کلسترول ماده ای است از جنس چربی که در تمام سلول های بدن وجود دارد و در ساخت دیواره سلولی و برخی هورمون ها نقش مهمی را ایفا می کند.
اگر سابقه حمله قلبی داشتهاید یا دیابت یا بیماری شریان کاروتید یا شریانهای محیطی دارید، شما در رده "بسیار پرخطر" قرار میگیرید که باید میزان LDL شما باید به زیر 70 میلیگرم در دسیلیتر برسد.
همچنین اگر دو یا تعداد بیشتری از عوامل خطر ساز زیر را نیز داشته باشید، در گروه "بسیار پرخطر" قرار میگیرید:
کلسترول ماده ای است از جنس چربی که در تمام سلول های بدن وجود دارد و در ساخت دیواره سلولی و برخی هورمون ها نقش مهمی را ایفا می کند. مولکول های چربی پس از جذب از روده در سیستم گردش خون توسط کلسترول حمل می شوند. قسمت اعظم کلسترول در داخل بدن و توسط کبد ساخته می شود و بقیه آن با مصرف غذاهای پر کلسترول و پر چرب وارد بدن می شود.
انواع کلسترول
1-کلسترول LDL : این نوع کلسترول خاصیت چسبندگی دارد و به راحتی به جدار داخلی دیواره ی رگ ها می چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ ها می گردد. از این رو به کلسترول بد معروف است.
2-کلسترول VLDL : این نوع کلسترول مولکول های چربی را از کبد به دیگر قسمت های بدن حمل می کند و بعد از انتقال چربی به بافت ها تبدیل به کلسترولLDLمی گردد.
3-کلسترول HDL: این نوع کسترول، کلسترول هایLDL موجود در طول دیواره ی رگ ها را پیدا کرده و به آن ها می چسبد و آن ها را از جدار رگ ها پاک می کند و از باریک شدن و انسداد رگ ها جلوگیری می نماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است.
2-کلسترول VLDL : این نوع کلسترول مولکول های چربی را از کبد به دیگر قسمت های بدن حمل می کند و بعد از انتقال چربی به بافت ها تبدیل به کلسترولLDLمی گردد.
3-کلسترول HDL: این نوع کسترول، کلسترول هایLDL موجود در طول دیواره ی رگ ها را پیدا کرده و به آن ها می چسبد و آن ها را از جدار رگ ها پاک می کند و از باریک شدن و انسداد رگ ها جلوگیری می نماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است.
عوامل بالا رفتن کلسترول خون
اگر میزان کلسترول خون شما بالا است، چند علت ممکن برای آن وجود دارد. عواملی که بر میزان کلسترول خون اثر میگذارند، اینها هستند:
- رژیم غذایی مملو از چربی اشباعشده یا غذاهای پرکلسترول.
- اضافهوزن داشتن.
- عدم انجام ورزش به اندازه کافی.
- افزایش سن، و دوره بعد از یائسگی در زنان.
- سابقه خانوادگی کلسترول بالا.
- مصرف زیاد مواد قندی که باعث افزایش تری گلیسیرید می شود.
راههای کنترل کلسترول خون
مصرف بیش از حد کلسترول در رژیم غذایی میتواند عامل خطرساز برای بیماری قلبی باشد. برای پایین آوردن میزان کلسترول خون به این توصیهها عمل کنید:
- از غذاهای پرچربی و سرخشده اجتناب کنید.
- اگر میخواهید غذای حاوی چربی مصرف کنید، از چربیهای اشباع نشده استفاده کنید.
- مقدار گوشت قرمز مصرفی خود را کاهش دهید، و گوشت مرغ و ماهی بیشتری مصرف کنید.
- با مصرف مقادیر زیاد میوه، لوبیا، نخود، سویا و جو دوسر به مقدار کافی فیبر به رژیم غذایی خود بیفزایید.
- بیش از سه زرده تخم مرغ در هفته نخورید.
- به مقدار کافی ورزش کنید، وزن بدن در حد سالم نگهدارید، سیگار کشیدن را متوقف کنید.
آزمایش چربی خون
آزمایش چربی خون، شامل اندازه گیری کلسترول کل، کلسترول HDL (خوب)، کلسترول LDL (بد) و تریگلیسرید میشود. تریگلیسرید نوعی از چربی که در نتیجه مصرف مواد قندی بالا میرود.
برای اندازهگیری دقیق چربیهای خون باید 9 تا 12 ساعت پیش از خون گرفتن چیزی به جز آب نخورید و ننوشید.
میزان کلسترول و تریگلیسرید خون معمولا به میلیگرم کلسترول در دسیلیتردر خون اندازهگیری میشود. این میزانهای در برخی از کشورها این میزان به میلیمول در لیتر اندازهگیری میشود.
برای اندازهگیری دقیق چربیهای خون باید 9 تا 12 ساعت پیش از خون گرفتن چیزی به جز آب نخورید و ننوشید.
میزان کلسترول و تریگلیسرید خون معمولا به میلیگرم کلسترول در دسیلیتردر خون اندازهگیری میشود. این میزانهای در برخی از کشورها این میزان به میلیمول در لیتر اندازهگیری میشود.
کلسترول خون چقدر باید باشد؟
از آنجایی که میزان کلسترول بد یا LDL بیشترین رابطه را با بروز بیماری قلبی دارد، هدف اصلی درمانهای پایینآورنده کلسترول خون، این جزء است. اما موضوع به سادگی در جدولهای بالا آمده است، نیست، و میزانی از LDL که در آن باید درمان را شروع کرد، بسته به عوامل خطرساز برای بیماری قلبی در شما فرق میکند.
در اغلب افراد هدف درمان کاهش میزان LDL به زیر 130 میلیگرم در دسیلیتر است. اما اگر شما عوامل خطرساز برای بیماری قلبی داشته باشید، ممکن است هدف از درمان رساندن LDL به زیر 100 میلیگرم در دسیلیتر است و در افراد در معرض خطر بسیار زیاد بیماری قلبی این میزان را باید به زیر 70 میلیگرم در دسیلیتر رساند.
این جدولها میزانهای طبیعی و غیرطبیعی انواع چربیهای خون را نشان میدهد.
در اغلب افراد هدف درمان کاهش میزان LDL به زیر 130 میلیگرم در دسیلیتر است. اما اگر شما عوامل خطرساز برای بیماری قلبی داشته باشید، ممکن است هدف از درمان رساندن LDL به زیر 100 میلیگرم در دسیلیتر است و در افراد در معرض خطر بسیار زیاد بیماری قلبی این میزان را باید به زیر 70 میلیگرم در دسیلیتر رساند.
این جدولها میزانهای طبیعی و غیرطبیعی انواع چربیهای خون را نشان میدهد.
میزان کل کلسترول (میلیگرم در دسیلیتر) | میزان کل کلسترول ( میلیمول در لیتر) | |
زیر 200 | زیر 5.2 | مطلوب |
200 تا 239 | 5.2 تا 6.2 | حد مرزی بالا |
240 و بالاتر | بلاتر از 6.2 | بالا |
کلسترول بد یا LDL(میلیگرم در دسیلیتر) | کلسترول بد یا LDL (میلیمول در لیتر) | |
زیر 70 | زیر 1.8 | مطلوب برای افراد در معرض خطر بسیار بالای بیماری قلبی |
زیر 100 | زیر 2.6 | مطلوب برای افرادی در معرض خطر بیماری قلبی |
100 تا 129 | 2.6-3.3 | نزدیک به طبیعی |
130-159 | 3.4-4.1 | حد مرزی بالا |
160-189 | 4.1-4.9 | بالا |
190 و بالاتر | بالای 4.9 | بسیار بالا |
کلسترول خوب یا HDL(میلیگرم در دسیلیتر) | کلسترول خوب یا HDL (میلیمول در لیتر) | |
مردان زیر 40 زنان زیر 50 |
مردان زیر 1 زنان زیر 1.3 |
بد |
50-59 | 1.3-1.5 | بهتر |
60 و بالاتر | بالای 1.5 | بهترین |
تریگلیسرید (میلیگرم در دسیلیتر) | تریگلیسرید (میلیمول در لیتر) | |
زیر 150 | زیر 1.7 | مطلوب |
150-199 | 1.7-2.2 | حد مرزی بالا |
200-499 | 2.3-5.6 | بالا |
500 و بالاتر | بالای 5.6 | خیلی بالا |
چه کسانی را گروه پرخطر قرار میگیرند؟
اگر سابقه حمله قلبی داشتهاید یا دیابت یا بیماری شریان کاروتید یا شریانهای محیطی دارید، شما در رده "بسیار پرخطر" قرار میگیرید که باید میزان LDL شما باید به زیر 70 میلیگرم در دسیلیتر برسد.همچنین اگر دو یا تعداد بیشتری از عوامل خطر ساز زیر را نیز داشته باشید، در گروه "بسیار پرخطر" قرار میگیرید:
- سیگار کشیدن.
- فشار خون بالا.
- میزان پایین کلسترول خوب یا HDL.
- سن بالاتر از 45 در مردان و سن بالاتر از 55 در زنان.
- بالا بودن میزان لیپوپروتئین (a)