سرطان سینوس و بینی؛ علایم و روش های درمان

تومورهای سینوس و بینی از لحاظ رتبه، هفتمین تومور شایع سر و گردن محسوب می‌شوند. شیوع پایین این تومورها و ناآشنایی با علائم آنها خیلی اوقات منجر به تاخیر در تشخیص بیماری می‌شود. عدم تشخیص و مراجعه به‌موقع نیز درمان تومور را با مشکل مواجه می‌کند.

سرطان سینوس و حفره بینی می تواند به صورت یک تومور در دو ناحیه ایجاد شود: فضاهای اطراف بینی که مخاط در آن تولید می شود یا فضای پشت بینی که هوا در آن به ریه ها منتقل می شود. این بیماری نادر دارای علائمی است که اغلب با سایر ناراحتی های رایج سینوسی اشتباه گرفته می شود.

به گزارش «بهپو»، تومورهای سینوس و بینی از لحاظ رتبه، هفتمین تومور شایع سر و گردن محسوب می‌شوند. شیوع پایین این تومورها و ناآشنایی با علائم آنها خیلی اوقات منجر به تاخیر در تشخیص بیماری می‌شود. عدم تشخیص و مراجعه به‌موقع نیز درمان تومور را با مشکل مواجه می‌کند.

تومورهای بینی و پارانازال زواید غیر طبیعی هستند که داخل و اطراف حفره بینی تشکیل می شوند. تومورهای بینی داخل حفره بینی و تومورهای پارانازال در محفظه های پر از هوا در اطراف بینی که «سینوس های پارانازال» نام دارند ایجاد می شوند.

سینوس‌های پارانازال از بیرون قابل‌مشاهده یا قابل‌لمس نیستند، بنابراین به‌راحتی نمی‌توان از مشکلات موجود در آنها باخبر شد. افراد مبتلا به ضایعات خوش‌خیم یا بدخیم در این ناحیه معمولا با تجربه علائمی مانند گرفتگی یکطرفه بینی، خروج ترشحات و درد و تورم در صورت فکر می‌کنند که به سینوزیت مبتلا شده‌اند. به همین دلیل ماه‌های طولانی تحت‌درمان با آنتی‌بیوتیک قرار می‌گیرند، اما بهبود نمی‌یابند. پس از آن نیز به جای بررسی با اندوسکوپ سراغ آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌‌تر می‌روند و حتی از انواع تزریقی آن استفاده می‌کنند. علاوه بر این، تومورهای بینی و سینوس گاهی اوقات خود را با درگیری ریشه عصب و دندان‌درد نشان می‌دهند. در این موارد نیز بیماران اغلب به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند، اما از درمان‌های انجام‌شده نتیجه نمی‌گیرند.

متاسفانه بسیاری از مبتلایان زمانی متوجه بیماری خود می‌شوند که تومور باعث انسداد سینوس یا آسیب به بافت‌های اطراف، اعصاب و... شده باشد، بنابراین آشنایی با علائم این تومورها و راه‌های تشخیص آنها از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. اگر شما نیز دچار علائم سینوزیت، گرفتگی یکطرفه بینی یا درد غیرعادی در نواحی بینی و سینوس شده‌اید، اما از درمان‌های رایج جواب نمی‌گیرید، باید حتما با روش تشخیصی اندوسکوپی تحت‌بررسی بیشتر قرار بگیرید.

در این مطلب با انواع تومورهای سینوس و بینی و راه‌های تشخیص و درمان آنها آشنا خواهید شد.

علائم سرطان سینوس

تومورهای بینی و سینوس معمولا در درجه اول با علائمی مثل گرفتگی بینی، خروج ترشحات به‌خصوص ترشحات خونی، تورم در یک ناحیه از صورت یا چشم‌ها، گونه، کام، چشمان اشک آلود، زخم یا ضایعه در سقف دهان، توده ای در گردن و اشکال در باز کردن دهان خود را نشان می‌دهند. در مراحل پیشرفته‌تر نیز فرد ممکن است دچار دوبینی و بی‌حسی در ناحیه صورت و گونه شود.

از عوامل زمینه‌ساز این تومورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

● تنفس در هوای آلوده: اگر در جایی کار می کنید که دائماً موادی مانند مانند گرد و غبار چوب، بخار چسب، الکل و فرمالدئید و گرد و غبار ناشی از آرد، کروم و نیکل تنفس می کنید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای سرطان سینوس و حفره بینی باشید.

● سیگار کشیدن

● سن و جنسیت: مردان بالای 40 سال بیشتر در معرض ابتلا به سینوس و سرطان حفره بینی هستند.

● ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): در موارد نادر، این ویروس می تواند شانس شما را برای ابتلا به سرطان بینی و سینوس افزایش دهد.

● عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مثل آلودگی هوا، استعمال دخانیات، سابقه رادیوتراپی در ناحیه صورت و نوع شغل و تماس مداوم با چوب، پلاستیک و مواد شیمیایی اشاره کرد.

انواع تومورهای بینی

1- تومورهای خارجی در پوست بینی

تمامی اجزای بینی و سینوس ممکن است دچار تومور شوند. یکی از این اجزا، پوست بینی است که ایجاد تومور در آن بسیار شایع است. این تومورها معمولا به شکل یک خال یا تغییر رنگ یا تغییر سطحی پوست خود را نشان می‌دهند. خوشبختانه این تومورها قابل‌درمان هستند و به جراحی خیلی خوب جواب می‌دهند، اما اگر به‌موقع تحت‌درمان قرار نگیرند باعث بدشکلی و مشکلات ظاهری و عوارض خاص خود خواهند شد.

2- تومورهای داخلی بینی و سینوس

به غیر از پوست و لایه خارجی بینی، نواحی داخلی این عضو نیز می‌توانند دچار تومورهای مختلف شوند. شایع‌ترین تومور خوش‌خیم داخلی بینی، پولیپ بینی است که اغلب در زمینه سینوزیت آلرژیک ایجاد می‌شود. یکی دیگر از تومورهای شایع این ناحیه، تومور خونریزی‌دهنده «آنژیو فیبروم» است که معمولا در سنین کودکی و نوجوانی اتفاق می‌افتد، بنابراین اگر یک فرد حدود 3 تا 15 سالگی دچار گرفتگی بینی یکطرفه همراه خونریزی شود باید از لحاظ وجود این تومور مورد بررسی قرار بگیرد. «اینورتد پاپیلوم» از دیگر تومورهای خوش‌خیم ناحیه بینی است که خود را با گرفتگی یکطرفه بینی و بیرون زدن یک توده قرمزرنگ از بینی نشان می‌دهد. تمامی تومورهای خوش‌خیم بینی و سینوس به درمان اولیه خیلی خوب جواب می‌دهند، اما اگر بدون درمان رها شوند، ممکن است بدخیمی و تومورهای خطرناک‌تر ایجاد کنند. انسان دارای میلیون‌ها غدد بزاقی مینور است که در سرتاسر مخاطات تنفسی داخل سینوس‌ها و بینی یافت می‌شوند. این تومورها می‌توانند خود را به شکل یک توده بزرگ‌شونده با تخریب بافت‌های اطراف داخل بینی نشان دهند.

درمان تومورهای بینی

تومورهای بینی و پارانازال می توانند غیرسرطانی (خوش خیم) یا سرطانی (بدخیم) باشند. انواع مختلفی از تومورهای بینی و پارانازال وجود دارد. نوع تومور شما به تعیین بهترین درمان برای شما کمک می کند.

درمان تومورهای سینوس به محل قرارگیری آنها و نوع سلول‌‌‌های درگیر بستگی دارد:

1- جراحی: اغلب تومورهای بینی و سینوس با جراحی تحت‌درمان قرار ‌‌می‌گیرند. در روش جراحی باز، جراح برشی در مجاور بینی یا داخل دهان ایجاد ‌‌می‌کند تا به حفره بینی و سینوس دسترسی یابد. سپس تومور و سایر بافت‌‌‌های درگیر از جمله بافت استخوانی مجاور تومور را خارج ‌‌می‌کند. در بعضی موارد نیز ‌‌می‌توان تومور را از طریق جراحی اندوسکوپیک خارج کرد. تومورهای بینی و سینوس معمولا در نزدیکی ساختارهای مهم سر و صورت از جمله مغز، چشم و اعصاب بینایی ایجاد ‌‌می‌شوند، بنابراین جراحی باید به شیوه‌ای انجام شود که احتمال آسیب به این ساختارها به حداقل برسد.

2- رادیوتراپی: در این روش برای از بین بردن سلول‌‌‌های سرطانی از منابع انرژی پرقدرت مثل اشعه ایکس و پروتون‌‌‌تراپی استفاده ‌‌می‌شود. رادیوتراپی ‌‌می‌تواند به‌تنهایی یا بعد از جراحی انجام شود. این روش باید به گونه‌ای به کار رود که بافت‌‌‌های سالم اطراف آسیب نبینند.

3- شیمی‌درمانی: در این روش از داروهایی استفاده ‌‌می‌شود که سلول‌‌‌های سرطانی را از بین ‌‌می‌برند. شیمی‌درمانی ممکن است قبل یا بعد از جراحی به کار رود. همچنین در بعضی موارد، همزمان با رادیوتراپی انجام ‌‌می‌شود.

4- طب تسکینی: متخصصان طب تسکینی به بیماران کمک ‌‌می‌کنند میزان درد و ناراحتی، تهوع و استفراغ، ریزش‌مو، کم‏خونی، یبوست و سایر مشکلات ناشی از بیماری سرطان و درمان‌‌‌های آن را به حداقل برسانند. این متخصصان با همکاری بیمار، خانواده او و سایر پزشکان سعی بر این دارند که دوران درمان به بهترین شیوه طی شود. هدف از طب تسکینی، بهبود کیفیت زندگی بیماران و خانواده آنهاست.

تشخیص با کمک تصویربرداری

تشخیص تومورهای بینی و سینوس معمولا با استفاده از تصویربرداری، به‌خصوص سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی و نمونه‌برداری از بینی و سینوس انجام می‌شود. اگر این تومورها در مراحل اولیه تشخیص داده شوند با استفاده از اندوسکوپ بینی قابل‌درمان و جراحی هستند. اندوسکوپ یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر مجهز به دوربین است که از طریق بینی وارد ناحیه داخلی بینی و سینوس می‌شود. این روش نوین با کمترین میزان عوارض از جمله مشکلات ظاهری می‌تواند تومور را تحت‌کنترل درآورد. در این زمینه مطالعه‌ای نیز انجام شده که نشان می‌دهد تفاوتی از لحاظ نتیجه جراحی باز و تهاجمی با جراحی اندوسکوپیک تومورهای بینی و سینوس وجود ندارد. درواقع، روش جراحی اندوسکوپیک می‌تواند به اندازه روش جراحی باز موثر واقع شود. البته باید در نظر داشت جراحی برای درمان این تومورها به تنهایی کافی نیست و بیماران در بیشتر موارد به درمان‌های مکمل مثل رادیوتراپی و شیمی‌درمانی هم نیاز پیدا می‌کنند. در صورتی که اجزا و بافت‌های کناری تومور مثل چشم، مغز و... هم درگیر شده باشند، درمان باید با همکاری متخصصان مربوط مثل متخصص چشم و مغز و اعصاب انجام شود.

اهمیت پیگیری پس از درمان

به گزارش «بهپو» و به نقل از «وب ام دی»، پس از درمان تومور بینی و سینوس فرد باید تحت‌نظارت دقیق قرار بگیرد. این افراد باید مراجعه پزشکی مکرر داشته باشند و در دوره‌های معین با کمک اندوسکوپی از لحاظ خطر عود بیماری مورد بررسی قرار بگیرند. به طور کلی، علت اصلی مشکلات افراد مبتلا به تومور بینی و سینوس، مراجعه دیرهنگام است، بنابراین اگر دچار گرفتگی بینی یا درد غیرعادی در نواحی بینی و سینوس شده‌اید و مرتب تحت‌عنوان پولیپ بینی یا انحراف تیغه بینی تحت‌درمان قرار می‌گیرید، اما در عین حال بی‌نتیجه می‌مانید باید حتما با کمک اندوسکوپ تحت‌بررسی متخصص گوش و حلق و بینی قرار بگیرید. به این ترتیب می‌توانید از پیشرفت بیماری و تبدیل آن به بدخیمی ‌پیشگیری کنید./