ناگفته هایی درباره هیسترکتومی که هر زنی باید بداند

هیسترکتومی عمل جراحی خارج کردن رحم در زنان است. وقتی در مورد خوبی ها و بدی های این عمل با پزشک صحبت می کنید، ممکن است اگر در مورد بعضی از موضوعات بسیار حساس و حیاتی سوال نکنید چیزی به شما گفته نشود. هیسترگتومی یکی از اعمال جراحی شایع در زنان است؛ اما شایعات نادرست هم درمورد آن زیاد است.

هیسترکتومی عمل جراحی خارج کردن رحم -جایی که جنین در آن رشد می کند- در زنان است. وقتی در مورد خوبی ها و بدی های این عمل با پزشک صحبت می کنید، ممکن است اگر در مورد بعضی از موضوعات بسیار حساس و حیاتی سوال نکنید چیزی به شما گفته نشود.
به گزارش «بهپو»، با اینکه «هیسترکتومی» یکی از اعمال جراحی شایع در زنان است؛ اما شایعات نادرست هم درمورد آن زیاد است. هیسترکتومی به دلایل غیر سرطانی معمولا تنها پس از اتخاذ سایر روشهای درمان بدون موفقیت در نظر گرفته می شود.
بیش از 4 هزار سال پیش هیسترکتومی برای درمان زنان مبتلا به هیستری استفاده می شد؛ هیستری به نوعی اختلال روانی می گویند که علایمی چون اضطراب و افسردگی در بر دارد.
اما امروزه اگر فردی مبتلا به فیبروم، خونریزی واژینال غیر طبیعی، افتادگی رحم، درد مزمن لگن و آدنومیوز –ضخیم شدن رحم- باشد هیسترکتومی برای او یکی از گزینه های درمانی خواهد بود. در مورد سرطان اندام تناسلی مانند رحم، دهانه رحم، واژن، لوله های فالوپ و تخمدان ها هم ممکن است هیسترکتومی تنها راه درمانی باشد.
«هیسترکتومیِ بخشی» یک عمل جراحی است که در آن فقط رحم خارج می شود، «میومکتومی» تنها به تخلیه فیبروم ها می پردازد، در «هیسترکتومی کلی» رحم و دهانه رحم را با هم خارج می کنند. در برخی از موارد سرطان، بخش بالایی واژن هم برداشته می شود. این نوع جراحی به «هیسترکتومی رادیکال» شناخته می شود و بسیار نادر است.
بعضی موارد هیسترکتومی ضروری نیستند. هیسترکتومی های غیر ضروری زنان را بی جهت در معرض خطر قرار می دهند. برای بعضی از زنان هیسترکتومی بهترین انتخاب است و در بعضی دیگر گزینه های کم تهاجم تر باید انتخاب شوند.
متخصصان می گویند قبل از مراجعه به پزشک باید با تمام گزینه های درمانی محتمل آشنا باشید که در صورت مشورت با پزشک بتوانید سوال های لازم را بپرسید. به عنوان مثال بیشتر اوقات می توانید با انجام «ورزش های کگل» افتادگی رحم را درمان کنید، همچنین سرطان یا «هیپرپلازی آندومتر» را می توان با درمان های پروژسترونی قوی بهبود داد.
بیمارانی که کاندید عمل جراحی هیسترکتومی هستند با سوالات و ابهامات زیادی روبرو هستند که معمولا توسط پزشک هم برای آنها توضیح داده نمی شود. آگاهی از این موارد به شما کمک می کند نگاه بهتری به هیسترکتومی و شرایط خودتان پس از جراحی داشته باشید.

1-رابطه جنسی تان از دست نمی رود

با اینکه این عمل روی بدن نتایج طولانی مدت باقی می گذارد و برای بهبودی نیاز به زمان خواهید داشت، اما این به آن معنی نیست که از رابطه جنسی محروم شده اید. اینکه چه وقت برای این کار آماده باشید بستگی به نوع هیسترکتومی دارد که انجام داده اید؛ بخشی، کلی یا رادیکال. اگر دهانه رحم برداشته نشده باشد معمولا با یک وقفه دو تا چهار هفته ای می توانید دوباره به روابط زناشویی خود بازگردید، اما اگر دهانه رحم برداشته شده باشد این زمان به 6 هفته می رسد تا بخش پشتی واژن بهبود پیدا کند.
البته این که در روزهای ابتدایی میزان این رابطه تا چه حد باشد باید از پزشک پرسیده شود.

2-هیسترکتومی هرگز درمان اندومتریوز نیست

مرکز سلامت زنان می گوید در واقع «اندومتریوز» با خارج کردن رحم درمان نمی شود. اندومتریوز با علایمی چون انقباض های شدید قاعدگی، درد مزمن و مقاربت دردناک شناخته می شود. در میان روش های گوناگون درمانی –هورمون درمانی و مصرف مسکن- هیسترکتومیِ خارج کردن تخمدان اولین انتخاب درمانی نیست. ممکن است استفاده از عمل جراحی با کم ترین تهاجم یکی از روش های درمانی باشد که بتوان رحم را در آن حفظ کرد.

3-بعد از هیسترکتومی حتما نباید منتظر یائسگی باشید

از جمله شایعاتی که اغلب در مورد هیسترکتومی شنیده می شود این است که فرد بعد از آن دچار یائسگی می شود. درست است که پس از این عمل عادت ماهانه ای نخواهید داشت و بعد از خروج رحم نمی توانید باردار شوید، اما این به آن معنا نیست که یائسه خواهید شد. «لارن استریچر»، دستیار پروفسور در بخش زنان دانشگاه شیکاگو، می گوید: «تنها زنانی یائسه می شوند که تخمدان های آنها خارج می شود.» اگر جراحی محدود به رحم باشد، معمولا یائسگی زودتر اتفاق نمی افتد.

4-ممکن است تخمدان ها هم در هیسترکتومی برداشته شوند

ممکن است رحم، یک یا هر دو تخمدان و همچنین لوله های فالوپ طی هیسترکتومی برداشته شود. تخمدان منبع هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون است. این دو هورمون برای سلامت استخوان ها و سلامت جنسی زنان مفید است. از دست دادن هر دو تخمدان باعث از دست دادن این دو هورمون می شود که به این عارضه یائسگی ناشی از جراحی می گویند. این از دست دادن ناگهانی هورمون ها منجر به بروز علایم قوی تر یائسگی مثل گرگرفتگی و از دست دادن میل جنسی می شود.
بهبود آسیب روحی ناشی از هیسترکتومی بیش از بهبود جسمی طول می کشد.

5-هورمون درمانی به جبران تغییرات ناشی از جراحی کمک می کند

اگر در هیسترکتومی هر دو تخمدان خارج شده باشد می بایست درباره خوبی ها و بدی های هورمون درمانی با پزشک خود صحبت کنید. بعد از خارج کردن تخمدان می توان با استروژن درمانی علایم ناخوشایند یائسگی را کاهش داد. البته باید توجه داشت که هورمون درمانیِ خوراکی خطر سکته مغزی، لخته خون مثلا ترومبوز ورید عمقی و بیماری قلبی را افزایش می دهد که در این باره باید با پزشک مشورت کرد.

6-ممکن است انتخاب دیگری هم وجود داشته باشد

بسته به مشکلی که دارید ممکن است بتوانید راهی انتخاب کنید که رحم دست نخورده بماند. به عنوان مثال معمولا می توان فیبروم را با روش های غیر جراحی مانند آمبولی عروق رحم درمان کرد. در این روش عروق خونی که فیبروم را تامین می کنند قطع می شوند. روش دیگر میومکتومی است که فیبروم را خارج می کند، اما رحم را حفظ می کند. اگر دچار خونریزی های سنگین هستید روش ابلیشن –که پوشش داخلی رحم را می سوزاند یا فریز می کند- می تواند یکی از روش های درمانی محسوب شود. قبل از تصمیم به انجام هیسترکتومی با پزشک خود در مورد گزینه های دیگر صحبت کنید.

7-شاید بهترین انتخاب عمل جراحی کم تهاجم تر باشد

اعمال جراحی کم تهاجم تر «لاپاراسکوپی» و «هیسترکتومی به کمک ربات» از جمله عمل های کم تهاجم تر هستند. این روش های جدید نیاز به بی هوشی عمومی دارند، اما تنها برش های کوچکی روی بدن ایجاد می کنند که خونریزی کمتری دارند و زمان بستری را بسیار کوتاه می کنند. لاپاراسکوپی برای حدود 45 درصد موارد لزوم هیسترکتومی انجام می شود. البته تمام پزشکان متخصص زنان این روش را پیشنهاد نمی دهند. بهبودی در این روش سریع و عوارض آن کمتر است. اگر پزشک به شما بگوید که گزینه مناسبی برای این عمل نیستید، نخست تحقیق کنید و ببینید آیا او عمل های جراحی کم تهاجم زیادی انجام می دهد یا خیر. استریچر می گوید:«اگر جواب "خیر" بود احتمالا پزشکتان گزینه مناسبی برای این عمل نیست، نه شما! بهتر است با پزشک دیگری هم مشورت کنید.»

8-مورسلاسیون -تخلیه رحم از طریق واژن- خطرات و منافعی در بر دارد

جراح برای راحت خارج کردن رحم در یک عمل جراحی کم تهاجم، آن را به قطعات کوچک تقسیم می کند که به این روش مورسلاسیون «Morcellation» می گویند. در گذشته این کار مورد پسند نبود چون شواهدی نشان می داد امکان انتشار سلول های سرطانی را افزایش می دهد. در پاسخ به این نگرانی ها محققان روش جدیدتری ابداع کردند که به آنها «contained morcellation» و « in-bag morcellation» می گویند. استریچر می گوید زنان زیادی بی جهت تحت اعمال جراحی باز قرار می گیرند، در حالی که مورسلاسیون بهترین روش درمانی برای آن هاست.
استریچر می گوید: «Morcellation موجب سرطان نمی شود، اما اگر شخصی نوع ویژه ای از سرطان را داشته باشد ممکن است با این روش سرطان او انتشار پیدا کند، البته این نوع از سرطان بسیار بسیار نادر است.»

9-هیسترکتومی از بعضی از انواع سرطان پیشگیری می کند

موسسه ملی سرطان می گوید در زنانی که دچار نقص ژنی « BRCA1 » یا « BRCA2 » هستند، خطر ابتلا به سرطان تخمدان بسیار بالاتر است. تنها حدود 1 درصد از جمعیت عمومی زنان دچار سرطان تخمدان می شوند، اما این آمار در کسانی که دچار جهش ژنتیکی BRCA1 هستند حدود 44 درصد و در مبتلایان به جهش ژنتیکی BRCA2 به میزان 17 درصد خواهد بود. در برخی موارد بعد از آزمایش ژنتیک، خود مبتلایان به نقص های BRCA1 و BRCA2 درخواست انجام عمل جراحی پیشگیرانه می کنند. در این عمل هر دو تخمدان برداشته می شود و به آن « اوفورکتومی پیشگیرانه» می گویند و ممکن است به تنهایی یا به همراه هیسترکتومی انجام شود. مطالعات نشان می دهد در 80 درصد موارد خطر این عمل از مرگ ناشی از سرطان تخمدان کمتر است.

10-بهبود روانی پس از هیسترکتومی زمان می برد

در برخی افراد بهبودی روانی پس از هیسترکتومی نسبت به بهبودی جسمی زمان بیشتری می برد. احساس غم و ناراحتی از دست دادن عضوی از بدن بسیار طبیعی است، اما بهتر است مراقب ابتلا به افسردگی پس از عمل جراحی باشید و در صورت ابتلا به بی خوابی، بی اشتهایی یا ناامیدی به یک متخصص مجرب مراجعه کنید.
به گزارش «بهپو» به نقل از «اِوری دی هلث»، ناتوانی در باروری و توقف عادت ماهانه واقعیت دردناکی است که هر کس به شیوه خود با آن کنار می آید. هیسترکتومی برای کسی که آن را انجام می دهد ضربه روحی به دنبال دارد و بهبودی روحی نیاز به زمان دارد./