ارگونومی کار با کامپیوتر

هدف اصلی ارگونومی طراحی است. طراحی بصورتی که کار با انسان حداکثر تطابق را داشته باشد و در صورت عدم امکان آن، انسان با کار تطبیق پیدا کند.هدف اصلی ارگونومی طراحی است. طراحی بصورتی که کار با انسان حداکثر تطابق را داشته باشد و در صورت عدم امکان آن، انسان با کار تطبیق پیدا کند.

تولیدکنندگان تجهیزات و وسایل کامپیوتر سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند. رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد، کمر درد و فشار در نواحی مچ دست، شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد.
واژه ارگونومی (Ergonomics) آمیزه ای از دو واژه ارگو Ergo (به معنای کار) و نوموس Nomos (به معنای قانون) است.
هدف اصلی ارگونومی طراحی است. طراحی بصورتی که کار با انسان حداکثر تطابق را داشته باشد و در صورت عدم امکان آن، انسان با کار تطبیق پیدا کند.

نتایج بکارگیری اصول ارگونومی در محیط های کاری:

پیشگیری از اختلالات اسکلتی-عضلانی در بین شاغلین (مانند کمردرد، سندرم تونل کارپال یا درد شدید در مچ دست و ناحیه گردن، درد ناحیه زانو یا آرنج و ...)
کمک به پیشگیری از حوادث شغلی
افزایش میزان رضایت مندی کارکنان
افزایش رفاه و آسایش کارکنان
کمک به افزایش بهره وری در کار
کمک به افزایش تولید

ارگونومی در کار با کامپیوتر:

تولیدکنندگان تجهیزات و وسایل کامپیوتر سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند. رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد، کمر درد و فشار در نواحی مچ دست، شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد. از آنجایی که بیشتر کاربران کامپیوتر در محیط های سربسته و فضاهای کوچک کار می کنند، حداقل شرایط محیط کاری مناسب برای کاربران آن را به صورت زیر می توان نام برد:

وجود سیستم تهویه مطبوع
نور کافی و مناسب
استفاده از میز مخصوص که دارای عرض و ارتفاع استاندارد باشد.
استفاده از صندلی ارگونومیک با قابلیت تنظیم ارتفاع
استفاده از زیرپایی برای قرارگیری مناسب و راحت پاها
استفاده از Copy holder برای خم نکردن بیش از حد کمر و گردن

با رعایت نکات فوق باز هم امکان بروز بیماریهای خاص برای اپراتور وجود دارد. از جمله کم تحرکی هنگام کار با کامپیوتر، چشم دوختن طولانی مدت به صفحه مانیتور، و انجام حرکات یکنواخت و تکراری مچ دست که ممکن است سبب بروز انواع عوارض شود.

برای پیشگیری از این عوارض، رعایت نکات ساده و مهم زیر هنگام کار با کامپیوتر توصیه می شود:

به تناوب از پشت میز کامپیوتر برخاسته و با نرمشهای خیلی ساده گردن، بازو، مچ دست و پاها را حرکت دهید.
صفحه مانیتور را طوری تنظیم کنید تا ستون فقرات شما به صورت مستقیم قرار گرفته و چشمان شما با قسمت بالایی صفحه مانیتور در یک خط مستقیم قرار گیرند. این وضعیت برای چشمان شما راحتی بیشتری به همراه خواهد داشت.
فاصله صفحه مانیتور تا چشمان شما باید بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد.
هر ۳۰ دقیقه به اشیایی که در فاصله حداقل ۶ متری قرار دارند چند دقیقه چشم بدوزید
ارتفاع میز کامپیوتر باید بین ۶۶ تا ۷۱ سانتی متر باشد.
ترجیحا از یک زیر پایی استفاده نمایید و پاها را روی آن قرار دهید. این وسیله به راحت بودن وضعیت پاهای شما کمک می کند.
میز کار را طوری قراردهید که روشنایی لامپ های سقف در طرفین قرار گیرد و از قرار دادن میز در محیطی که نور لامپ مستقیما در برابر شما باشد خودداری شود.
در استفاده از روشنایی طبیعی نیز نباید صفحه مانیتور در برابر پنجره قرار گیرد.
سطح صفحه کلید تقریبا هم ارتفاع با دسته صندلی و آرنج باشد و مچ ها بطور عادی روی صفحه کلیدها قرار گیرد، بطوری که هنگام کار ساعدها تقریبا موازی با افق قرار گرفته و زاویه بین مچ دست و ساعد ۵ تا ۱۰ درجه باشد . موقعیت موس از نظر ارتفاع و فاصله همانند صفحه کلید است.
روشنایی محل کار باید مخلوطی از نور سفید و زرد بوده (ترجیحا از لامپ مهتابی استفاده شود) و شدت آن در حدود ۳۰۰ لوکس باشد.
برای اتاق کار دمای ۱۹ تا ۲۳ درجه سانتی گراد و رطوبت حدود ۵۰ درصد مناسب است.
بهتر است با باز و بسته کردن در و پنجره ها و یا تعبیه دستگاه تهویه مطبوع، هوای اتاق مرتبا عوض شود.

ویژگیهای صندلی ارگونومیک:

ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد. ارتفاع صندلی ۴۱ تا ۵۲ سانتی متر توصیه می شود.
سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتی متر باشد. برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود.
ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتی متر باشد و رویه آن از جنسی باشد که اصطلاحا بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی گرد و لبه بیرونی آن نرم باشد.
پشتی صندلی با تشک آن زاویه بین ۹۵ تا ۱۱۰ درجه داشته باشد.
عرض پشتی صندلی باید حداقل ۳۲ تا ۳۶ سانتی متر باشد. ارتفاع پشتی صندلی نیز بین ۵۰ تا ۸۲ سانتی متر توصیه می شود. صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر (ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از پایین) دارای یک قوس محدب و در قسمت پشت درای یک قوس مقعر باشد.
صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد. همچنین درای ۵ چرخ بوده و چرخان باشد. شیب کف صندلی ۵ تا ۱۵ درجه برای تمایل به جلو و ۵ درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد.

ارگونومی مانیتور:

Refresh rate (میزان فرکانس روشنایی) حداقل ۷۵ هرتز باشد.
شیب صفحه نمایش قابل تنظیم بوده و به میزان ۱۰ تا ۱۵ درجه به سمت بالا باشد.
اندازه کاراکترها به طول حداقل ۵ میلی متر باشد.
کنتراست و نور قابل تنظیم باشد.
سطح فوقانی مانیتور در سطح چشم یا کمی پایین تر از آن باشد.
تا حد امکان بدون بازتابش آزاردهنده و نور خیره کننده باشد./