یکی از دردهای شایعی که افراد مختلف به ویژه کهنسالان و افراد دارای اضافه وزن با آن دست و پنجه نرم میکنند، درد زانو است. خیلی از انواع زانو درد کم و معمولی با درمان خانگی و مراقبت، بهبود مییابد. ورزش درمانی و زانوبند نیز میتوانند به بهبود درد زانو کمک کنند.
یکی از اعضای هیات علمی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه شهیدچمران اهواز با بیان این که تمرینات متفاوتی در باب این موضوع وجود دارد، گفت: از آن جا که برخی از این تمرینات بعد از عمل جراحی یا بعد از ضرباتی انجام میشوند که مفصل بعد از آنها باید حالت ثبات داشته باشد، بنابراین این تمرینات باید به صورت انقباضات ایزومتریک باشد.
مهدی صیفوریان عنوان کرد: اصولا دردهایی که در ناحیه زانو یا به طور کل مفصلها اتفاق میافتد، در پارهای اوقات به صورت حاد و در پارهای به صورت مزمن هستند.
وی ادامه داد: دردهایی که به صورت حاد هستند یا بر اثر ضربه یا بر اثر کشش عضلانی رخ میدهند که این ضربه یا کشش متعاقبا ممکن است به رباطهای اعصاب نیز صدمه بزند. از طرفی دردهایی که به صورت مزمن هستند، طولانی مدت بوده و بر اثر نقص بیومکانیکی در یکسری حرکات، ایجاد میشوند.
عضو هیات علمی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: اضافه وزن و مشکلات کهولت سن که ممکن است کل ساختار مفاصل را در مواردی به هم بزند نیز از دیگر عواملی هستند که در دردهای مزمن مفصل و به خصوص زانو میتوانند نقش داشته باشند چرا که خیلی از بار بدن روی مفصل زانو میباشد که مفصل بیثباتی هم محسوب میشود.
وی اضافه کرد: بعد از آن که فرد مبتلا به درد زانو به پزشک مراجعه کرد و مشکل دقیق او مشخص شد که از چه ناحیهای است، کارهایی که جهت بازتوانی انجام خواهد داد شامل فیزیوتراپی عضلات هست که میبایست در مراکز فیزیوتراپی انجام گیرد. علاوه بر این، کارهای ایزومتریک، آب درمانی و تمرینات تعادلی، مواردی هستند که به ثبات دور مفصل کمک شایانی میکنند.
صیفوریان با اشاره به تمرینات تعادلی، افزود: برخی تمرینات هستند که به صورت تک پا انجام میشوند؛ یعنی اینکه فرد به صورت تک پا میایستد تا کنترل عضلانی دور مفصل را به دست بیاورد.
وی اضافه کرد: بعد از آن که بازتوانی فرد بهتر شد و پیشرفت کرد، میتواند روی صفحات متحرک با سرعت کم قرار گیرد که این تمرین زمانی باید انجام شود که طول درمان طی شده باشد و فرد در مراحل آخر بازتوانی قرار داشته باشد. بنابراین فرد با توجه به اینکه باید بتواند تعادلش را روی این صفحات حفظ کند، روی کنترل عضلات اطراف مفصل هم کار کند.
این مدرس تربیتبدنی بیان کرد: به طور کلی هر مفصلی که آسیب میبیند، توصیههایی که پزشک جهت آن انجام میدهد در راستای این است که عضلات اطراف آن مفصل که مفصل را حفظ کردهاند، تقویت شود و ثبات مفصلی به وجود آید.
وی در پاسخ به این سوال که چه تمریناتی را برای افراد مبتلا به درد زانو توصیه میکند که در منزل انجام دهند؟ گفت: تمرینات متفاوتی در باب این موضوع وجود دارد؛ از آن جا که برخی از این تمرینات بعد از عمل جراحی یا بعد از ضرباتی انجام میشود که مفصل بعد از آنها باید حالت ثبات داشته باشد، بنابراین این تمرینات باید به صورت انقباضات ایزومتریک باشد؛ یعنی این که خود مفصل نباید تکان بخورد.
صیفوریان ادامه داد: از جمله این تمرینات این است که فرد میتواند به دیوار تکیه دهد پاهایش را بکشد و عضله چهارسر زانو را منقبض کند و به مدت 10 ثانیه نگه دارد و سپس استراحتی چند ثانیهای و دوباره تکرار عمل. این کار میبایست به مدت دو دقیقه تکرار شود.
وی افزود: یکی دیگر از تمریناتی که فرد میتواند انجام دهد این است که یک توپ کوچک و نرم را زیر زانوی خود قرار دهد و آن را با زانو به سمت زمین فشار دهد.
عضو هیات علمی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه شهید چمران اهواز اضافه کرد: تمرین دیگر این است که پس از مدتی که عضله مقداری حالت تقویت شده به خود گرفت، فرد میتواند یک کش را به میلهای در روبهروی خود ببندد و سر دیگر کش را دور پنجه پای خود بیاندازد و کش را به سمت خود بکشد که این تمرین ناحیه پایین زانوها را تقویت میکند.
وی با اشاره به نوع دیگری از تمرینات انقباضی ایزومتریک افزود: فرد میتواند به مدت 10 ثانیه روی پنجه پا قرار گیرد و سپس روی پاشنه پا به حالت معمولی بازگردد. البته با توجه به اینکه تواناییهای افراد مختلف است، این تمرین نباید به گونهای باشد که فرد خسته شود و عضلاتش دچار ضعف شود ولی توصیه میشود این تمرین نیز بیشتر از دو دقیقه طول نکشد. حتی فرد میتواند این کار را دو وعده در صبح و عصر نیز انجام دهد. این تمرین در نهایت با تقویت عضله دوقلوی پا به بهبود درد زانو کمک میکند./