چرا خمیازه می کشیم؟

خمیازه کشیدن، یک بازتاب غیرارادی عصبی است که در آن ابتدا به طور هم زمان با وارد کردن هوابه درون ریه ها و کشیده شدن پرده گوش رخ می‌دهد و به دنبال بازدم و خروج هوا از ریه‌ها ایجاد می‌شود. خمیازه کشیدن ممکن است با خستگی، استرس، کار زیاد، فقدان تحریک و ملال همراه باشد.

خمیازه کشیدن، یک بازتاب غیرارادی عصبی است که در آن ابتدا به طور هم زمان با وارد کردن هوابه درون ریه ها و کشیده شدن پرده گوش رخ می‌دهد و به دنبال بازدم و خروج هوا از ریه‌ها ایجاد می‌شود. خمیازه کشیدن ممکن است با خستگی، استرس، کار زیاد، فقدان تحریک و ملال همراه باشد.
هنگام خمیازه کشیدن بخش‌‌های بسیاری از بدن به کار می‌افتند. اولا دهان شما باز می‌شود و فک پایین می‌آید و اجازه عبور هر چه بیشتر هوا را تا حد امکان را می‌دهد. هنگامی که دم انجام می‌دهید، هوا درون ریه‌هایتان را پر می‌کند. عضلات شکمتان شل می‌شود و عضله دیافراگم که بین قفسه سینه و شکم است به پایین حرکت می‌کنند. بعد از اینکه هوای تنفس‌شده ریه‌ها را پرکرد، مقداری از این هوا در هنگام بازدم از ریه‌ها خارج می‌شود.
خمیازه کشیدن یک پیام غیرشفاهی با معناهای احتمالی متفاوت بسته به شرایط است. خمیازه کشیدن در انسان‌ها و نیز حیوانات حالتی مسری دارد ، به این معنا که دیدن فرد دیگری که خمیازه می‌کشد، صحبت کردن تلفنی با کسی دارد خمیازه می‌‌کشد یا حتی فکر کردن به خمیازه کشیدن، می‌تواند باعث بروز خمیازه در فرد شود. این حالت مسری،‌ نمونه شاخصی از بازخورد مثبت است. مسری بودن خمیازه در شمپانزه‌ها هم دیده شده است.
در مورد اینکه چرا خمیازه کشیدن در انسان ها و حیوان‌ها رخ می‌دهد، نظریات مختلفی وجود دارد. احتمالا شماری از عوامل محرک و نه یک عامل واحد برای بروز این رفتار وجود‌دارد. همچنین شماری از نظریه‌ها به دلیل تکاملی اولیه خمیازه کشیدن پرداخته‌اند، اما هیچ‌کدام به صورت تجربی ثابت نشده‌اند.
از قدیمی‌ترین نظریه‌ها در مورد علت بروز خمیازه این بوده است که این رفتار هنگامی بروز می‌کند که میزان دی‌اکسید کربن خون بالا می‌رود و بنابراین با خمیازه کشیدن فرد اکسیژن بیشتری وارد بدن می‌کند.اعتقاد به این نظریه به زمان بقراط باز می‌شود، اما بررسی‌های اخیر نشان‌داده‌اند که این نظریه نادرست است یا با خطاهایی همراه است. در واقع خمیازه کشیدن در مقایسه با تنفس طبیعی میزان ورود اکسیژن به بدن را کاهش می‌دهد، نه افزایش.
دومین نظریه توضیح‌دهنده خمیازه می‌گوید خمیازه کشیدن راه برای بدن برای کنترل درجه حرارت مغز است. تصور بر این است که این فرایند مغز شما را خنک کند، همان‌طور که یک پره هواکش کامپیوتر را خنک می‌کند.
نظریه دیگر فرض را بر این می‌گذارد که خمیازه‌کشیدن به خاطر میل به کشیدن عضلات بدن است. بیقراری و عصبی بودن هم به عنوان یک دلیل احتمالی ذکر شده است.
بررسی‌هایی انجام شده است که نشان می‌دهد خمیازه کشیدن، به خصوص به دلایل روانی (خمیازه کشیدن مسری) ممکن است به عنوان راهی برای هشیار نگهداشتن یک گروه به کار رود. شواهد موردی دال بر این است که خمیازه کشیدن به افزایش هشیاری یک فرد کمک می‌کند، مشاهده شده است که سربازان هوابرد در لحظاتی پیش از خروج از هواپیما خمیازه می‌کشند.

علل احتمالی خمیازه

یک بررسی در سال 2007 در دانشگاه آلبانیا در آمریکا نشان داد که خمیازه کشیدن ممکن است به عنوان وسیله‌ای برای خنک‌ نگاه داشتن مغز به کار رود. مغز پستانداران در یک طیف محدود حرارتی بهترین کارکرد را دارد. این پژوهشگران در دو آزمایش نشان دادند که افرادی که روی پیشانی‌های‌شان کیسه یخ گذاشته می‌شود یا از آنها خواسته می‌شود که تنها از راه بینی تنفس کنند، هنگام تماشای ویدئوی خمیازه کشیدن دیگران، دیگر دچار خمیازه کشیدن مسری نمی‌شوند. یک فرضیه مشابه اخیر خمیازه کشیدن را به عنوان ابزاری برای تنظیم درجه حرارت بدن در نظر می گیرد. یک فرضیه دیگر این است که خمیازه کشیدن ناشی از واسطه‌های شیمیایی عصبی در مغز است که بر عواطف، خلق و خو، اشتها و سایر پدیده‌های روانی اثر می‌گذارد. از جمله این مواد شیمیایی سروتونین، دوپامین، اسید گلوتامیک و اکسید نیتریک است. هر چه تعداد بیشتری از این ترکیبات در مغز فعال شوند، تعداد خمیازه‌ها افزایش می‌یابد. در مقابل حضور بیشتر واسطه‌های عصبی شبه‌افیونی در مغز مانند آندورفین، تکرر خمیازه‌ها را کاهش می‌دهند.

در بیمارانی که از داروهای ضدافسردگی از گروه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتوتین مانند پاروکستین یا سیتالوپرام مصرف می‌کنند، مشاهده شده است که تعداد خمیازه‌ها افزایش می‌یابد.
و بالاخره فرضیه دیگر در مورد خمیازه کشیدن کمبود اکسیژن در خون است و اینکه بازتاب عصبی خمیازه کشیدن باعث «ورود سریع اکسیژن» به مغز می‌شود.
یک بررسی جدید که در دانشگاه لیدز انجام شد، و در آنها رفتار گروهی از دانشجویان برای پذیرش در یک اتاق انتظار را تحت نظر قرار گرفته بود، نشان‌دهنده رابطه‌ای میان توانایی همدلی با دیگران و خمیازه کشیدن بود. این پژوهشگران می‌گویند خمیازه کشیدن مسری بیانگر همدلی‌کردن است. این رفتار نشان‌دهنده توجه به حالت رفتاری و روانی دیگران است. رفتار خمیازه کشیدن ممکن است به علل بیماری‌هایی مانند دیابت، سکته مغزی و بیماری‌های غده آدرنال تغییر کند.

مسری بودن خمیازه

اغلب گفته می‌شود خمیازه کشیدن مسری است، یعنی اگر کسی خمیازه بکشد، ممکن است باعث شود دیگری هم به صورت «همدلانه‌ای» خمیازه بکشد. مشاهده صورت شخص دیگر (به خصوص چشم‌های او) که دارد خمیازه می‌کشد، حتی خواندن یا فکر کردن به خمیازه ممکن است باعث شود فرد خمیازه بکشد. علت فوری این پدیده ممکن است به «سلول‌های عصبی آینه‌ای»، سلول های عصبی در قشر بخش پیشانی مغز در گروهی از حیوانات مهره‌دار و نیز انسان‌ها- مربوط باشد، که هنگام قرارگیری در معرض تحریکی از جاندار هم نوع و گاهی جانداران از نوع دیگر همان ناحیه مغزشان فعال می‌‌شود در جانداری که مشاهده می‌کنند، فعال است. سلول‌های عصبی آینه‌ای به عنوان علت برانگیزاننده برای تقلید که ریشه اغلب موارد یادگیری انسانی از جمله آموزش زبان است، فرض شده‌اند.
یک بررسی در سال 2007 نشان داد که خمیازه کشیدن کودکان مبتلا به اوتیسم (یک نوع اختلال ارتباطی ناشی از نقصان رشد مغز) هنگام مشاهده ویدئوهای خمیازه‌ کشیدن بر خلاف کودکان با رشد طبیعی، افزایش نمی‌یابد.

خمیازه کشیدن حیوانات

از دیدگاه تکاملی هم نظریات مختلفی در مورد خمیازه کشیدن ابراز شده است، از جمله اینکه خمیازه کشیدن می‌توان خلق و خو را در حیوانات گروه‌زی را هم‌زمان کند. خمیازه خستگی یک فرد گروه را به سایر افراد گروه نشان می‌دهد تا الگوها و چرخه‌های خوابشان را هماهنگ کنند. خمیازه در حیوانات ممکن است که پیام هشداردهنده باشد مثلا خمیازه بابون‌ها ممکن است با نشان دندان‌های نیش بزرگشان برای تهدید دشمنان به کار رود یا خمیازه کشیدن در خوکچه هندی با نشان دادن دندان‌‌های نیش برای اظهار خشم یا سلطه به جانوران همنوع به کار می‌رود. خمیازه کشیدن ممکن جزئی از جفت‌گیری اشد. در پنگوئن‌های «آدلی» خمیازه کشیدن جزئی از رفتار جفت‌شدن است. جفت‌های پنگوئن چهره به چهره می‌ایستند‌ و پنگوئن‌های نر در رفتاری که نوعی بیان شادمانی توصیف شده است،‌منقارشان را کاملا باز و صورتشان را روبه آسمان می‌کنند. این رفتار در پنگوئن‌های امپراتور هم دیده می‌شود.خمیازه مارها هم باعث جفت‌شدن دوباره فک‌ آنها پس از غذا خوردن می‌‌شود و هم ممکن است دلایل تنفسی داشته باشد، چرا که هنگام خمیازه کشیدن آنها می‌توان نای آنها را دید که گشاده می‌شود. سگ‌ها پس از دیدن انسان‌هایی که خمیازه می‌‌کشند و نیز هنگامی سردرگم هستند،‌ خمیازه می‌‌کشند.

خمیازه‌‌کشیدن بیش از حد

اگر فرد بیش از حد معمول خمیازه بکشد، حتی اگر خسته و خواب‌آلود باشد، ممکن است یک مشکل زمینه‌ای وجود داشته باشد. از جمله این که فرد به دلایل مختلف پزشکی دچار خواب‌‌آلودگی بیش از حد روزانه شده است. همچنین خمیازه کشیدن بی ش از حد ممکن است در نتیجه واکنش وازو-‌واگال (تحریک بیش از حد عصب واگ که عروق را گشاد می‌کند) رخ دهد. بروز این وضعیت ممکن است به یک مشکل قلبی از جمله سکته قلبی و پارگی دیواره شریان آئورت اشاره داشته باشد./
*به نقل از LiveScience