما معمولا فقط با نام بیولوژیک خوانده می شوند. این نام آنها را از DMARD های مرسوم متمایز می کند.

داروهای مرسوم ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD)

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) داروهایی هستند که از آسیب مفاصل و بدشکلی ناشی از روماتیسم جلوگیری می کنند. بیش از 10 تا 12 گونه از این داروها موجود است و همگی با سرکوب سیستم ایمنی کار می کنند.
متوترکسات دارای استاندارد های طلایی است و اغلب برای مبتلایان به روماتیسم فعال تجویز می شود. باید توجه داشت که درمان های زود هنگام بهترین نتیجه را می دهد، وقتی مفصل دچار آسیب شد صدمات وارده قابل برگشت نیست.
داروهای متداول دیگرِ DMARD که برای روماتیسم تجویز می شوند، هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین هستند که به تنهایی یا به همراه متوتروکسات تجویز می شوند. این داروها ضعیف تر از متوتروکسات هستند اما در مقابل، عوارض جانبی کمتری نیز دارند.

DMARD های جدید: بیولوژیک ها

این داروها با مهندسی ژنتیک تولید شده اند و سیتوکین ها را بلاک می کنند؛ سیتوکین ها پروتئین هایی هستند که موجب واکنش دستگاه ایمنی می شوند. اولین داروی بیولوژیکی برای درمان روماتیسم در 1998 معرفی شد و تاکنون بسیاری از این داروها برای درمان روماتیسم مورد تایید قرار گرفته است.
برای آن دسته از مبتلایان به روماتیسم که به چیزی بیشتر از داروهای DMARD مرسوم نیاز دارند، داروهای بیولوژیک موهبتی الهی محسوب می شود. اما متاسفانه خطرات و هزینه های آنها نیز بالاست. با این وجود این داروها بسیار موثر هستند و در صورتی که بیمار به مصرف آن ها نیاز پیدا کرد، نباید در تجویز آنها تعلل کرد.

DMARD ها در مقایسه با داروهای بیولوژیک

در زیر به شباهت ها و تفاوت های این دو دسته دارو اشاره می شود:

نحوه دریافت دارو: داروهای DMARD معمولا به صورت قرص مصرف می شوند و متوترکسات، متداول ترین نوع آنها، عموما هفته ای یک بار استفاده می شود. اما داروهای بیولوژیک معمولا زیر پوست یا داخل ورید تزریق می شوند، این روند درمانی در یک مرکز بالینی صورت گرفته و چند ساعت زمان می برد. تعداد تکرارهای یک داروی بیولوژیک به نوع آن بستگی دارد و می تواند از روزانه تا ماهانه متغیر باشد.
هدف دارو: DMARD ها تمام سیستم ایمنی را مورد هدف قرار می دهند، در حالی که بیولوژیک ها تنها روی مراحل خاصی از فرایند التهابی تاثیر می گذارند.
زمان نتیجه دهی: در داروهای DMARD ممکن است ماه ها زمان لازم باشد تا فرد متوجه تاثیر یا عدم تاثیر دارو شود، اما نتیجه مصرف داروهای بیولوژیک معمولا ظرف 4 تا 6 هفته مشخص می شود. ممکن است در طول درمان با این داروها، پزشک داروهای ضد التهابی استروئیدی یا غیر استروئیدی نیز تجویز نماید تا درد و تورم کاهش یابد.
خطرات: هر دو گروه DMARD ها و بیولوژیک ها خطر بروز عفونت را بالامی برند، بنابراین اگر دچار تب، لرز، یا علائم سرما خوردگی شدید حتما با پزشک خود مشورت کنید. عفونت های شدیدی مثل پنومونی (ذات الریه) از جمله بیشترین خطرات احتمالی مصرف داروهای بیولوژیک هستند.
عوارض جانبی: هر کدام از انواع DMARD ها عوارض جانبی مخصوص به خود را دارند، بنابراین اگر پزشک داروی خاصی را تجویز نمود، باید در این زمینه با او مشورت کنید. به عنوان مثال متوترکسات موجب آسیب های کبدی، سرکوب مغز استخوان و نقص یا سقط جنین می شود. اما مهمترین عارضه جانبی داروهای بیولوژیک بروز واکنش های پوستی در محل تزریق در حدود 30 درصد افراد است. البته عوارض جانبی شدیدتری نیز وجود دارد که باید پیش از شروع درمان با داروهای بیولوژیک مورد ارزیابی قرار بگیرند. مثلا بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان پوست.
هزینه: داروهای بیولوژیک گران تر از انواع مرسوم آن هستند. اگر سوالی در مورد نحوه پوشش این داروها توسط بیمه دارید حتما با شرکت بیمه درمانی خود مطرح نمایید.

داروهای DMARD و بیولوژیک: روش درمانی ترکیب و تطابق

اغلب اوقات داروهای DMARD مرسوم در ترکیب با یکدیگر مورد مصرف قرار می گیرند. همچنین این داروها می توانند همراه داروهای بیولوژیک نیز مصرف شوند، اما در زمانِ واحد تنها یک داروی بیولوژیک تجویز می شود.
اگر متوترکسات موثر واقع نشد، پزشکان یک داروی بیولوژیک را به همراه آن تجویز می کنند. در برخی موارد اگر داروی بیولوژیک تجویز شده تاثیر خوبی داشته باشد، متوترکسات را قطع می کنند. اگر داروی بیولوژیک موثر نبود ممکن است پزشک داروی بیولوژیک دیگری را امتحان کند.
اینکه چه زمانی مصرف DMARD را آغاز کنید یا چه وقت داروی بیولوژیکی را اضافه یا حذف نمایید، تصمیماتی است که باید به همراه پزشکتان بگیرید. مهم نیست کدام دارو را انتخاب می کنید، مهم این است که در مورد عوارض جانبی و خطرات احتمالی آن با پزشک مشورت کرده باشید. علاوه بر این باید به طور منظم آزمایش خون بدهید تا از عدم وجود خطرات ناشی از عوارض جانبی اطمینان حاصل کنید.
وجود دو گروه DMARD های مرسوم و داروهای بیولوژیک جدید در کنار هم تصمیم گیری پزشکان درباره نحوه درمان بیماران روماتیسمی را تغییر داده است. امروزه و بلطف وجود داروهای جدید روماتیسمی، گزینه های درمانی بهتری نسبت به گذشته پیش روی بیماران قرار دارد./