عوارض جانبی انواع بیهوشی در اعمال جراحی

چهار نوع بیهوشی وجود دارد که هریک دارای معایب و مزایایی است.

انتخاب های شما برای بیهوشی کدامند؟

بسته به نوع عمل جراحی و وضعیت سلامت جسمانی فرد، انتخاب های مختلفی پیش روی شخص قرار دارد:

● بیهوشی موضعی (Local anesthesia): تنها منطقه ای که تحت عمل جراحی قرار دارد بی حس می شود.

● بیهوشی منطقه ای (Regional anesthesia): قسمت بزرگتری از بدن بی حس می شود. اپیدورال و اسپاینال (نخاعی) هر دو از انواع بیهوشی هستند که به صورت تزریق دقیق داروی بی حسی در ناحیه ای مناسب از کمر شخص انجام می شوند.

در اپیدورال، داروی بی حسی را با سوزن مخصوص به زیر نخاع تزریق می کنند. این روش عموما برای زایمان به کار گرفته می شود اما در بسیاری از عمل های استخوان نیز به عنوان یکی از انتخاب ها در نظر گرفته می شود، زیرا در این نوع بی حسی فرد زمان طولانی تری درد را حس نمی کند.
بیهوشی منطقه ای در اعمال جراحی اعضا، به صورت تزریق داروی بی حسی در محل تجمع اعصاب در عضو مورد نظر صورت می گیرد تا درد کاملا از بین برود.
این روش به بیمار اجازه می دهد که در طول عمل به هوش باشد و پس از عمل نیز مدتی تسکین درد را تامین می کند.

● بیهوشی عمومی: داروهای وریدی و گازهای بیهوشی فرد را دچار بیهوشی موقت می کنند در نتیجه در طول عمل درد را احساس نمی کند. برخی از اتاق های عمل با آخرین فن آوری تجهیز شده اند تا بر سطح هوشیاری بیمار نظارت داشته باشند و میزان دارو یا ماده بی حسی مورد نیاز هر شخص را با توجه به نیاز های فردی او مشخص کنند.

● بیهوشی سدیشن (Sedation anesthesia): مسکن ها و آرامبخش ها برای به حداقل رساندن درد و ناراحتی در طول عمل به فرد تزریق می شوند. در این حالت فرد در طول عمل قادر به برقراری ارتباط با اطرافیان می باشد اما پس از عمل مقدار کمی از آن را به یاد می آورد.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بیهوشی در اتاق عمل و انواع آن

عوارض جانبی بیهوشی عمومی

● تهوع و استفراغ: این عارضه جانبی در طول چند روز اول پس از عمل متداول است و ممکن است با عوامل خاصی مثل نوع عمل جراحی، برخی دارو ها و تحرک، تحریک شود.

● گلو درد: لوله ای که برای کمک به تنفس در گلو قرار می گیرد، ممکن است پس از درآوردن منجر به درد در ناحیه گلو شود.

● گیجی: گیجی پس از به هوش آمدن امری طبیعی است، اما برای برخی افراد خصوصا سالمندان ممکن است این گیجی هفته ها یا روزها طول بکشد.

● درد عضلات: دارویی که برای شل کردن عضلات تزریق می شود تا بتوان لوله تنفس را به راحتی داخل برد، می تواند منجر به درد عضلانی شود.

● خارش: این عارضه جانبی رایج داروی نارکوتیک است، داروی مسکنی که گاهی در بیهوشی های عمومی استفاده می شود.

● لرز (هیپوترمی): لرز در بیمارانی که هوشیاری خود را پس از عمل به دست می آورند بسیار متداول است و در حدود نیمی از افراد بروز می کند. محققان به دلیل آن کاملا آگاه نیستند اما تصور می کنند که این امر به سبب کاهش دمای درونی بدن باشد.

در موارد نادر، بیهوشی عمومی ممکن است عوارض زیر را نیز بدنبال داشته باشد:

● هذیان بعد از عمل یا اختلال شناختی: بعضی مواقع گیجی و از دست دادن حافظه ممکن است بیشتر از چند ساعت به طول انجامد:

1- هذیان: این عارضه می تواند چند روز پس از عمل نیز ادامه یابد، گاهی بیمار دچار گیجی شده و یا در یادآوری مسائل دچار مشکل می شود. در مدت زمان مذکور، این اختلال متناوبا ازبین می رود و عود می کند اما پس از یک هفته کاملا ناپدید می شود. این وضعیت در حالتی که بیمار پس از عمل به بخش مراقبت های ویژه منتقل و چند روز در آن می ماند شایع تر است.

2- اختلال شناختی: افراد مبتلا به بیماری قلبی، ریوی، آلزایمر و پارکینسون یا افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، بیشتر در خطر از دست دادن طولانی مدت حافظه هستند. ممکن است توانایی آن ها برای یادگیری، تمرکز و تفکر کاهش یابد.

● هایپرترمی بدخیم: برخی افراد به طور ارثی در اثر بیهوشی دچار واکنش های شدید مرگباری در هنگام عمل می شوند، که همراه با تب و انقباضات عضلانی ناگهانی است. اگر شما یا یکی از افراد خانواده تان دچار سکته مغزی شده اید یا در عمل جراحی قبلی دچار مشکل شده اید، حتما سابقه خود را به پزشک متخصص بیهوشی اطلاع دهید.

عوارض جانبی بی حسی منطقه ای

عوارض جانبی در بیهوشی منطقه ای (بی حسی نخاعی یا اپیدورال که داروی بیهوشی به قسمت پایینی کمر تزریق می شود) شامل موارد زیر است:

● سردرد: اگر مقداری از مایع نخاعی به بیرون نشت کند، این مشکل معمولا چند روز پس از عمل جراحی بروز می کند.

● درد خفیف کمر: این درد در نقطه ای که سوزن بی حسی در کمر فرو رفته است بروز می کند.

● مشکل در ادرار کردن: از آن جایی که ناحیه زیر کمر بی حس است ادرار کردن سخت می شود.

● هماتوم: ممکن است در ناحیه تزریق داروی بی حسی خونریزی زیرجلدی رخ دهد.

عوارض شدید ولی نادر:

● پنوموتوراکس: زمانی که داروی بیهوشی در نزدیکی شش ها تزریق می شود، ممکن است سوزن تصادفا وارد شش شود و منجر به از بین رفتن شش ها شده و نیازمند جاگذاری لوله سینه شود.

● آسیب عصبی: گرچه این مسئله بسیار نادر است اما ممکن است آسیب عصبی رخ دهد و باعث درد موقت یا دائمی گردد.

عوارض جانبی تزریق بی حسی موضعی

تزریق بی حسی موضعی تنها بخشی از بدن را بی حس می کند، این روش برای اعمال جراحی کوچک استفاده می شود. در این روش عوارض جانبی به حداقل می رسد و معمولا با میزان داروی تزریقی مرتبط است.

اگر شما در اعمال جراحی قبلی دچار هر کدام از این عوارض یا عوارض جانبی دیگری شده اید، با متخصص بیهوشی خود صحبت کنید، ممکن است او بتواند با تجویز دارو قبل یا بعد از عمل، یا اندیشیدن تمهیدات ویژه ای از رخداد دوباره آن پیشگیری کند./