یکی از مهمترین مکانیسمهای دفاعی بدن برای حفظ سلامت؛ حس درد است. هرگونه فشار، ضربه یا ایجاد التهاب در نقاط مختلف بدن باعث آزادسازی موادی به نام «پروستاگلاندین» میشود.
این مواد حسگرهای رشتههای عصبی مربوط به درد را تحریک و با تحریک این رشتهها درد احساس میشود.ناخوشایند بودن حس درد باعث میشود که فرد مجبور شود، شرایط را تغییر دهد.
مثال واضح دیگر در مورد درد، دندان است. وقتی دندانها خراب میشود، درد احساس میشود. ایجاد درد باعث میشود فرد درصدد ترمیم یا کشیدن دندان برآید.
حال اگر حس درد وجود نداشته باشد التهاب و تخریب پیشروی میکند و ممکن است استخوانهای فک دچار عفونت شود و عفونت استخوان فک فرد را کاملا از پا درآورد.
آسپرین سردسته داروهای ضددرد است که توانسته است بر زمان غلبه کند. غلبه بر زمان اصطلاحی است که فقط برای تعداد اندکی دارو که توانسته است طی دهههای متمادی در بازار دارو دوام آورد و نسلهای جدید دارو نتوانسته است آنها را کنار بزند، به کار میرود و آسپرین یکی از مهمترین این داروهاست.
آسپرین و همخانوادههای جدیدترش شامل بروفن، دیکلوفناک، مفنامیک اسید، ناپروکسن و ایندومتاسین مانع از تولید پروستاگلاندینها میشود و به این ترتیب از ایجاد شرایطی که حس درد را برانگیزد، پیشگیری میکند. برای این کار قدرت آسپرین بیشتر از همخانوادههایش است و ضددرد قویتری است.
پروستاگلاندین علاوه بر ایجاد حس کارهای دیگری نیز انجام میدهد. مثلا مقاومت مخاط معده بر ضد اسید معده و پیشگیری از زخم شدن معده یکی از خواص پروستاگلاندین است و به همین دلیل آسپرین و همخانوادههایش اگر بیرویه مصرف شود، بخصوص در افرادی که بیماریهای کلیوی یا کبدی دارند یا پیر هستند، میتواند موجب زخم معده و خونریزی شود.
یکی از دیگر خاصیتهای پروستاگلاندینها شرکت در پروسه انعقاد خون است. به این ترتیب آسپرین و همخانوادههایش میتواند مانع انعقاد خون شود. از عوارض دیگر این داروها این است که در کسانی که کلیههایشان در مرز نارسایی است، میتواند باعث حمله نارسایی کلیه شود.
نکته مهمی که باید به خاطر داشت این است که بروز عوارض را باید با اثر درمانی که برای داروها در نظر میگیریم، مقایسه کنیم.
به عبارت دیگر اگر درد چندان شدید نیست و قابل تحمل است، بهتر است دارو مصرف نشود، ولی وقتی درد زندگی را تحتالشعاع قرار میدهد باید عوارض را پذیرفت و دارو را استفاده کرد. البته گاهی میتوان از تمهیداتی برای جلوگیری از عوارض استفاده کرد. مثلا میتوان از ضد اسیدها برای جلوگیری از عارضه زخم معده بهره گرفت./