خطرات پرتو درمانی و شیمی درمانی برای اطرافیان

اگر در حال معالجه سرطان هستید، می دانید که بعضی از درمان ها و داروهایتان عوارض جانبی خواهند داشت و احتمالا نگران این خواهید بود که آیا این درمان ها برای عزیزانتان خطرناک است یا نه؟ چنین سوال ها و نگرانی هایی اغلب از طرف بیماران سرطانی یا اعضای خانواده آنها به گوش می رسد.

به گزارش «بهپو»، دو نوع از شایع ترین درمان های سرطان که بیماران و اعضای خانواده آنها را نگران می کند شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند.

تابش و رادیواکتیویته

برخی از بیماران مبتلا به سرطان که تحت پرتودرمانی هستند، نگران این هستند که بدن آنها پس از دریافت پرتو درمانی، رادیواکتیوی شود. نگرانی آنها این است که تماس فیزیکی نزدیک با دیگران باعث انتقال مواد رادیواکتیو به آنها شود.

پاسخ عمومی به این نگرانی این است که تماس فیزیکی در چنین شرایطی بی خطر است. با این حال، چند استثنا هم وجود دارد.

این استثنا معمولا مربوط به این است که فرد در معرض پرتو درمانی خارجی قرار گرفته است یا پرتو درمانی داخلی.

پرتو درمانی خارجی به نوعی درمان رادیواکتیو می گویند که منبع تابش آن خارج از بدن باشد. در این پرتو درمانی یک دستگاه مخصوص، انرژی شدید را به سلول های سرطانی می فرستد تا آنها را از بین ببرد و یا از رشد و تقسیم شدن آنها جلوگیری کند. دوزهای کم پرتو درمانی به شکل روزانه، ظرف چند روز تا چند هفته به بیمار داده می شود. بافت تحت درمان پس از پایان جلسه درمان، پرتو را در خود نگه نمی دارد. بنابراین بیمارانی که از پرتو درمانی خارجی استفاده می کنند، نباید نگران انتقال اشعه به عزیزانشان باشند.

پرتو درمانی داخلی بدان معنی است که منبع تابش درون بدن قرار می گیرد. براکی تراپی یکی از مثال های پرتو درمانی داخلی است که در آن پزشک دانه، نوار یا سیم دارای ماده رادیواکتیو را درون یا اطراف تومور می کارد و سپس ایمپلنت کاشته شده، پرتو را به نواحی اطراف تومور ساطع می کند و سلول های سرطانی را می کشد.

یدِ رادیواکتیو مثالی دیگر از پرتو درمانی داخلی است که برای درمان انواع خاصی از بیماری های تیروییدی بلعیده می شود.

هنگامی که بیمار تحت پرتو درمانی داخلی قرار می گیرد، منبع تابش ممکن است به مدت کوتاهی در بدن باقی مانده و پیش از آنکه بیمار بیمارستان را ترک کند از بدنش خارج کنند. در این حالت، بافت مورد درمان تابش را در خود نگه نمی دارد و بنابراین تماس با بیمار خطری نخواهد داشت.

اگر منبع پرتو در بدنتان کاشته شده باشد، وضعیت کمی متفاوت خواهد بود. در چنین شرایطی پزشک در مورد تماس های نزدیک با اطرفیان ظرف چند ماه آینده به شما توصیه هایی می کند. البته این توصیه ها به میزان زیادی بستگی به نوع سرطان فرد دارد.

اگر منبع تابش در بدن بیمار، رها شود، مقدار تابش با گذشت زمان کاهش می یابد. با این حال، احتمال انتقال مواد رادیواکتیو به دیگران وجود دارد.

تیم پرتو درمانی آنکلولوژی به بیمارانی که در معرض پرتو درمانی داخلی قرار می گیرند، دستورالعمل هایی می دهد. این دستور العمل ها در مورد این است که چه مدت و در چه شرایطی می توانند نزدیک عزیزانشان باشند.

مثلا اگر برای درمان سرطان پروستات یک منبع رادیو اکتیو در بدن شما کاشته شده باشد، احتمالا نشستن کسی در کنار شما –در ماشین- برای رساندنتان به خانه کار خطرناکی نخواهد بود، اما گذاشتن کودک، توله سگ و یا بچه گربه زیر یک ساله در دامانتان یا در آغوش گرفتن یک زن باردار، به مدت حداقل دو ماه پس از ایمپلنت رادیواکیتو، کار خطرناکی است.

پزشکتان در مورد جزییات روابطتتان به شما توصیه هایی می کند. اگر در مورد چیزی مطمئن نیستید یا نگرانی خاصی دارید حتما با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: آنچه که در شیمی درمانی اتفاق می افتد

شیمی درمانی

بعضی از بیماران از ما می پرسند که آیا تماس بدنی با افرادی که تحت شیمی درمانی قرار دارند بی خطر است؟

وقتی می گوییم در ارتباط با بیماران شیمی درمانی شده جوانب احتیاط را رعایت کنید منظورمان در واقع داروهای شیمی درمانی است نه خود بیمار.

بعد از اینکه یک بیمار شیمی درمانی می شود، داروها حدود 24 تا 48 ساعت در بدن او باقی می مانند. بدن از راه ادرار یا مدفوع داروهای شیمی درمانی را دفع می کند، بنابراین در این بازه زمانی باید از تماس با این مواد خودداری کنید. مثلا اگر شما کسی هستید که بدن بیمارِ تحت شیمی درمانی را بعد از ادرار یا مدفوع تمیز می کند، حتما دستکش بپوشید و پس از اتمام کار دست هایتان را کاملا بشویید.

به گزارش «بهپو»، بوسیدن و تماس فیزیکی صمیمانه با بیمار تحت شیمی درمانی کاملا بی خطر است. البته مردان تحت شیمی درمانی باید 48 ساعت پس از شیمی درمانی در رابطه جنسی خود از کاندوم استفاده کنند./