بالاخره آفتاب بگیریم یا نه؟ - نگاهی به مزایا و معایب نور خورشید

یکی از ترس‌های رایجی که در زمینه ابتلا به بیماری‌های پوستی وجود دارد، ترس از ابتلا به سرطان پوست در اثر تماس با نور آفتاب است.

یکی از ترس‌های رایجی که در زمینه ابتلا به بیماری‌های پوستی وجود دارد، ترس از ابتلا به سرطان پوست در اثر تماس با نور آفتاب است. برخی افراد، ترسی افراطی دارند و برخی دیگر آنقدر نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند که حتی ضدآفتاب هم هنگام خروج از خانه استفاده نمی‌کنند.
دکتر مریم یوسفی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، توضیح می دهد تا بدانیم که حد ترس از آفتاب و محافظت پوست در برابر آن چقدر است.

آیا باید پوستمان را کاملا از نور آفتاب در امان نگه داریم؟

متاسفانه در حال حاضر سطح سرمی ویتامین D بیشتر افراد کشورمان بسیار پایین آمده است. هنوز هم دقیق نمی‌دانیم علت آن فقر غذایی است یا فقر تابش نور آفتاب به پوست یا هر دوی این موارد. ما برای ساخت ویتامین D در بدنمان به تابش نور آفتاب به سطح پوست نیاز داریم اما این تابش باید به اندازه و در حد اعتدال باشد، نه افراطی. در واقع، حدود 30-20 دقیقه پیاده‌روی صبحگاهی بدون استفاده از ضدآفتاب می‌تواند زمینه تولید ویتامین D کافی در بدن فراهم کند. البته عجیب است که در کشور آفتاب‌خیزی مانند ایران که معمولا مردم از ضدآفتاب‌های فیزیکی و شیمیایی هم چندان استفاده نمی‌کنند، کمبود ویتامین D با این وسعت وجود دارد. شاید بتوان مشکلات مربوط به فقر غذایی را کمی پررنگ‌تر از فقر آفتاب دانست.

سالمندان هم به آفتاب گرفتن روزانه نیاز دارند؟

بله، بهتر است افراد سالمند، برای ساخت ویتامین D در بدنشان، مدتی از روز را بدون استفاده از هیچ‌نوع ضدآفتابی در معرض نور آفتاب بگذرانند تا امکان تشدید پوکی استخوان در آنها کمتر شود. ضمن اینکه مصرف مکمل‌های دارویی کلسیم و ویتامین D هم برای این افراد با نظر پزشک متخصص لازم است. نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهند کمبود ویتامین D در بدن می‌تواند با ابتلا به برخی سرطان‌ها مرتبط باشد بنابراین سالمندان و افراد میانسال باید کمی کمتر از آفتاب بترسند و دقایقی از روز، خودشان را در معرض آن قرار بدهند.

نور آفتاب، غیر از ایجاد زمینه برای ساخت ویتامین D در بدن، فایده دیگری هم دارد؟

بله، تابش نور آفتاب به بدن می‌تواند باعث افزایش ترشح هورمون‌های شادی‌بخش یا همان اندورفین‌ها در بدن شود و فرد را شادتر کنند. به‌همین دلیل خود آفتاب قادر به بالا بردن خلق‌وخو و ایجاد شادی در افراد است. محروم کردن بدن از نور خورشید می‌تواند باعث پایین آمدن خلق‌وخو و ابتلا به افسردگی شود بنابراین برای مدتی در طول روز، اجازه تابش آفتاب به پوست بدنتان را بدهید. اصلا به همین دلیل است که خوابیدن زیر نور آفتاب در کنار ساحل باعث ایجاد حسی خوب در افراد می‌شود و معمولا کسانی که با نور آفتاب برنزه می‌کنند، به انجام دوباره این کار نسبتا خطرناک معتاد می‌شوند. با این حال و با تمام خوبی‌هایی که نور آفتاب دارد، نمی‌توانیم از مضرات آن هم چشم‌پوشی کنیم.

مضرات آفتاب

یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به سرطان پوست، اشعه فرابنفش نور خورشید است. معمولا در مناطقی مانند استرالیا که لایه ازن بیشتر تخریب شده و اشعه فرابنفش بیشتری وجود دارد، مردم بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار می‌گیرند. از طرف دیگر، پیری زودرس پوست هم می‌تواند نتیجه تابش نور آفتاب و اشعه فرابنفش آن به پوست باشد. ضمن اینکه یکی از مهم‌ترین علت‌های ایجاد و تشدید لک‌های پوستی هم همین تابش مستقیم نور آفتاب و اشعه فرابنفش آن به پوست است. نور آفتاب می‌تواند نازک‌تر شدن پوست را در پی داشته باشد و باعث بازتر شدن رگ‌های خونی شود.

برخی افراد می‌گویند آفتاب گرفتن بچه‌ها کنار ساحل یا حتی در پارک‌های بازی در این دوره و زمانه‌ای که زندگی‌های بیشتر ما آپارتمانی شده، ضروری است. در حالیکه این باور درست نیست. آفتاب‌سوختگی، جزو اورژانس‌های پزشکی، ‌مخصوصا برای اطفال است.گاهی آفتاب سوختگی همراه با ایجاد تاول و اختلال آب و الکترولیت‌های بدن، شرایط لازم و کافی برای بستری شدن کودکان را فراهم می‌کند و حتی خطرهای جانی برای آنها دارد. ابتلا به آفتاب‌سوختگی در دوران کودکی می‌تواند عاملی برای ابتلا به ملانوما (حادترین سرطان پوست) در دوران بزرگسالی باشد. حتما باید پوست بچه‌ها را با ضدآفتاب‌های فیزیکی یا شیمیایی در برابر نور شدید آفتاب محافظت کرد. هرگز آنها را بدون پوشش مناسب برای ساعت‌های طولانی کنار دریا یا در پارک‌های بازی و زیر نور آفتاب رها نکنید .

توصیه آخر؟

به‌جای آفتاب‌گرفتن‌های طولانی‌مدت، رژیم غذایی خود را اصلاح و از لبنیات حاوی ویتامین D استفاده کنید. باتوجه به خطرناک‌تر بودن نور آفتاب برای پوست نسبت به مفید بودن آن، استفاده و تمدید کرم ضدآفتاب در طول روز را پشت گوش نیندازید./