۱۰ نکته حیاتی درباره بیماری آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید از گروه بیماری های خودایمنی است که باعث التهاب مفاصل می شود. از نشانه های بارز این بیماری درد و تورم مفاصل است.

شکایت های جسمی شایع در بیماران آرتریت روماتوئیدی

مشکل اصلی در این بیماران درد، احساس خشکی، تورم در مفاصل (آرتریت) دستها، آرنج، مفاصل پا، مچ پا و زانوها می‌باشد.
بیماری آرتریت روماتوئید معمولا باعث ابتلای مفاصل هر دو طرف بدن در یک زمان می‌شود. البته این گرفتاری ممکن است، شروع تدریجی داشته باشد و معمولا از مفاصل دستها شروع و سپس سایر مفاصل درگیر شود. این بیماری گاهی قبل از ابتلای واضح مفصلی، بصورت بی سر و صدا بوده و ابتدا با خستگی، بی اشتهایی، ضعف عمومی و نشانه های مبهم عضلانی اسکلتی آغاز می شود. این مرحله مقدماتی ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد و بیماران بدون تشخیص مراجعات متعدد پزشکی داشته باشند. با شیوع کمتر بیماری آرتریت روماتوئید، ممکن است در سیر بیماری باعث درگیری سایر اعضاء بدن مانند چشم ها، ریه ها، قلب، اعصاب و عروق خونی شود.
شدت درد مفصلی در این بیماران بیشتر در زمان استراحت است، به نحوی که حتی شب ها بیماران را از خواب بیدار می کند. این درد بر خلاف درد بیماران مبتلا به آرتروز یا آسیب دیسک است که با حرکت و فعالیت دردشان بیشتر میشود.
احساس خشکی در مفاصل بدنبال استراحت ممکن است در بعضی از بیماری ها دیده شود مثلا در بیماری آرتروز پیشرفته در مفاصل مبتلا، خشکی به دنبال استراحت وجود دارد ولیکن معمولا در طی کمتر از نیم ساعت برطرف می‌شود. در بیماری آرتریت روماتوئید به دنبال استراحت و یا نشستن طولانی، بیمار ممکن است حداقل به مدت یکساعت و یا گاهی ساعت ها احساس خشکی در مفاصل مبتلا داشته باشد، به طوریکه جهت انجام کار ناچار به حرکت دادن مفصل یا گرم کردن مفصل با هوای گرم و یا آب گرم می شود.
بایستی توجه نمود هرچه میزان خشکی بدنبال استراحت بیشتر باشد می تواند حاکی از شدت بیماری باشد.
در شروع بیماری و یا در حالتی که بیماری فعال است بیماران ممکن است شکایات دیگری داشته باشند مانند:
·       احساس خستگی مداوم (مخصوصا بعد از استراحت)
·       کاهش اشتها و کاهش وزن
·       تب خفیف
·       احساس سوزش و یا گزگز در دست ها
بایستی دقت شود در صورت وجود تب بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد و یا شدید بودن کاهش اشتها و وزن بایستی به فکر وجود مشکل همزمان دیگر مانند بیماری های عفونی و یا خونی باشیم.

آیا بیماری های روماتیسمی باعث کاهش کیفیت در زندگی روزمره می شود؟

پاسخ مثبت است. در این بیماری با توجه به ماهیت التهابی و مزمن بودن آن، الزام به مصرف منظم داروها و محدودیت های نسبی جسمی که در اثر بیماری ایجاد می شود، ممکن است باعث کاهش عملکرد جسمی و روحی شود. در مطالعه انجام شده توسط نویسندگان در چهارصد بیمار آرتریت روماتوئید طول کشیده، حاکی از پایین بودن قابل توجه کیفیت زندگی در این بیماران در مقایسه با دیگر افراد جامعه است، که این مسئله در بیماران مبتلا به بیماری شدید و یا درمان مناسب نشده که توأم با عوارض جسمی بودند، شدت بیشتری داشت. امّا میتوان با درمان به موقع و کنترل مناسب بیماری و عوارض ناشی از آن، به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را افزایش داد.

میزان استراحت بیمار در طول روز چه میزان باید باشد؟

بیماری آرتریت روماتوئید خودبهخود ایجاد خستگی بدن (fatigue)‌ میکند به طوری که انجام فعالیت در بیماری که دارای درد مفصل و محدودیت حرکت در مفصل است باعث خستگی بیشتر وی می‌شود. تنظیم کردن میزان استراحت بایستی با توجه به میزان شکایات جسمی بیمار، تنظیم شود. بیمارانی که شکایات جسمی زیاد دارند ممکن است نیاز به استراحت بیشتر داشته باشند.
این بیماران بایستی در طول فعالیت روزانه، با توجه به شرایط بیماری و شدت فعالیت خود چند نوبت (هر بار حدود ۱۵-۱۰ دقیقه) استراحت نمایند. این بیماران نیازمند یک تعادل مناسب بین استراحت و فعالیت های روزمره خود هستند. از طرف دیگر این بیماران باید توجه کنند که استراحت بیش از حد و حرکت ندادن مفصل، باعث تشدید میزان خشکی در مفصل مبتلا می شود که باعث ضعیف شدن عضلات مرتبط با آن مفصل می گردد.
حرکت دادن هر مفصل به آرامی و در حد ممکن می‌تواند سبب کاهش خشکی در مفصل مبتلا شده، باعث حفظ قدرت عضلات، حفظ حرکت و بهبود انعطاف‌پذیری آن شود.

منظور از اصلاح شیوه زندگی چیست؟

مقصود آن است که عواملی را که سبب تشدید سیر بیماری و یا عدم پاسخ به درمان می شوداصلاح نمود. مانند: فعالیت بدنی بیش از حد، اختلال خواب، خستگی، تنش های فکری، تغذیه نامناسب و ورزش.

آیا تغییرات آب و هوایی تاثیری بر روی بیماری آرتریت روماتوئیدی دارد؟

بعضی از بیماران ذکر می‌کنند که تغییرات ناگهانی در آب و هوا باعث تشدید شکایات مفصلی آنها می‌شود. در حال حاضر اگرچه شواهد علمی مبتنی بر تشدید و یا تخفیف یا اثر طولانی مدت بیماری در یک آب و هوای خاص و یا مهاجرت به یک مکان جدید با یک آب و هوای متفاوت در بیماران روماتیسمی وجود ندارد، اما اغلب بیماران احساس بهبودی و راحت بودن در آب و هوای گرم و خشک می‌کنند، البته این به معنی بهبودی بیماری و تغییر میزان مصرف داروها نیست.
استفاده از کولر آبی و گازی، بسته به تمایل بیمار است و اثری بر سیر بیماری ندارد.
آب و هوای مرطوب می تواند سبب احساس افزایش درد، و نه تشدید سیر بیماری شود. در سرما و مناطق سردسیر، تغییری در شیوع بیماری روماتیسم دیده نشده است. استحمام در بیماران روماتیسمی، منعی ندارد.
ادامه در صفحه ۲

صفحه جدید

اقدامات پیشگیرانه در جهت ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئیدی

به دلیل اینکه هیچ علت قطعی در ایجاد بیماری روماتیسم شناخته نشده، تاکنون هیچ روش مشخصی جهت جلوگیری از ابتلای به این بیماری وجود ندارد. اگرچه این نگرانی در هرکس، به خصوص در اقوام نزدیک بیمار جهت ابتلا به بیماری وجود دارد، ولیکن تاکنون تاثیر هیچ دارو و یا اصلاح روش زندگی (مانند پرهیز از قرارگیری مفاصل در معرض سرما و رطوبت و...) و یا استفاده از مواد غذایی خاصی جهت اقدام پیشگیرانه به اثبات نرسیده است.
حتی بعضی از ویروسها و باکتریها به طور احتمالی به عنوان عامل شروع اختلال سیستم ایمنی مطرح هستند، اما نشان داده شده که تماس با این عوامل نمی‌تواند به تنهایی باعث ایجاد خطر جدی ابتلای به بیماری باشد.
این بیماری اگرچه ممکن است در اقوام بیمار شیوع بالاتری داشته باشد ولیکن به هیچ وجه مسری نبوده و از فرد مبتلا به فرد سالم دیگر منتقل نمیگردد. تنها عامل مطرح شده که می‌تواند باعث شروع بیماری شود و ارتباط روشن و اثبات شده ای با ایجاد بیماری دارد؛ مصرف سیگار است که قویاً به همه توصیه به ترک آن می‌شود.

پوکی استخوان در بیماران آرتریت روماتوئیدی

پوکی استخوان در بیماران روماتیسمی به علت فعالیت بیماری التهابی و نیز مصرف بعضی از داروهای ضد روماتیسمی مانند و پوکی استخوان یکی از علل ناتوانی در این بیماران میباشد.
در این بیماران ضروری است جهت بررسی پایه ای و نیز شناخت زودرس پوکی استخوان، در اوائل شروع درمان و نیز بطور دوره ای تحت بررسی سنجش تراکم استخوان (دانسیتومتری) قرار گیرند.
بایستی توجه داشت که اگرچه داروهای مورد استفاده در بیماری روماتیسم ممکن است دارای عوارض مختلفی باشند، و لیکن داروهایی که توسط متخصص روماتولوژی تجویز می شوند جهت کنترل بیماری است و منافع آن به مراتب بیشتر از عوارض داروهاست و عوارض بیماری به مراتب بسیار بیشتر از عوارض احتمالی داروهاست و پزشک شما تلاش دارد در اولین فرصت نسبت به تعدیل داروهای با عارضه بیشتر، اقدام نماید.

توصیه های لازم جهت پیشگیری از بیماری پوکی استخوان در بیماری آرتریت روماتوئید چیست؟

در بیماران روماتیسمی پوکی استخوان با دلائل فوق شایع است، لذا توجه به نکات ذیل در پیشگیری و درمان آن ضروری است:
الف) با درمان های مناسب باید بیماری روماتیسم کنترل شود.
ب) بیماران تحت درمان دارویی کلسیم، ویتامین D و تغذیه مناسب قرار گیرند.
ج) در صورت نیاز بیماران تحت درمان زودرس داروهای پوکی استخوان قرار گیرند.
د) بیماران روزانه بطور منظم ورزش های مناسب مانند پیاده روی با نظر پزشک، داشته باشند.

مسکن های حاوی مواد مخدر در درمان بیماری آرتریت روماتوئید

استفاده از مسکن های اپیوئیدی (حاوی مواد مخدر) برای درمان استئو آرتریت (Osteoarthritis) گسترش پیدا کرده است. اما بهبود واقعی درد استئو آرتریتی که به NSAID ها پاسخ نداده است، تنها با اپیوئیدهای قوی گزارش شده است (یعنی اکسی مورفین، اکسی کدون، اکسی ترکس، فنتانیل و سولفات مورفین). این کاربرد تنها برای موارد استثنا نگهداشته می شود. مثلا در مواردی که بیماران منتظر انجام جراحی برنامه ریزی شده هستند و درصد بالایی از بیماران (بیش از ۳۰ درصد) به دلیل تهوع، یبوست، سرگیجه، خواب آلودگی و استفراغ مجبور به قطع این نوع درمان می شوند. اثربخشی اپیوئیدهای ضعیف تر (ترامادول یا کدئین) در کارآزمایی های بلند مدت مورد ارزیابی قرار نگرفته است. ترکیب استامینوفن کدئین نسبت به استامینوفن تنها برتری اندک (۵%) اما از نظر آماری قابل توجهی داشته (۵% آیا مکمل های غذایی در درمان استئوآرتریت توصیه می شوند؟
گاهی بیماران از گروهی از داروهای آهسته اثر موثر بر علایم استئو آرتریت استفاده می کنند، یعنی گلوکوز آمین سولفات (Glucosamine Sulfate) کندرویتین سولفات (Chondroitin Sulfate) اسید هیالورونیک (Hyaluronic Asid) و کمتر از آنها دانه سویا، آووکادو و پیاسکلیدین (Piascledine) و دیاسرین (Diacerine). کارآزمایی های بالینی با گلوکوز آمین سولفات، به شدت مورد مناقشه هستند و نگرانی هایی درمورد سوگیری این مطالعات، ناهمگونی پیامدها و میزان اثر آنها وجود دارد. اغلب مطالعات منتشر شده نشان می دهد که گلوکوز آمین سولفات تاثیر مثبتی بر درد دارد که میزان این تاثیر از ۰/۳ تا ۰/۸۷ متغیر است، اما تاثیر بر عملکرد بیماران ندارد و تاثیر آن بر اصلاح ساختار مفصلی هم مورد بحث است. اینکه تا چه حد گلوکوز آمین سولفات در استئو آرتریت موثر باشد، هنوز مورد تردید است. در ایالات متحده، گلوکوز آمین هیدروکلرید به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته، اما تاثیر مثبتی گزارش نشده است. شواهد کمتر و همچنان مورد مناقشه ای نیز در مورد اثر بخشی کندرویتین سولفات بر درد و عملکرد بیماران وجود دارد. دانه سویا آووکادو برای درمان استئو آرتریت زانو و لگن مورد بررسی قرار گرفته است امام نه برای دست. این درمان برای کاهش درد و بهبود عملکرد در بیماران مبتلا به استئو آرتریت لگن موثر تر بوده است تا درمورد زانو (میزان تاثیر ۰/۷۶ – ۰/۰۱). دانه های سویا آووکادو در برخی مناطق جهان، به کار گرفته شده اند، اما در برخی نقاط دیگر ناشناخته اند. دیاسرین، علائم را در بیماران مبتلا به استئو آرتریت به کندی اما به طور پایدار بهبود بخشیده است (میزان تاثیر بر درد ۰/۲۴ با فاصله اطمینان ۹۵% : ۰/۳۹ – ۰/۰۸)

در زمینه کاهش اضطراب در بیماران آرتریت روماتوئیدی چه توصیه ای می شود؟

عموما بیماران روماتیسمی به علت ترس از بیماری و نگرانی از محدودیت حرکتی در مفاصل، دچار اضطراب هستند. اگرچه دلائلی مبنی بر تاثیر مستقیم استرس و نگرانی در ایجاد درد به طور مستند در دسترس نیست، اما به طور غیرمستقیم علائم این بیماران را افزایش داده و سطح احساس درد را نیز تغییر می دهد.
راه های مقابله با استرس در بیماران مبتلا به روماتیسم به طور خلاصه عبارتند از:

تنظیم خواب و استراحت مناسب
برنامه‌های ورزشی و تمرینات مناسب
افزایش تدریجی اطلاعات در خصوص بیماری و مشکلات مربوطه، از طریق تیم پزشکی و استفاده از راههای مناسب دیگر (از طریق جزوات آموزشی و...)
پذیرش، عدم انکار و تحمل واقعیت‌های بیماری
یادگیری راههای راحت بودن و لذت بردن از زندگی
عدم سخت‌گیری در اجرای برنامه‌های درمانی و کاری روزمره
بالا بردن میزان اطلاعات خانواده در خصوص ویژگی‌های جسمی و روانی این بیماری و چگونگی حمایت از این بیماران توسط افراد خانواده
آموزش و بالا بردن توانایی‌های شخصی در انجام کارهای جسمی روزانه
ارتباط مناسب با اعضای تیم پزشکی (روماتولوژیست، روانشناس، طب فیزیکی و…)

ادامه در صفحه ۳

صفحه جدید

ابتلای قلبی و عروقی در بیماران آرتریت روماتوئید

بیماری های عروقی در بیماران مزمن آرتریت روماتوئیدی به طور شایع وجود دارد که جدا از عوامل خطرساز همراه، مانند افزایش فشارخون، دیابت، مصرف سیگار و چربی خون بالا، می تواند ناشی از فعال بودن بیماری یا مصرف بعضی از داروها باشد.
لذا ضروری است عوامل خطرساز بیماری عروقی همراه بطور منظم کنترل شده و بیماری با درمان های مناسب کنترل شود. در این صورت می توان بطور جدی حوادث عروقی را در این بیماران کاهش داد.

بیماری آرتریت روماتوئید و امید به آینده

بیماران عزیر روماتیسمی بر این مسئله واقفند که بیماری روماتیسم یک بیماری مزمن با دوره درمان طولانی است و این مسئله ایجاب می کند که بیمار علاوه بر درمان های دارویی با حفظ روحیه و رعایت نکات زیر به روند بهبودی خود کمک کند:
بیماری های عروقی در بیماران مزمن آرتریت روماتوئیدی به طور شایع وجود دارد که جدا از عوامل خطرساز همراه، مانند افزایش فشارخون، دیابت، مصرف سیگار و چربی خون بالا، می تواند ناشی از فعال بودن بیماری یا مصرف بعضی از داروها باشد.
لذا ضروری است عوامل خطرساز بیماری عروقی همراه بطور منظم کنترل شده و بیماری با درمان های مناسب کنترل شود. در این صورت می توان بطور جدی حوادث عروقی را در این بیماران کاهش داد.

با بیماری روماتیسم کنار بیایید

تنها شما نیستید که مبتلا به روماتیسم می‌باشید. درهرحال باید زندگی‌کردن با روماتیسم را یاد بگیرید. اگر شما بیماری را قبول کردید با رعایت موارد زیر می‌توانید علیرغم داشتن روماتیسم، فعال باقی بمانید و زندگی بهتری داشته باشید:
۱- یک پزشک متخصص را انتخاب و دستورات او را دنبال کنید و بدانید تشخیص سریع بیماری راه اصلی موفقیت روش‌های درمانی است.
۲- از فشار‌آوردن بیش از حد بر مفاصل مبتلا اجتناب کنید.
۳- به اندازه کافی برنامه خواب و استراحت داشته باشید.
۴- به هیچ عنوان به حرف افرادی که می‌گویند بیماری را درمان قطعی می‌کنند گوش ندهید.
۵- از التهاب مفاصل و بیماری نترسید ، زیرا این بیماری قابل کنترل است.
۶- دارو‌های تجویز شده را با مقادیر تعیین شده دقیقاً مصرف کنید و به هیچ‌ عنوان خودسرانه مقادیر دارو‌ها را تغییر ندهید.
۷- بیش از پیش راجع به بیماری خود اطلاعات کسب کنید.

امیدواری به آینده

در چند دهه گذشته تحقیقات انجام شده اطلاعات زیادی درخصوص علت و میزان تأثیر عوامل ژنتیک و بیولوژی مولکولی و سلولی در اختیار ما گذاشته است. دانشمندان با دنبال‌کردن این تحقیقات درصدد پیاده‌کردن چگونگی درمان واقعی، پیشگیری و حتی واکسیناسیون بیماری هستند. اکنون در مقایسه با 20 سال گذشته پیشرفتهای زیادی در زمینه درک علت بیماری، درمان بیماری و راههای بهتر زندگی‌کردن این بیماران به وجود آمده است. همین امیدواری برای فردا نیز هستن که محققین و دانشمندان با ادامه تحقیقات خود بتوانند راههایی برای غلبه بر بیماری و کنترل آن قبل از تخریب مفاصل پیدا کنند./