توصیه ها و هشدارها به بیماران دچار گاستریت یا التهاب معده

گاستریت یا تورم معده از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است که به التهاب دیواره معده منجر می‌شود. این التهاب می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مصرف بی‌رویه برخی داروها از جمله آسپیرین، مشروبات الکلی، سموم و عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد شود.

گاستریت یا التهاب معده از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است که به التهاب دیواره معده منجر می‌شود. این التهاب می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مصرف بی‌رویه برخی داروها از جمله آسپیرین، مشروبات الکلی، سموم و عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد شود. دکتر سیدمحمود اسحاق‌حسینی، فوق‌تخصص گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌ پزشکی تهران، از بخورنخورهای این بیماری می گوید.

چه غذاهایی می‌توانند باعث ایجاد التهاب معده شوند؟

محیط معده اسیدی و با pH بین 3 تا 5 است. این محیط اسیدی به میکروب‌ها اجازه رشد و فعالیت نمی‌دهد. حال اگر غذایی، ماهیت اسیدی داشته باشد، میزان اسیدیته معده را بالاتر می‏برد. اسید زیاد روی دیواره معده اثر می‌گذارد و باعث ایجاد التهاب معده می‏شود. مهم‌ترین موادی که اسیدیته معده را افزایش می‏دهند ادویه‌ها، ترشی‌ها، نوشابه‌های گازدار، انواع شکلات، قهوه و... هستند. مصرف گوشت فراوان، غذاهای چرب، انواع غذاهای شور و دودی، مصرف مواد غذایی که در آنها سلنیوم یا ویتامین‌های کمی وجود دارد، خوردن غذاهای مانده و بیرون از یخچال نگهداری شده که امکان آلودگی آنها افزایش می‌یابد نیز باعث ایجاد التهاب معده می‌شود.

مصرف الکل و استعمال دخانیات چه نقشی در ایجاد التهاب معده دارند؟

مصرف الکل می‌تواند باعث ایجاد گاستریت‌های الکلی یا تورم الکلی ‌شود. این نوع گاستریت‌ها حتی باعث بروز خونریزی یا زخم‌های گوارشی می‏شود. استعمال دخانیات نیز تاثیر بسزایی در ایجاد التهاب معده دارد. بد نیست بدانید دیواره معده ضمن اینکه بسیار مستحکم است، بی‌کربنات نیز ترشح می‌کند. بیکربنات اثر اسید روی دیواره معده را خنثی می‌کند اما کشیدن سیگار ترشح بیکربنات را از دیواره معده کاهش می‌دهد. در نتیجه اسیدمعده به دیواره‌ها آسیب وارد می‌کند و باعث ایجاد التهاب یا زخم می‌شود. از طرفی درمان افرادی که همچنان به سیگار کشیدن خود ادامه می‌دهند، سخت‌تر است و عود مشکلات معده نیز در آنها بیشتر دیده می‌شود.

خوردن غذاهای کپک‌زده یا میوه‌های خراب که مردم کپک یا خرابی آن را جدا و بقیه آن را مصرف می‌کنند، نیز قطعا خوردن این غذاها هم مضر است به‌خصوص اینکه برخی کپک‌ها سم آفلاتوکسین در ماده غذایی تولید می‌کنند و خوردن آنها باعث ابتلا به سرطان به‌خصوص سرطان کبد می‌شود و بسیار خطرناک است.

بهترین غذاهایی که خوردن آنها را به این بیماران توصیه می‌کنید، کدام‌ها هستند؟

به جز غذاهایی که خوردن‌ آنها باعث تشدید مشکل می‌شود و تحریک‌کننده است، مصرف سایر موادغذایی برای بیماران آزاد است و رژیم غذایی خاصی حتی برای افرادی که به زخم‌معده مبتلا شده‌اند، وجود ندارد. 20 سال قبل به بیماران گفته می‌شد فقط کباب یا شیر بخورند ولی امروزه ثابت شده است مصرف کلسیم یا پروتئین زیاد نه‌تنها مفید نیست بلکه حتی می‌تواند مشکل‌ساز هم باشد.

بیماران می‌توانند غذاهای نفاخ هم استفاده ‌کنند؟

اگر تحرک نداشته باشند، نه. لازمه خوردن غذاهایی که گاز تولید می‌کنند، تحرک و فعالیت بدنی است. هر چند حبوبات سرشار از پروتئین‌های گیاهی هستند و مصرف آنها بیشتر از منابع غذایی پروتئین‌های حیوانی توصیه می‌شود اما اگر فرد تحرک نداشته باشد، روی هم انباشته و باعث ایجاد نفخ و دل‌درد می‌شود. گذشتگان ما عمدتا از این مواد استفاده می‌کردند و فعالیت و تحرک بالایی داشتند، بنابراین هیچ مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شد.

آیا بیماران مبتلا به التهاب معده حتما باید دارو مصرف کنند؟

به شدت و علت ایجادکننده التهابشان بستگی دارد؛ مثلا التهاب‌هایی که به‌دلیل آلودگی به باکتری‌ هلیکوباکترپیلوری ایجاد شده باشند، حتما باید با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان و ریشه‌کن شوند. بیماران باید درمان گاستریت را جدی بگیرند زیرا درمان نادرست آن می‌تواند بعد از 15-10 سال زمینه‌ساز بروز سرطان معده باشد.

سیری زودرس بیماران مبتلا به التهاب معده چگونه درمان می‌شود؟

سیری زودرس یا پری شکم این بیماران هم با تغییر رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های بدنی درمان می‌شود.

چاقی تا چه حد در ایجاد التهاب معده موثر است؟

متاسفانه طبق آمار امروز حدود 50 تا 60 درصد نوجوان و جوانان در شهرهای بزرگ دچار افزایش وزن و چاقی هستند که به‌دلیل نداشتن تحرک، زندگی ماشینی و نشستن‌های طولانی ایجاد شده است بنابراین همان‌طور که در طولانی‌مدت ستون فقرات، چشم‌ و سایر ارگان‌های بدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند، دستگاه گوارش نیز دچار عوارض مهمی همچون یبوست و التهاب معده خواهد شد. از طرفی این افراد به موقع و سر ساعت غذا نمی‌خورند و دستگاه گوارششان را دچار بی‌نظمی می‌کنند بنابراین کاهش وزن، انجام فعالیت‌‌ بدنی و رژیم غذایی مناسب با حداقل قند و چربی، بهترین اقدام‌ها برای پیشگیری و درمان التهاب معده است.

کی دکتر برویم؟

علائم شایع التهاب معده عبارتند از احساس درد یا سوختن در ناحیه بالای شکم، تهوع، استفراغ و احساس پری بعد از خوردن غذا. در موارد زیر، التهاب معده نیاز به مراجعه به پزشک و مداخله طبی دارد:

اگر مشکل‌تان با اصلاح رژیم غذایی رفع نشد.
اگر مشکل‌تان بیش از یک هفته طول کشید.
اگر بعد از مصرف دارو (به‌خصوص آسپرین و مسکن‌ها) دچار دل درد می‌شوید.
اگر خون بالا می‌آورید یا در مدفوع‌تان خون دیده می‌شود یا رنگ مدفوع‌تان سیاه شده است./