دیابت و عوارض آن بر سلامت چشم

دیابت می‌تواند انواع درگیری‌های چشم را ایجاد کند. تقریبا تمام بافت‌های چشم می توانند در اثر دیابت آسیب می‌بینند و انواع عوارض از سطح چشم شامل قرنیه، اشک، درگیری لنز به‌صورت آب مروارید، درگیری زاویه‌ چشم به‌صورت آب سیاه، درگیری شبکیه و عصب بینایی ایجاد شود.

دیابت مشکل بزرگ سلامت است و می‌تواند عوارض متعدد عروقی از جمله درگیری عروق کوچک مانند عروق رتین (شبکیه) ایجاد کند که رتینوپاتی دیابتی گفته می‌شود. البته نفروپاتی (درگیری عروق کوچک کلیه)، نوروپاتی (آسیب عصبی ثانویه و درگیری عروق کوچک تغذیه‌کننده اعصاب)، درگیری عروق بزرگ شامل عروق قلب و عروق اندام‌ها هم می‌تواند از عوارض دیابت باشد.

به گزارش «بهپو»، از‌ آنجا که دیابت یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زمینه‌ای است که در صورت کنترل نشدن می‌تواند منجر به عوارض متعدد چشمی شود، توجه به این بیماری بسیار جدی به‌نظر می‌رسد. البته طی دوران شیوع کروناویروس اهمیت بیشتری نیز خواهد داشت زیرا دفعات مراجعه به پزشک به‌دلیل ترس از ابتلا به کووید-19 کاهش یافته و همچنین کم‌تحرکی عامل اختلالات متابولیک خواهد بود.

80درصد تمام موارد نابینایی قابل پیشگیری و درمان هستند و از‌همین رو توجه به خدمات درمانی برای همه‌ مردم در جوامع مختلف حق مسلم خواهدبود. متاسفانه تاخیر در تشخیص بیماری‌های چشم وغربالگری نکردن عامل جدی این زمینه‌ است که البته بیشتر در جوامع فقر وجود دارد.

بیشتر بخوانید: روش‌های سالم ماندن حداکثری در صورت ابتلا به دیابت

عوارض چشمی دیابت

عوارض چشمی که به‌دلیل ابتلا دیابت اتفاق می‌افتند، متعدد و پیشرونده هستند و بعضی از آنها می‌توانند عامل نابینایی کامل باشند اما خوشبختانه این عوارض قابل‌پیشگیری هستند. مهم‌ترین عارضه‌های چشمی دیابت که شایع بوده و اهمیت زیادی دارند، عبارتند از:

1- رتینوپاتی دیابتی یا درگیری عروق شبکیه

رتینوپاتی می‌تواند از علل نابینایی در سنین 20 تا 74 سال باشد و از علل شایع در سنین زندگی فعال بیمار محسوب می‌شود. رتینوپاتی دیابتی به مدت ابتلا به دیابت و کنترل همزمان بیماری‌های دیگر مانند پرفشاری و چربی‌خون بستگی دارد. همچنین اگر بیمار دیابتی همزمان دچار درگیری کلیوی، کم‌خونی یا بارداری شود، رتینوپاتی پیشرفت زیادی خواهدکرد.

به‌همین دلیل، بیماران دیابتی نوع2 به محض تشخیص بیماری و بیماران دیابتی نوع 1 طی 3 تا 5 سال از تشخیص بیماری باید تحت معاینه چشم قرار گیرند. پس از این نیز باتوجه به شدت درگیری چشم و کنترل متابولیک (قند خون) فواصل ویزیت تنظیم شود.

رتینوپاتی با نشت عروقی، انسداد عروقی و ایجاد عروق جدید در شبکیه باعث ایجاد آسیب در این قسمت از چشم می‌شود که محل اصلی بینایی است.

درمان رتینوپاتی شامل تزریق داروهای مختلف (در ایران معروف‌ترین آواستین است)، انجام لیزر و جراحی است که گاهی هیچ‌کدام از این اقدامات نمی‌تواند مانع بروز نابینایی شود.

2- پاپیلوپاتی دیابتی یا درگیری عصب اُپتیک

پاپیلوپاتی دیابتی عارضه‌ نادری است و اکثرا خودبه خود بهبود می‌یابد اما در مواردی می‌تواند کاهش دید دائمی ایجاد کند.

3- گلوکوم یا آب سیاه

دیابت عامل ابتلا به نوع خاصی از گلوکوم به‌نام گلوکوم نئوواسکولار است اما همراهی با سایر موارد گلوکوم نیز به‌طور شایع دیده می‌شود. البته علت این ارتباط هنوز کاملا مشخص نیست.

4- کاتاراکت یا آب مروارید

یکی از عوارض اصلی دیابت، کاتاراکت یا آب مروارید است که می‌تواند در سنین خیلی پایین ایجاد شود. مبتلایان به دیابت با خطر 2 تا 5 برابر ابتلا به آب مروارید نسبت به افراد سالم همسن مواجه هستند. نکته‌ مهم اینکه در بیماران دیابتی کاتارکت در سنین خیلی پایین می‌تواند ایجاد شود که از علل قابل‌درمان افت دید در بیماران دیابتی محسوب می‌شود.

5- خشکی چشم

خشکی چشم جزو عوارض بسیار شایع در بیماران دیابتی است. این افراد معمولا از احساس سوزش چشم، احساس جسم خارجی، حساسیت به نور و تاری دید که با پلک‌زدن موقت بهتر می‌شود، ناراحت هستند. خشکی چشم و بی‌حسی قرنیه که در اثر دیابت ایجاد شده احتمال ابتلا به انواع زخم‌های عفونی قرنیه را افزایش می‌دهد که احتمالا علت اصلی خشکی چشم در بیماران دیابتی، آسیب اعصاب حسی قرنیه ثانویه به قندخون بالا خواهدبود

6- نوروپاتی‌های درگیرکننده اعصاب حرکتی چشم

انواع نوروپاتی‌های درگیرکننده اعصاب حرکتی چشم در زمینه‌ دیابت نیز می‌تواند ایجاد شود که غالبا بیماران با دوبینی به پزشک مراجعه می‌کنند. خوشبختانه دوبینی در این وضعیت طی چند ماه خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند؛ هرچند معاینه توسط متخصص چشم برای تشخیص علل دیگر دوبینی بررسی شود.

به‌خاطر داشته‌باشیم...

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، زمینه‌ بروز چنین مشکلاتی اهمیت توجه و کنترل دیابت را می‌رساند. بیماران دیابتی مراقب باشند که در شرایط همه گیری کووید-19 که امکان مراجعه منظم و مکرر به پزشک غدد و چشم را ندارند، حتما کنترل قند، چربی و فشارخون را در اولویت برنامه‌های زندگی قرار دهند و به‌محض تغییر در بینایی حداقل با پزشک ارتباط داشته‌باشند./