در برخی از بیماران روماتیسمی با التهاب مفاصل در مرحله ای از بیماری نیاز به کشیدن مایع مفصلی و تزریق استروئید داخل مفصل می شود. کشیدن مایع مفصل و تزریق داخل آن چنانچه توسط پزشک متخصص انجام شود با حداقل خطر و ریسک همراه می باشد.
بعضی مواقع علیرغم درمان دارویی ممکن است یک مفصل یا بیشتر دچار التهاب (آرتریت) شود، این حالت باعث ایجاد درد شده و هم ممکن است در صورت باقی ماندن مایع مفصل حاوی مواد مخرب باعث آسیب مفصل و اطراف آن شود، لذا در موارد لزوم با نظر پزشک متخصص کشیدن این مایع و تزریق استروئید در داخل مفصل سبب کاهش التهاب، تورم و درد داخل مفصل میشود. در اطراف مفصل هم این تزریق سبب کاهش التهاب، درد و محدودیت حرکت میگردد.
بیشتر بخوانید: انواع تزریق مفصلی در درمان آرتروز
ضرورت خارج کردن و کشیدن مایع از مفصل متورم
مقدار مایع مفصل طبیعی آنقدر کم است که نمیتوان آن را با سرنگ خارج نمود. زمانی که مقدار مایع داخل مفصل به حدی برسد که بتوان آنرا با سرنگ خارج کرد، معنی آن این است که مایع به طور غیرطبیعی زیاد شده و در اثر بیماری در مفصل جمع شده است، و لذا باقی ماندن آن در مفصل آسیب زا است.
در افراد سالم مایع مفصل دارای رنگ روشن و کهربائی داشته و قوام طبیعی دارد. در مواقع غیر طبیعی رنگ مایع مفصل به علت حضور غیر طبیعی سلول ها و مواد مترشحه آنها کدر و بعضا مانند چرک می شود که خاصیت لزج و قوام آن کاهش می یابد.
بیماری های بسیاری میتوانند سبب تجمع مایع در مفصل شوند، از جمله بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری های کریستالی مانند نقرس و یا بیماری های عفونی.
امروزه بررسی های علمی بر این باورند که در تورم مفصلی حاد ناشی از عفونت ها چنانچه مایع مفصلی خارج نشود و درمان مناسب در طی ۲۴ ساعت صورت نگیرد می تواند باعث آسیب در مفصل درگیر شود. به همین دلیل متخصصان توصیه میکنند که در این گونه موارد، پزشک با تجربه مایع مفصلی را خارج کرده و آن را برای آزمایش های لازم به آزمایشگاه ارسال کند. این اقدام هم در جهت تشخیص و هم در جهت درمان دارای اهمیت است.
مدت زمان اثر تزریق داخل مفصل در بیماران مختلف فرق می کند، اما در طی 2-1 روز معمولا علائم بهبودی شروع میشود. قبل از تزریق معمولا لازم است مایع داخل مفصلی بیرون کشیده و فشار داخل مفصل کم شود، که به کاهش درد مفصل کمک میکند. اگر تزریق به موقع و به جا انجام شود، اثرات مفید آن تا چند هفته و حتی چند ماه باقی میماند.
بیشتر بخوانید: تزریق مفصلی کورتون
اثرات جانبی و عوارض تزریق داخل مفصلی
معمولا این نوع تزریق در صورت درست انجام شدن، عوارض جدی ندارد. عوارض تزریق استروئیدها در مفاصل و یا بافت های اطراف مفاصل به مراتب کمتر از عوارض داروهای خوراکی در کل بدن است. برخی عوارض آن عبارتند از:
- واکنش های حساسیتی
- درد
- عفونت
- تغییرات پوست به شکل نازک شدن و تغییر رنگ در نزدیک محل تزریق
گاهی اوقات در 24 ساعت اول پس از تزریق درد مفصل زیاد میشود که معمولا دو روز بعد این درد فروکش میکند، در این صورت استفاده از کیف ویا پلاستیک حاوی یخ واستفاده از مسکن ها کمک کننده است.
ندرتا ممکن است این تزریق با عفونت مفصلی همراه شود. اگر حداقل 2 روز بعد از تزریق، درد و گرمای مفصل زیادتر شده و یا بیمار تب کند باید فورا به پزشک اطلاع داده شود.
این باور غلط که کشیدن مایع مفصل باعث تخریب مفصل میشود، بر مبنای شنیده های غیر معتبر است. زمانی که مفصل متورم شد، چون یکی از علل آن عفونت هاست بعضی مواقع بدون بررسی آزمایشگاهی امکان تشخیص آن نیست، لذا ضروری است تاکید شود در مواردی که پزشک متخصص توصیه به کشیدن مایع مفصل میکند، بیمار حتما همکاری لازم را نموده و مطمئن باشد که این روش خطری نداشته و کمک به روند تشخیص و درمان می کند.
آیا امکان تزریق مجدد در مفصلی که قبلا در آن تزریق انجام شده، وجود دارد؟
تزریق مجدد داخل مفصلی استروئید در هر مفصل باید با فواصل زمانی مشخص صورت پذیرد. اصولا حداکثر4-3 تزریق در سال برای مفاصل بزرگ توصیه می شود. البته فاصله دو تزریق پیدرپی در هر مفصل جز در موارد خاص با نظر پزشک معالج نباید از مدت معینی کمتر باشد، مثلا در مواقع لزوم در زانو فواصل تزریق دارو حدود 3 ماه یک بار میباشد.
توصیه لازم بعد از تزریق داخل مفصل
باید تا حد امکان در دو روز اول پس از تزریق استراحت شود، بخصوص اگر مفاصل زانو یا مچ پا تزریق شده باشد، این مدت استراحت ضروری است و روند بهبودی را تسریع می کند./