شیرینکنندههای مصنوعی که به آنها جایگزین شکر نیز میگویند، موادی هستند که از آنها بهجای ساکاروز (شکر طبیعی سفید) جهت شیرین کردن غذاها و نوشیدنیها استفاده میشود. چون شیرینکنندههای مصنوعی از شکر طبیعی سفید بسیار شیرینترند، مقادیر کمتری از آنها برای ایجاد همان میزان شیرینی لازم است.
شیرینکنندههای مصنوعی که به آنها جایگزین شکر نیز میگویند، موادی هستند که از آنها بهجای ساکاروز (شکر طبیعی سفید) جهت شیرین کردن غذاها و نوشیدنیها استفاده میشود. چون شیرینکنندههای مصنوعی از شکر طبیعی سفید بسیار شیرینترند، مقادیر کمتری از آنها برای ایجاد همان میزان شیرینی لازم است.
حساسیت نسبت به ارتباط میان شیرینکنندههای مصنوعی و سرطان هنگامی بهوجود آمد که بررسیهای اولیه نشان میداد ترکیب سیکلامات و ساخارین موجب بروز سرطان مثانه در حیوانات آزمایشگاهی میشود. در حالیکه نتایج بررسیهای ویژه تعیین سرطانزایی (بررسیهایی که در آن سرطانزا بودن یا نبودن یک ماده مشخص میشود) روی این شیرینکنندهها و دیگر شیرینکنندههای مجاز، دلیل قاطعی را مبنی بر وجود رابطهای میان مصرف شیرینکنندههای مصنوعی و ابتلا به سرطان در انسانها نشان نمیدهد.
-ساخارین: در بررسیهایی که روی موشهای آزمایشگاهی طی اوایل دهه 1970 انجام شد ساخارین از دلایل بروز سرطان مثانه شناخته شد. بررسیهای بعدی در موشهای آزمایشگاهی نشان داد مصرف میزان زیاد ساخارین، به خصوص در موشهای نر، باعث افزایش بروز سرطان مثانه و مجاری ادراری در آنان میشود. اما، بررسیهای ساز و کاری (مطالعاتی که در آنها تأثیر یک ماده بر بدن مشخص میشود) نشان دادند که نتایج قبلی بهدست آمده تنها در مورد موشها صادق است. بررسیهای مربوط به همهگیرشناسی انسانی نشان دادند که دلیل قانعکنندهای مبنی بر ارتباط میان مصرف ساخارین و بروز سرطان مثانه وجود ندارد.
از آنجا که تومورهای مثانهای دیده شده در موشهای آزمایشگاهی با ساز و کار بدن انسان همگونی ندارند، و به این دلیل که مدرک روشنی دال بر بروز سرطان در انسانها بر اثر مصرف ساخارین یافت نشد، ساخارین که از سال 1981 در فهرست مواد سرطانزای سازمان ملی سمشناسی آمریکا، بهعنوان مادهای سرطانزا برای انسان وارد شده بود، در سال 2000 از این فهرست حذف شد.
-سیکلامات: چون نتایج آزمایشها در موشها نشان میداد که سیکلامات ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را در انسانها افزایش دهد، اداره غذا و داروی آمریکا در سال 1969، استفاده از سیکلامات را ممنوع کرد. پس از بررسی دوباره سرطانزا بودن سیکلامات و ارزیابی اطلاعات جدید، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که سیکلامات سرطانزا یا ماده کمککننده به مواد سرطانزا (مادهای که تأثیر یک ماده سرطانزا را بیشتر میکند) نیست. بنابراین اداره غذا و دارو اعلام کرد که نگرانیهای نهاد غذا و دارو درباره سیکلامات، ربطی به سرطان ندارد.
-اَسسُولفام پتاسیم (Acesulfame Potassium)، سوکرالوز (Sucralose) و نیوتام (Neotame): علاوه بر ساخارین، سه نوع شیرینکننده مصنوعی دیگر نیز هماکنون در بازار عرضه میشود که استفاده از آنها در غذا مجاز است. اداره مواد غذایی و سازمان غذا و دارو آمریکا در سال 1988 مجوز استفاده از اسسولفام پتاسیم را که نامهای دیگر آن اِی.سی.کِی، سوییت وان (Sweet One) و سانِت (Sunett) هستند، در برخی از غذاها و نوشیدنیهای خاص صادر کرد و در سال 2002 استفاده از این محصول بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسبِ کاربردِ عمومی (البته بهجز در مورد گوشت قرمز و گوشت ماکیان)، مجاز اعلام شد.
-سازمان غذا و دارو در سال 1998، سورالوز (که نام دیگر آن اِسپلِندا (Splenda) است را بهعنوان یک شیرینکننده برای مصارف جزئی و دلخواه مصرفکنندگان (Tabletop) تأیید کرد که این محصول نیز در سال 1999 مجوز آن را یافت که بتوان از آن بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسبِ کاربردِ عمومی استفاده شود. نیوتیم که مشابه آسپارتام است، در سال 2002 از طرف سازمان غذا و دارو مجوز گرفت که بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسب کاربرد عمومی (بهجز در مورد گوشت قرمز و گوشت ماکیان) مورد استفاده قرار بگیرد.
سازمان غذا و دارو، پیش از تأیید این شیرینکنندهها بیش از 100 مورد مطالعه روی هر یک این شیرینکنندههای مصنوعی به لحاظ میزان خطرزا بودن آنها انجام داده که از آن جمله میتوان به بررسیهایی جهت ارزیابی سرطانزا بودن این محصولات اشاره کرد. نتایج این مطالعات نشان دادند که هیچ دلیلی مبنی بر اینکه این شیرینکنندهها موجب ایجاد سرطان یا هر خطر دیگری برای سلامت انسان میشوند، وجود ندارد.
-آسپارتام: اخیرا، در یک بررسی آزمایشگاهی مشخص شده، موشهایی که با میزان، بالای آسپارتام تغذیه شده بودند (معادل روزانه 8 بطری نوشابه رژیمی) بیشتر دچار لنفوم و لوکمی شدهاند.
با اینحال در این نتایج نقائصی نیز دیده میشود. برای مثال، مشخص نیست دلیل قطعی بروز سرطان در موشهای مورد مطالعه، آسپارتام بوده باشد، و نیز تعداد موارد ابتلا به سرطان با افزودن میزان آسپارتام، آنگونه که انتظار میرفت، افزایش نیافته است. در نتیجه این مباحث، انستیتوی سرطان NCI اطلاعات مربوط به بخش Aarp انستیتوی ملی سلامت را که درباره بررسی رژیم غذایی و سلامت بیش از نیم میلیون بازنشسته انجام شده بود، دقیقا مطالعه و اعلام داشت، افزایش مصرف نوشیدنیهای حاوی آسپارتام، موجب ایجاد سرطانهای لنفوم، خون یا مغز نمیشود./
حساسیت نسبت به ارتباط میان شیرینکنندههای مصنوعی و سرطان هنگامی بهوجود آمد که بررسیهای اولیه نشان میداد ترکیب سیکلامات و ساخارین موجب بروز سرطان مثانه در حیوانات آزمایشگاهی میشود. در حالیکه نتایج بررسیهای ویژه تعیین سرطانزایی (بررسیهایی که در آن سرطانزا بودن یا نبودن یک ماده مشخص میشود) روی این شیرینکنندهها و دیگر شیرینکنندههای مجاز، دلیل قاطعی را مبنی بر وجود رابطهای میان مصرف شیرینکنندههای مصنوعی و ابتلا به سرطان در انسانها نشان نمیدهد.
-ساخارین: در بررسیهایی که روی موشهای آزمایشگاهی طی اوایل دهه 1970 انجام شد ساخارین از دلایل بروز سرطان مثانه شناخته شد. بررسیهای بعدی در موشهای آزمایشگاهی نشان داد مصرف میزان زیاد ساخارین، به خصوص در موشهای نر، باعث افزایش بروز سرطان مثانه و مجاری ادراری در آنان میشود. اما، بررسیهای ساز و کاری (مطالعاتی که در آنها تأثیر یک ماده بر بدن مشخص میشود) نشان دادند که نتایج قبلی بهدست آمده تنها در مورد موشها صادق است. بررسیهای مربوط به همهگیرشناسی انسانی نشان دادند که دلیل قانعکنندهای مبنی بر ارتباط میان مصرف ساخارین و بروز سرطان مثانه وجود ندارد.
از آنجا که تومورهای مثانهای دیده شده در موشهای آزمایشگاهی با ساز و کار بدن انسان همگونی ندارند، و به این دلیل که مدرک روشنی دال بر بروز سرطان در انسانها بر اثر مصرف ساخارین یافت نشد، ساخارین که از سال 1981 در فهرست مواد سرطانزای سازمان ملی سمشناسی آمریکا، بهعنوان مادهای سرطانزا برای انسان وارد شده بود، در سال 2000 از این فهرست حذف شد.
-سیکلامات: چون نتایج آزمایشها در موشها نشان میداد که سیکلامات ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را در انسانها افزایش دهد، اداره غذا و داروی آمریکا در سال 1969، استفاده از سیکلامات را ممنوع کرد. پس از بررسی دوباره سرطانزا بودن سیکلامات و ارزیابی اطلاعات جدید، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که سیکلامات سرطانزا یا ماده کمککننده به مواد سرطانزا (مادهای که تأثیر یک ماده سرطانزا را بیشتر میکند) نیست. بنابراین اداره غذا و دارو اعلام کرد که نگرانیهای نهاد غذا و دارو درباره سیکلامات، ربطی به سرطان ندارد.
-اَسسُولفام پتاسیم (Acesulfame Potassium)، سوکرالوز (Sucralose) و نیوتام (Neotame): علاوه بر ساخارین، سه نوع شیرینکننده مصنوعی دیگر نیز هماکنون در بازار عرضه میشود که استفاده از آنها در غذا مجاز است. اداره مواد غذایی و سازمان غذا و دارو آمریکا در سال 1988 مجوز استفاده از اسسولفام پتاسیم را که نامهای دیگر آن اِی.سی.کِی، سوییت وان (Sweet One) و سانِت (Sunett) هستند، در برخی از غذاها و نوشیدنیهای خاص صادر کرد و در سال 2002 استفاده از این محصول بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسبِ کاربردِ عمومی (البته بهجز در مورد گوشت قرمز و گوشت ماکیان)، مجاز اعلام شد.
-سازمان غذا و دارو در سال 1998، سورالوز (که نام دیگر آن اِسپلِندا (Splenda) است را بهعنوان یک شیرینکننده برای مصارف جزئی و دلخواه مصرفکنندگان (Tabletop) تأیید کرد که این محصول نیز در سال 1999 مجوز آن را یافت که بتوان از آن بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسبِ کاربردِ عمومی استفاده شود. نیوتیم که مشابه آسپارتام است، در سال 2002 از طرف سازمان غذا و دارو مجوز گرفت که بهعنوان یک شیرینکننده مصنوعی مناسب کاربرد عمومی (بهجز در مورد گوشت قرمز و گوشت ماکیان) مورد استفاده قرار بگیرد.
سازمان غذا و دارو، پیش از تأیید این شیرینکنندهها بیش از 100 مورد مطالعه روی هر یک این شیرینکنندههای مصنوعی به لحاظ میزان خطرزا بودن آنها انجام داده که از آن جمله میتوان به بررسیهایی جهت ارزیابی سرطانزا بودن این محصولات اشاره کرد. نتایج این مطالعات نشان دادند که هیچ دلیلی مبنی بر اینکه این شیرینکنندهها موجب ایجاد سرطان یا هر خطر دیگری برای سلامت انسان میشوند، وجود ندارد.
-آسپارتام: اخیرا، در یک بررسی آزمایشگاهی مشخص شده، موشهایی که با میزان، بالای آسپارتام تغذیه شده بودند (معادل روزانه 8 بطری نوشابه رژیمی) بیشتر دچار لنفوم و لوکمی شدهاند.
با اینحال در این نتایج نقائصی نیز دیده میشود. برای مثال، مشخص نیست دلیل قطعی بروز سرطان در موشهای مورد مطالعه، آسپارتام بوده باشد، و نیز تعداد موارد ابتلا به سرطان با افزودن میزان آسپارتام، آنگونه که انتظار میرفت، افزایش نیافته است. در نتیجه این مباحث، انستیتوی سرطان NCI اطلاعات مربوط به بخش Aarp انستیتوی ملی سلامت را که درباره بررسی رژیم غذایی و سلامت بیش از نیم میلیون بازنشسته انجام شده بود، دقیقا مطالعه و اعلام داشت، افزایش مصرف نوشیدنیهای حاوی آسپارتام، موجب ایجاد سرطانهای لنفوم، خون یا مغز نمیشود./