لیموترش از جمله میوههای رایجی است که به دلیل سرشار بودن از ترکیبات مفید و متابولیتهای ثانویه گیاهی موسوم به فلاونوئیدها، همواره مورد توجه بوده است. علت این امر وسیعالطیف بودن ویژگیهای درمانی فلاونوئیدهای موجود در این اکسیر سلامتی است.
لیموترش از جمله میوههای رایجی است که به دلیل سرشار بودن از ترکیبات مفید و متابولیتهای ثانویه گیاهی موسوم به فلاونوئیدها، همواره مورد توجه بوده است. علت این امر وسیعالطیف بودن ویژگیهای درمانی فلاونوئیدهای موجود در این اکسیر سلامتی است. فلاونوئیدها ترکیبات پلیفنلی هستند که ساختار فنیلبنزو پیرونی دارند.
بهطور میانگین، میزان دریافت روزانه از فلاونوئیدها بین 150 تا 300 میلیگرم است. منبع اصلی فلاونوئیدهای خوراکی مرکبات (بهطور خاص لیموترش) و آب آنها و پس از آن میوهها و آبمیوهها است. فنلها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب ضروری، پکتین، کاروتنوئیدها (پیشسازهای ویتامین A) و ویتامین ث از ترکیبات اصلی لیموترش هستند.
اگرچه عموما فلاونوئیدها بهعنوان منابع غذایی غیرمغذی درنظر گرفته میشوند، به دلیل تاثیر بالقوه آنها در پیشگیری و ممانعت از بیماریهای مزمن، بخصوص سرطان، بسیار مورد توجه قرار دارند.
امروزه سرطان به یکی از بیماریهای مخوف تهدید کننده سلامت بشر تبدیل شده که با تکثیر غیرطبیعی سلولها و تهاجم آنها به بافتهای مجاور شناخته میشود. درمان رایج و معمول شیمیدرمانی، ضمن آنکه سرطان را درمان میکند، میتواند تاثیرات نامطلوب، عوارض سمی و مخربی را بر سلولهای سالم داشته باشد که در نتیجه موجب عدم کنترل مناسب بیماری میشود. همین امر موجب شده تا پژوهشگران به دنبال یک روش موثر برای مبارزه با عوارض این داروهای سنتتیک و شیمیایی باشند که همان استفاده از گیاهان دارویی است که تاثیری برجسته و مهم در بهینهسازی روشهای درمانی مدرن ایفا کرده و نتایج بهتری را حاصل میآورد. علاوه بر این، استفاده از این ترکیبات مکمل نیاز به داروهای شیمیایی را کاهش داده و منجر به کاهش مسمومیت ناشی از تاثیر این داروها بر بافتهای سالم میشود.
مطالعات i- vivo و i- vitro ی فراوانی به منظور بررسی تاثیر ضدسرطانی فلاونوئیدهای موجود در لیموترش، یعنی پلیمتوکسی فلاونها (PMFs)، انجام گرفته است. PMFها این کار را از طریق مکانیسمهای مختلفی چون مسدود کردن آبشار متاستاز، جلوگیری از حرکت سلولهای سرطانی در سیستم گردش خون، پروآپپتوز، جلوگیری از تولید تومور و تکثیر آن، ممانعت از رشد سلولی، فعالیت ضد آنژیوژنزی، توقف چرخه سلولی وتنظیم سیگنالهایی که منجر به آپپتوز یا توقف آن میشوند، انجام میدهند.
شاید این موضوع در ابتدا ساده به نظر برسد، اما به دلیل آنکه سلولهای سرطانی و غیرسرطانی همگی در یک فضای کوچک قرار گرفتهاند، هریک از این مسیرهای سلولی که توسط PMFها تنظیم یا کنترل میشوند با سیگنالهای دیگری که از سایر سلولهای موجود در این محیط کوچک دریافت میشوند، درارتباطند و درست بههمین علت در عین سادگی، بسیار پیچیده هم است.
بروز اختلال در چرخه سلولی ارتباط نزدیکی با بروز سرطان دارد. این در حالی است که فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش بطور قابلتوجهی بر توقف این چرخه اثرگذارند. چرخه سلولی یک مکانیسم کنترلی و تنظیمی مهم در رشد سلول، نمو و تمایز آن است. پیشرفت چرخه سلولی وابسته به آبشاری از آنزیمها است که عبارتند از: Cyclin، CDKs (Cyclin-dependenKinases) وCDKIها که بطور متوالی فعال و غیرفعال میشوند.
در ادامه این مطلب، مکانیسمهای مولکولی اثر فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش و پوست پرتقال (منابع اصلی فلاونوئیدها) را در پیشگیری و درمان سرطان، با هدف شناسایی تاثیر فلاونوئیدهای مشابه در پوست این ماده غذایی سودمند، خواهیم آورد.
مطالعاتی که در رابطه با تاثیر فلاونوئیدهای استخراج شده از لیموترش روی سلولهای سرطان ریه یعنی سلولهای A549 انجام گرفته، نشان میدهند که این فلاونوئیدها سلولهای A549 را از بین برده و موجب بروز آپپتوز و در نتیجه کاهش بیان cdc2، cdc25c و cyclinB1 و افزایش بیان p21 میشوند.
مطالعات فراوانی که بهتازگی روی تاثیرات بیوشیمیایی وسیعالطیف فلاونوئیدهای پوست پرتقال انجام گرفته، نشان میدهد که آنها ظرفیت آنتیاکسیدانهای سرم را علیه پراکسیداسیون چربیها افزایش داده و استرس اکسیداتیو را در سالمندان کاهش میدهند.
همچنین نشان داده شده که این ترکیبات دارای تاثیرات ضدتوموری، ضد بیماریهای قلبی و ضد التهاب هستند. علاوه بر این، از آنها بهعنوان مکمل درمانی داروهای شیمیدرمانی، دیابت و داروهای محافظ اعصاب استفاده میشود. Hespereti- که از فلاونوئیدهای اصلی پوست پرتقال است، موجب کاهش بیان CDK2، CDK4 و CyclinD میشود، ضمن آنکه بطور همزمان بیان ژنهای p21 و p27 را نیز افزایش میدهد که در نتیجه موجب توقف چرخه سلولی در فاز G1 میشود.
مطالعه دیگری که روی اثر فرم گلیکولیزه hespereti- روی رده سلولی سرطان خون یعنی سلولهایNALM-6 انجام گرفته، نشان میدهد که این فلاونوئید منجر به افزایش آپپتوز از طریق بیان ژنهای p53 و PPARY وممانعت از فعالیت NF-B میشود.
مطالعاتی که روی ارتباط میان پروفایلهای شیمیایی و زیستپذیری سلولی انجام گرفته، نشان میدهد که آثار سیتوتوکسیسیته که با کاهش ارزش IC50 و افزایش غلظت PMFها همراه است، بطور شگفتانگیزی در عصارههای بهدست آماده از انواع پرتقالها وجود دارد.
مطالعاتی که بهتازگی روی مشتقات پوست لیموترش انجام گرفته، توجهات گستردهای را در میان محققین با خود بههمراه داشته است. برای مثال در سرطانهای پستان و کولون هر دو فلاونوئید tagereti- و nobileti- از تکثیر سلولی که در نهایت منجر به تجمع سلولی در فاز G1/S چرخه سلولی میشود، پیشگیری کرده، در نتیجه از بروز آپوپتوز جلوگیری نمیکند. این یافته احتمالا بتواند پایهگذار یک تئوری مفید در درمان تومور باشد، چراکه بدین ترتیب موجب تکثیر سلول به روشی میشود که کمتر منجر به بروز مسمومیت و مرگ سلول در بافتهای نرمال میشود. مشابه این یافته در رده سلولهای سرطان ریه، یعنی سلولهای A549، H640 و H1299 مشاهده شده است. بدین ترتیب که فلاونوئید tangereti- در هر سه رده سلولی، فاز G2/M چرخه سلولی را از طریق افزایش بیان p53 و کاهش بیان cdc2 و cyclinB1، متوقف میسازد. علاوه بر این، مطالعات نشان میدهند که فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش، علاوه بر مسدود کردن سیکل سلولی، از تکثیر سلولها و پیشرفت آپوپتوز، بخصوص در سرطان پستان نوع تریپل نگاتیو هم پیشگیری میکنند. دیگر مطالعه انجام شده روی رده سلولی سرطان پستان، یعنی سلولهای MCF-7، نشان داد سلولهایی که با PMFهای هیدروکسیله شده تحت درمان قرار گرفته بودند، رشد سلولها کاهش پیدا کرده و آپوپتوز رخ داده بود. علاوه بر این، کلسیم داخل سلولی در مقایسه با سلولهایی که با PMF به تنهایی تحت درمان قرار گرفته بودند، افزایش یافته بود. با توجه به این یافته و یافتههای دیگر، پژوهشگران بر این اعتقادند که نوع هیدروکسیله شده PMF ها موثرتر از نوع هیدروکسیله نشده آن است.
نتیجه مطالعه دیگری نشان داد، زمانی که از داروی دوکسوروبیسین doxorubici- و هسپریدین hesperidin، به ترتیب هرکدام با غلظت 200nM و 100M بصورت ترکیبی در درمان سلولهای سرطان پستان، یعنی سلولهایMCF-7، مورد استفاده قرار گرفت، اتر سیتوتوکسیسیته آن افزایش یافته و آپوپتوز در این سلولها مشاهده شد. استفاده از tangereti- بههمراه این دارو نیز تاثیر سیتوتوکسیک doxorubici- را از طریق ایجاد مرگ سلولی و توقف فازهای چرخه سلولی، در ردههای سلولی سرطان پستان یعنی MCF-7 و T47D افزایش داد. Nobileti- این تاثیر را فقط در سلولهای MCF-7 نشان داد. لازم به ذکر است که doxorubici- یک داروی متداول شیمیدرمانی برای درمان سرطان پستان است. در یک مطالعه که روی موشهای آزمایشگاهی صورت گرفت، از یک محصول خوراکی که ترکیبی از 6 فلاونوئید موجود در پوست لیموترش بود، برای این موشها استفاده شد. نتیجه این مطالعه کاهش تعداد سلولهای توموری در بافت کولون را نشان داد. در این محصول غنی شده با فلاونوئیدها، غلظت PMF ها 0.1mg/m- بود. همچنین پیشگیری از انتقال NF-B به هسته بهعلت بالا بودن محتوای فلاونوئیدی این محصول، به اثبات رسید. یکی دیگر از مکانیسمهای مولکولی تاثیر فلاونوئیدها در پیشگیری از سرطان، مهار ROS (Reactive Oxyge- Speices) ها و اکسیدانهای محرک رشد است که کاتالیستهای اصلی در نمو و توسعه تومور است. Tangerei- که از فلاونوئیدهای پلیمتوکسیله شده است، با بهبود ویژگیهای آنتیاکسیدانی، مثل کاهش سطح لیپید پراکسیداز، آنزیمهای آنتیاکسیدانی SOD، CAT و GPx و آنزیمهای غیر آنتیاکسیدانی، نظیر GSH و ویتامینهای E و C از تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری میکند. تمام نتایج مطالعات ذکر شده در مجموع، تاثیر حفاظتی فلاونوئیدهای لیموترش و پوست آن را در ممانعت از تکثیر سلولهای سرطانی تایید میکنند.
نتایجی که ذکر شد، همگی قطع به یقین این ایده را که ساختار خاص المنتهای فلاونوئیدها نقش اصلی و کلیدی در فعالیتهای دارویی این ترکیبات مفید ایفا میکند، تایید میکنند. این المنتهای ساختاری ویژه فعالیت آنتیاکسیدانی این ترکیبات مفید را تعیین میکند. ظرفیت مهار رادیکالهای آزاد بهطور عمده با فعالیت بالای زیرمجموعههای هیدروکسیلی این ترکیبات ارتباط دارد. فلاونوئیدها با دارا بودن گروهای هیدرکسیلی خود، شکلی مسطح داشته که در نتیجه پایداری رادیکال فنوکسیل را در فلاونوئیدها افزایش میدهد. علاوه بر این، گلیکولیزه شدن فلاونوئیدها بهطور چشمگیری فعالیت آنتیاکسیدانی این ترکیبات مفید را در شرایط i- vitro در مقایسه با فرم گلیکولیزه نشده آن کاهش میدهد. با این حال، هنوز به مطالعات بیشتری برای درک بهتر ارتباط میان ساختار فلاونوئیدها و فعالیتهای بیولوژیکی آنها بخصوص تاثیر آنتیتوموری ترکیبات مورد نیاز است. همچنین، نفوذپذیری فوقالعاده غشای فلاونوئیدها موجب میشود تا دسترسی بیولوژیکی بالایی داشته باشند و همین موضوع موجب برانگیخته شدن علاقه محققین به انجام پژوهشهای علمی بیشتر در مورد تاثیر این ترکیبات مفید در پیشگیری و درمان بیماریهای مزمن باشد./
*به نقل ازBioMed Research International
بهطور میانگین، میزان دریافت روزانه از فلاونوئیدها بین 150 تا 300 میلیگرم است. منبع اصلی فلاونوئیدهای خوراکی مرکبات (بهطور خاص لیموترش) و آب آنها و پس از آن میوهها و آبمیوهها است. فنلها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب ضروری، پکتین، کاروتنوئیدها (پیشسازهای ویتامین A) و ویتامین ث از ترکیبات اصلی لیموترش هستند.
اگرچه عموما فلاونوئیدها بهعنوان منابع غذایی غیرمغذی درنظر گرفته میشوند، به دلیل تاثیر بالقوه آنها در پیشگیری و ممانعت از بیماریهای مزمن، بخصوص سرطان، بسیار مورد توجه قرار دارند.
امروزه سرطان به یکی از بیماریهای مخوف تهدید کننده سلامت بشر تبدیل شده که با تکثیر غیرطبیعی سلولها و تهاجم آنها به بافتهای مجاور شناخته میشود. درمان رایج و معمول شیمیدرمانی، ضمن آنکه سرطان را درمان میکند، میتواند تاثیرات نامطلوب، عوارض سمی و مخربی را بر سلولهای سالم داشته باشد که در نتیجه موجب عدم کنترل مناسب بیماری میشود. همین امر موجب شده تا پژوهشگران به دنبال یک روش موثر برای مبارزه با عوارض این داروهای سنتتیک و شیمیایی باشند که همان استفاده از گیاهان دارویی است که تاثیری برجسته و مهم در بهینهسازی روشهای درمانی مدرن ایفا کرده و نتایج بهتری را حاصل میآورد. علاوه بر این، استفاده از این ترکیبات مکمل نیاز به داروهای شیمیایی را کاهش داده و منجر به کاهش مسمومیت ناشی از تاثیر این داروها بر بافتهای سالم میشود.
مطالعات i- vivo و i- vitro ی فراوانی به منظور بررسی تاثیر ضدسرطانی فلاونوئیدهای موجود در لیموترش، یعنی پلیمتوکسی فلاونها (PMFs)، انجام گرفته است. PMFها این کار را از طریق مکانیسمهای مختلفی چون مسدود کردن آبشار متاستاز، جلوگیری از حرکت سلولهای سرطانی در سیستم گردش خون، پروآپپتوز، جلوگیری از تولید تومور و تکثیر آن، ممانعت از رشد سلولی، فعالیت ضد آنژیوژنزی، توقف چرخه سلولی وتنظیم سیگنالهایی که منجر به آپپتوز یا توقف آن میشوند، انجام میدهند.
شاید این موضوع در ابتدا ساده به نظر برسد، اما به دلیل آنکه سلولهای سرطانی و غیرسرطانی همگی در یک فضای کوچک قرار گرفتهاند، هریک از این مسیرهای سلولی که توسط PMFها تنظیم یا کنترل میشوند با سیگنالهای دیگری که از سایر سلولهای موجود در این محیط کوچک دریافت میشوند، درارتباطند و درست بههمین علت در عین سادگی، بسیار پیچیده هم است.
بروز اختلال در چرخه سلولی ارتباط نزدیکی با بروز سرطان دارد. این در حالی است که فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش بطور قابلتوجهی بر توقف این چرخه اثرگذارند. چرخه سلولی یک مکانیسم کنترلی و تنظیمی مهم در رشد سلول، نمو و تمایز آن است. پیشرفت چرخه سلولی وابسته به آبشاری از آنزیمها است که عبارتند از: Cyclin، CDKs (Cyclin-dependenKinases) وCDKIها که بطور متوالی فعال و غیرفعال میشوند.
در ادامه این مطلب، مکانیسمهای مولکولی اثر فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش و پوست پرتقال (منابع اصلی فلاونوئیدها) را در پیشگیری و درمان سرطان، با هدف شناسایی تاثیر فلاونوئیدهای مشابه در پوست این ماده غذایی سودمند، خواهیم آورد.
مطالعاتی که در رابطه با تاثیر فلاونوئیدهای استخراج شده از لیموترش روی سلولهای سرطان ریه یعنی سلولهای A549 انجام گرفته، نشان میدهند که این فلاونوئیدها سلولهای A549 را از بین برده و موجب بروز آپپتوز و در نتیجه کاهش بیان cdc2، cdc25c و cyclinB1 و افزایش بیان p21 میشوند.
مطالعات فراوانی که بهتازگی روی تاثیرات بیوشیمیایی وسیعالطیف فلاونوئیدهای پوست پرتقال انجام گرفته، نشان میدهد که آنها ظرفیت آنتیاکسیدانهای سرم را علیه پراکسیداسیون چربیها افزایش داده و استرس اکسیداتیو را در سالمندان کاهش میدهند.
همچنین نشان داده شده که این ترکیبات دارای تاثیرات ضدتوموری، ضد بیماریهای قلبی و ضد التهاب هستند. علاوه بر این، از آنها بهعنوان مکمل درمانی داروهای شیمیدرمانی، دیابت و داروهای محافظ اعصاب استفاده میشود. Hespereti- که از فلاونوئیدهای اصلی پوست پرتقال است، موجب کاهش بیان CDK2، CDK4 و CyclinD میشود، ضمن آنکه بطور همزمان بیان ژنهای p21 و p27 را نیز افزایش میدهد که در نتیجه موجب توقف چرخه سلولی در فاز G1 میشود.
مطالعه دیگری که روی اثر فرم گلیکولیزه hespereti- روی رده سلولی سرطان خون یعنی سلولهایNALM-6 انجام گرفته، نشان میدهد که این فلاونوئید منجر به افزایش آپپتوز از طریق بیان ژنهای p53 و PPARY وممانعت از فعالیت NF-B میشود.
مطالعاتی که روی ارتباط میان پروفایلهای شیمیایی و زیستپذیری سلولی انجام گرفته، نشان میدهد که آثار سیتوتوکسیسیته که با کاهش ارزش IC50 و افزایش غلظت PMFها همراه است، بطور شگفتانگیزی در عصارههای بهدست آماده از انواع پرتقالها وجود دارد.
مطالعاتی که بهتازگی روی مشتقات پوست لیموترش انجام گرفته، توجهات گستردهای را در میان محققین با خود بههمراه داشته است. برای مثال در سرطانهای پستان و کولون هر دو فلاونوئید tagereti- و nobileti- از تکثیر سلولی که در نهایت منجر به تجمع سلولی در فاز G1/S چرخه سلولی میشود، پیشگیری کرده، در نتیجه از بروز آپوپتوز جلوگیری نمیکند. این یافته احتمالا بتواند پایهگذار یک تئوری مفید در درمان تومور باشد، چراکه بدین ترتیب موجب تکثیر سلول به روشی میشود که کمتر منجر به بروز مسمومیت و مرگ سلول در بافتهای نرمال میشود. مشابه این یافته در رده سلولهای سرطان ریه، یعنی سلولهای A549، H640 و H1299 مشاهده شده است. بدین ترتیب که فلاونوئید tangereti- در هر سه رده سلولی، فاز G2/M چرخه سلولی را از طریق افزایش بیان p53 و کاهش بیان cdc2 و cyclinB1، متوقف میسازد. علاوه بر این، مطالعات نشان میدهند که فلاونوئیدهای موجود در پوست لیموترش، علاوه بر مسدود کردن سیکل سلولی، از تکثیر سلولها و پیشرفت آپوپتوز، بخصوص در سرطان پستان نوع تریپل نگاتیو هم پیشگیری میکنند. دیگر مطالعه انجام شده روی رده سلولی سرطان پستان، یعنی سلولهای MCF-7، نشان داد سلولهایی که با PMFهای هیدروکسیله شده تحت درمان قرار گرفته بودند، رشد سلولها کاهش پیدا کرده و آپوپتوز رخ داده بود. علاوه بر این، کلسیم داخل سلولی در مقایسه با سلولهایی که با PMF به تنهایی تحت درمان قرار گرفته بودند، افزایش یافته بود. با توجه به این یافته و یافتههای دیگر، پژوهشگران بر این اعتقادند که نوع هیدروکسیله شده PMF ها موثرتر از نوع هیدروکسیله نشده آن است.
نتیجه مطالعه دیگری نشان داد، زمانی که از داروی دوکسوروبیسین doxorubici- و هسپریدین hesperidin، به ترتیب هرکدام با غلظت 200nM و 100M بصورت ترکیبی در درمان سلولهای سرطان پستان، یعنی سلولهایMCF-7، مورد استفاده قرار گرفت، اتر سیتوتوکسیسیته آن افزایش یافته و آپوپتوز در این سلولها مشاهده شد. استفاده از tangereti- بههمراه این دارو نیز تاثیر سیتوتوکسیک doxorubici- را از طریق ایجاد مرگ سلولی و توقف فازهای چرخه سلولی، در ردههای سلولی سرطان پستان یعنی MCF-7 و T47D افزایش داد. Nobileti- این تاثیر را فقط در سلولهای MCF-7 نشان داد. لازم به ذکر است که doxorubici- یک داروی متداول شیمیدرمانی برای درمان سرطان پستان است. در یک مطالعه که روی موشهای آزمایشگاهی صورت گرفت، از یک محصول خوراکی که ترکیبی از 6 فلاونوئید موجود در پوست لیموترش بود، برای این موشها استفاده شد. نتیجه این مطالعه کاهش تعداد سلولهای توموری در بافت کولون را نشان داد. در این محصول غنی شده با فلاونوئیدها، غلظت PMF ها 0.1mg/m- بود. همچنین پیشگیری از انتقال NF-B به هسته بهعلت بالا بودن محتوای فلاونوئیدی این محصول، به اثبات رسید. یکی دیگر از مکانیسمهای مولکولی تاثیر فلاونوئیدها در پیشگیری از سرطان، مهار ROS (Reactive Oxyge- Speices) ها و اکسیدانهای محرک رشد است که کاتالیستهای اصلی در نمو و توسعه تومور است. Tangerei- که از فلاونوئیدهای پلیمتوکسیله شده است، با بهبود ویژگیهای آنتیاکسیدانی، مثل کاهش سطح لیپید پراکسیداز، آنزیمهای آنتیاکسیدانی SOD، CAT و GPx و آنزیمهای غیر آنتیاکسیدانی، نظیر GSH و ویتامینهای E و C از تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری میکند. تمام نتایج مطالعات ذکر شده در مجموع، تاثیر حفاظتی فلاونوئیدهای لیموترش و پوست آن را در ممانعت از تکثیر سلولهای سرطانی تایید میکنند.
نتایجی که ذکر شد، همگی قطع به یقین این ایده را که ساختار خاص المنتهای فلاونوئیدها نقش اصلی و کلیدی در فعالیتهای دارویی این ترکیبات مفید ایفا میکند، تایید میکنند. این المنتهای ساختاری ویژه فعالیت آنتیاکسیدانی این ترکیبات مفید را تعیین میکند. ظرفیت مهار رادیکالهای آزاد بهطور عمده با فعالیت بالای زیرمجموعههای هیدروکسیلی این ترکیبات ارتباط دارد. فلاونوئیدها با دارا بودن گروهای هیدرکسیلی خود، شکلی مسطح داشته که در نتیجه پایداری رادیکال فنوکسیل را در فلاونوئیدها افزایش میدهد. علاوه بر این، گلیکولیزه شدن فلاونوئیدها بهطور چشمگیری فعالیت آنتیاکسیدانی این ترکیبات مفید را در شرایط i- vitro در مقایسه با فرم گلیکولیزه نشده آن کاهش میدهد. با این حال، هنوز به مطالعات بیشتری برای درک بهتر ارتباط میان ساختار فلاونوئیدها و فعالیتهای بیولوژیکی آنها بخصوص تاثیر آنتیتوموری ترکیبات مورد نیاز است. همچنین، نفوذپذیری فوقالعاده غشای فلاونوئیدها موجب میشود تا دسترسی بیولوژیکی بالایی داشته باشند و همین موضوع موجب برانگیخته شدن علاقه محققین به انجام پژوهشهای علمی بیشتر در مورد تاثیر این ترکیبات مفید در پیشگیری و درمان بیماریهای مزمن باشد./
*به نقل ازBioMed Research International