حفظ سلامت کارمندان در محیط کار

ارتقای سلامت شغلی در برگیرنده هر اقدامی در جهت افزایش رفاه افراد در محیط شغلی است که توسط خود کارکنان، کارفرمایان آنها یا جامعه صورت گیرد. اگرچه بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت تیپ 2 و انواع سرطان‌ها، کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند، با پیروی از شیوه زندگی سالم می‌توان از بروز بسیاری از این بیماری‌ها پیشگیری کرد.

اهمیت سلامتی در چیست؟ سلامتی همه چیز نیست ولی بدون سلامتی همه چیز، هیچ است. (شوپن هاور، فیلسوف آلمانی، 1788-1860 ) بسیاری از مردم دنیا صرف‌نظر از نژاد و سن و جنس با این فیلسوف آلمانی هم‌عقیده بوده و بر این باورند که سلامتی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت زندگی است.

اگرچه بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت تیپ 2 و انواع سرطان‌ها، کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند، با پیروی از شیوه زندگی سالم می‌توان از بروز بسیاری از این بیماری‌ها پیشگیری کرد. مهم‌ترین تغییرات در شیوه زندگی شامل بهبود رژیم غذایی، ترک سیگار و تناسب اندام می‌شوند.

اما ارتقای سلامت در محیط شغلی چیست؟

ارتقای سلامت شغلی در برگیرنده هر اقدامی در جهت افزایش رفاه افراد در محیط شغلی است که توسط خود کارکنان، کارفرمایان آنها یا جامعه صورت گیرد. پاره‌ای از این اقدامات شامل موارد زیر است:

بهبود نحوه سازماندهی شغلی، به عنوان مثال با فراهم کردن امکان استفاده از ساعات کاری انعطاف‌پذیر، استفاده از دورکاری و انجام کار در منزل، فراهم‌سازی امکان آموزش مادام‌العمر به وسیله وظایف چرخشی یا توسعه شغلی.
بهینه‌سازی محیط کاری، مثلا با تشویق حمایت و پشتیبانی بیشتر همکاران از یکدیگر، مشارکت دادن کارکنان در فرآیند ارتقای محیط کار یا ارایه غذاهای سالم در نهارخوری محل کار.
تشویق کارکنان برای مشارکت در فعالیت‌های سالم، مانند برگزاری کلاس‌های ورزشی، تامین دوچرخه برای استفاده کارکنان برای تردد در مسافت‌های کوتاه در محیط‌های کاری وسیع.
تشویق رشد شخصی، مثلا با تحویل دوره‌های آموزشی مهارت‌های اجتماعی مانند مقابله با استرس یا کمک به کارکنان برای ترک سیگار.

ارتقای سلامت در محیط کار چیزی فراتر از الزامات قانونی برای سلامتی و ایمنی محل کار به‌شمار می‌آید. این مقوله همچنین در برگیرنده مشارکت فعال کارفرمایان در کمک به کارکنان برای بهبود وضعیت کلی رفاه و سلامتی‌شان است. در این فرآیند مشارکت دادن خود کارکنان و در نظر گرفتن نیازها و نظرات آنان برای سازماندهی بهینه کار و محیط شغلی از ضروریات به شمار می‌آید.

به یاد داشته باشید که:

شیوه زندگی شما یک مساله شخصی است. ممکن است شما را تشویق به تغییر آن کرد، ولی هرگز نمی‌توان کسی را مجبور به تغییر رفتار خود کرد، مگر در شرایطی که این رفتار سبب آسیب رساندن به دیگران شود.
شرکت در هرگونه فعالیت ارتقا دهنده سلامتی در محیط کار برای کارمندان کاملا اختیاری است، اگرچه سالم زیستن در درجه اول به نفع خود شما خواهد بود.
ارتقای سلامت در محیط شغلی تعهد فعال هر دو طرف یعنی کارفرما و کارکنان را می‌طلبد: کارفرمایان مسئول فراهم آوردن شرایط سازمانی و محیطی سالم بوده و کارکنان مسئولیت مشارکت فعالانه را در برنامه‌های ارتقا دهنده سلامت در محیط کار بر عهده دارند.

مثال‌هایی از فعالیت‌های ارتقای دهنده سلامت در محیط کار:

تعادل میان کار و زندگی: فراهم آوردن حمایت‌های اجتماعی مانند تامین مهد کودک
ارتقا و حفظ سلامت روانی: اجرای مدیریت مشارکتی و به حساب آوردن نظرات و دیدگاه‌های کارمندان، ارایه دوره‌های آموزشی کاهش استرس، آرام‌سازی و فراهم‌سازی امکان مشاوره روان‌شناسی محرمانه.
مراقبت از سلامتی: فراهم آوردن امکان چک منظم وضعیت سلامتی مثلا از نظر فشار خون، قند یا چربی خون.
فعالیت فیزیکی: دادن کمک‌هزینه برای فعالیت‌های ورزشی خارج از محل کار مثل عضویت در باشگاه‌های تفریحی ـ ورزشی، برگزاری رقابت‌های ورزشی درون سازمانی، تشویق کارکنان برای استفاده از پله‌ها به جای آسانسور.
ترویج شیوه زندگی سالم: ارایه اطلاعات و حمایت‌های محرمانه در زمینه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، ارایه اطلاعات مفید در مورد تغذیه صحیح و فراهم ساختن امکان اجرای عملی این توصیه‌ها (مانند تحویل غذای سالم در غذاخوری محل کار و تامین وقت کافی برای خوردن آن)

شما چگونه می‌توانید سلامت خود را ارتقا دهید؟

شما می‌توانید با کارفرمای خود در این زمینه صحبت کرده و با نظرات خود، آنها را به اجرای راهکارهای ارتقای دهنده سلامت در محیط کار تشویق کنید. به خاطر داشته باشید که ابتکار عمل تنها به دست کارفرما نیست و هر شخص می‌تواند نسبت به بهبود وضعیت سلامت فردی و رفاه خود اقدام کند. اقدامات زیر نمونه‌ای از اینگونه اقدامات هستند:

تغذیه در محل کار

تغذیه سالم چندان دشوار هم نیست. رعایت نکات زیر برای شما راهگشا خواهد بود:

از منابع غذایی متنوع استفاده کرده و سبزی و میوه زیادی مصرف کنید.
اندازه وعده‌های غذایی خود را متعادل کرده و به خاطر داشته باشید که بهتر است به جای حذف کامل یک ماده غذایی مضر، مصرف آنرا کاهش دهید.
برنامه غذایی منظم داشته و سر وقت غذا بخورید.
از همین حالا شروع کنید و کم‌کم عادات غذایی خود را اصلاح کنید.

استرس در محیط کار

راه‌های بسیاری برای کاستن از استرس‌های شغلی وجود دارد. گام اول این است که مواردی را که سبب بروز استرس در شما می‌شوند شناسایی کنید، چون فقط در این صورت است که می‌توانید نسبت به رفع آنها اقدام کنید، مثلا:

اجتناب از مواجهه با عواملی که سبب بروز استرس در شما می‌شوند، مثلا اگر ترافیک صبحگاهی یکی از دلایل استرس شما به شمار می‌آید می توانید استفاده از مترو را امتحان کنید.
یاد بگیرید که چگونه «نه» بگویید. این امر در مواقعی که انجام کاری به شما واگذار می‌شود که ورای توان شماست، بسیار مفید خواهد بود.
در برنامه خود فرصت‌هایی را برای آرام‌سازی در نظر بگیرید.
در مورد وضعیت خود با مقام بالاتر شغلی خود صحبت کنید و موضوع را به اطلاع وی برسانید.
نشانه‌های روانی و جسمانی استرس را مانند مشکلات خواب یا عدم تمرکز بشناسید و به علایمی که بدنتان به شما نشان می‌دهد توجه کنید.
در صورت تداوم علایم با پزشک خود مشورت کنید.

فعال بمانید

بزرگسالان برای پیشگیری از افزایش وزن و همچنین ارتقای سلامت جسمی و روانی نیازمند حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در اغلب روزهای هفته هستند. ورزش همچنین از آن جهت که خطر ابتلا به بیماری‌های مهمی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و افسردگی را می‌کاهد، حایز اهمیت است. اقدامات ساده زیر می‌توانند میزان فعالیت بدنی شما را طی روز افزایش دهند:

هر وقت ممکن بود به جای آسانسور از پله استفاده کنید. مثلا می‌توانید حداقل یک طبقه از پله‌ها بالا روید و سپس سوار آسانسور شوید.
برای رفت و آمد در مسیرهای کوتاه، پیاده‌روی را جایگزین استفاده از خودروی شخصی، اتوبوس یا تاکسی کنید.
به جای منتظر ماندن در نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس، تا ایستگاه بعدی پیاده‌روی کرده و در آن ایستگاه سوار اتوبوس شوید.
برای آمد و شد به محل کار از دوچرخه استفاده کنید.
اگر در یک دفتر کار می‌کنید، چاپگر را در فاصله دورتری از میز خود قرار دهید. همین کار ساده باعث خواهد شد که در طول روز مسافت بیشتری را قدم بزنید.
در فعالیت‌ها یا کلاس‌های ورزشی‌ای که در محل کار شما ارائه می‌شود، شرکت کنید.
هزاران راه دیگر برای افزایش فعالیت بدنی شما وجود دارد، نرمش کردن روزانه یا پیوستن به باشگاه‌های ورزشی یا ثبت‌نام در کلاس‌های ورزش گروهی از جمله این اقدامات است.

مصرف دخانیات

تنباکو اولین عامل بروز مرگ‌های قابل پیشگیری در جهان است که از هر دو نفر مصرف کننده درازمدت یک نفر را به کام مرگ می‌کشاند. نیمی از قربانیان این ماده در سنین میانسالی دچار مرگ می‌شوند. مصرف سیگار سالانه جان ششصد و پنجاه هزار نفر را تنها در اتحادیه اروپا می‌گیرد. دلایل بی‌شمار دیگری نیز برای ترک سیگار وجود دارد:

با ترک سیگار سرحال‌تر و بانشاط‌تر خواهید بود و تنفس شما منظم‌تر و طبیعی‌تر خواهد شد.
پس از اینکه اضطراب، استرس و تحریک‌پذیری کوتاه‌مدت ناشی از مرحله ترک فروکش کرد، مجددا احساس آرامش و میل به زندگی وافری را در خود احساس خواهید کرد.
از نظر اقتصادی، دیگر هزینه‌ای بابت خرید سیگار نمی‌پردازید و می‌توانید این مبلغ را پس‌انداز کنید.
پوست، مو، ناخن و انگشتان شما ظاهر سالم‌تری پیدا خواهد کرد و نفس شما دیگر بوی نامطبوع سیگار نخواهد داشت.
از آنجا که روزانه بر تعداد مکان‌هایی که سیگار کشیدن در آنها ممنوع است، افزوده می‌شود، با ترک سیگار جایگاه خود را مجددا در اجتماع پیدا خواهید کرد. از سوی دیگر این مسئله به شما کمک می‌کند تا در برابر وسوسه شروع مجدد سیگار کشیدن بهتر مقاومت کنید.

منبع: Europea- Agency for Safety and Health aWork