قرصها و داروهای لاغری را میتوان از نظر مکانیسم تاثیر بر لاغری به 6 گروه زیر تقسیم کرد.
در این روزها شاهد گرایش و استقبال فراوان افراد به خصوص خانمها به مصرف قرصها و داروهای لاغری هستیم. این گروهی از افراد بر این باورند که بهترین و موثرترین راه برای کاهش وزن و رسیدن به وزن نرمال برای اشخاص چاق، استفاده از قرصهای لاغری است. این گروه، اعتقادی به رژیمهای لاغری ندارند و معتقدند که با سلاح تغذیه نمیتوان به جنگ چاقی رفت. این مطلب، شما را با انواع رایج داروهای ضدچاقی و علل رواج مصرف آنها آشنا میکند.
قرصها و داروهای لاغری را میتوان از نظر مکانیسم تاثیر بر لاغری به 6 گروه زیر تقسیم کرد.
1. داروهای مؤثر بر جذب چربیها: گروهی از این داروها بر جذب چربی در روده اثر میگذارند و باعث دفع چربی از دستگاه گوارش میشوند. نتیجه اینکه با وجود آنکه این داروها به علت دفع چربی، باعث کاهش وزن میشوند ولی تمام موادمغذی محلول در چربی از جمله ویتامینهای محلول در چربی را از بدن دفع میکنند که این امر پس از مدتی نه چندان طولانی، شخص را در معرض سوءتغذیه و عوارض ناگوار ناشی از آن قرار خواهد داد.
2. داروهای دفعکننده موادغذایی از بدن: بعضی از این قرصها ملین هستند و باعث سرعت دفع موادغذایی از دستگاه گوارش میشوند و به این ترتیب، مواد انرژیزا نیز از بدن دفع میشوند که این امر باعث کاهش وزن میشود ولی اشکال این قبیل قرصها در آن است که مانع استفاده بدن از غذای مصرفی شده و منجر به سوءتغذیه و لطمه زدن به سلامت شخص میشود. به اضافه آنکه اگر مصرف این قرصها ادامه یابد باعث اختلالات گوارشی و بروز ناراحتی و عارضه در دستگاه گوارش میشود.
3. داروهای دفعکننده آب از بدن: گروهی از این داروها، مدر هستند و با خارج کردن مقدار زیادی آب از بدن، باعث کاهش وزن میشوند ولی در سوخت چربیهای اضافی به بدن کمکی نمیکنند. این داروها بسیار مضر و خطرناکند و باعث دهیدراتاسیون یا از دست دادن آب موردنیاز بدن میشوند و فرد را در معرض کمآبی قرار میدهند. با توجه به نقش بسیار مهم و اساسی آب در بدن، میتوان به اثرات زیانبار و نامطلوب این قبیل قرصها و داروها پی برد. این داروها باعث به هم خوردن تعادل الکترولیتی در بدن نیز میشوند. جالب اینکه این قبیل قرصها باعث لاغری کاذب میشوند و فقط با کاهش آب بدن وزن را پایین میآورند.
4. داروهای مؤثر بر مرکز اشتها: برخی از این قرصها بر مرکز اشتها اثر کرده و باعث بیاشتهایی در فرد میشوند. سوال این است که چگونه ممکن است با مصرف یک قرص یا دارو (مثلا شکلات لاغری) شخص احساس سیری کند، درحالی که به طور طبیعی پس از صرف غذایی کافی احساس سیری به فرد دست میدهد. این داروها نیز به سلامت انسان لطمه میزنند، علاوه بر آنکه شخص به علت کماشتهایی قادر به صرف غذای کافی و متعادل نیست که نتیجه آن سوءتغذیه و عواقب ناگوار ناشی از آن است.
5. داروهای افزایشدهنده سوخت مواد انرژیزا در بدن: گروهی از این قرصها با افزایش سوخت مواد انرژیزا در بدن باعث کاهش وزن میشوند، این قبیل داروها معمولا حاوی هورمون هستند زیرا فقط دو عامل باعث افزایش سوخت مواد انرژیزا در بدن میشوند؛ 1) تحرک جسمی و ورزش و 2) برخی هورمونها. واضح است که مصرف بیرویه و غیرضروری هورمون، زیانبار و خطرناک است و فقط در صورت اختلالات هورمونی باید داروهای هورمونی تحتنظر متخصص غدد مصرف شوند و هرگز نباید خودسرانه هورمون مصرف کرد.
6. دارونماها: بعضی از این قرصها و داروها، بیاثرند و صرفا اثر تلقینی دارند یعنی دارونما هستند و هیچگونه عملی در کاهش وزن انجام نمیدهند بلکه تحتتاثیر تبلیغات به شخص تلقین میشود که این قرصها بر اشتهای فرد تاثیر میگذارد و واقعا چنین فردی به علت تصویر ذهنیای که از تبلیغات میگیرد، کماشتها میشود و نمیتواند غذای کافی و متعادل میل کند که نتیجه آن سوءتغذیه و اختلال در سلامت است. به این ترتیب میبینیم که این قرصها و داروها نهتنها مفید نیستند و کارایی صحیحی ندارند بلکه به سلامت شخص لطمههای مهم و گاه غیرقابل جبران وارد میکنند، بنابراین تنها با پیروی از رژیمهای لاغری صحیح تحتنظر رژیمشناس و نیز انجام ورزشهای مناسب و مداوم میتوان بهطور صحیح، سالم و مناسب، با چاقی مبارزه کرد.
به خاطر داشته باشیم که رژیم لاغری به مفهوم نخوردن یا کمخوردن و عدم دریافت موادمغذی لازم برای بدن نیست، بلکه منظور از رژیم، کاهش وزن، صحیح خوردن، مقاومت بیشتر در برابر بیماریها و سالمتر و شادابتر بودن است.
قرصها و داروهای لاغری را میتوان از نظر مکانیسم تاثیر بر لاغری به 6 گروه زیر تقسیم کرد.
1. داروهای مؤثر بر جذب چربیها: گروهی از این داروها بر جذب چربی در روده اثر میگذارند و باعث دفع چربی از دستگاه گوارش میشوند. نتیجه اینکه با وجود آنکه این داروها به علت دفع چربی، باعث کاهش وزن میشوند ولی تمام موادمغذی محلول در چربی از جمله ویتامینهای محلول در چربی را از بدن دفع میکنند که این امر پس از مدتی نه چندان طولانی، شخص را در معرض سوءتغذیه و عوارض ناگوار ناشی از آن قرار خواهد داد.
2. داروهای دفعکننده موادغذایی از بدن: بعضی از این قرصها ملین هستند و باعث سرعت دفع موادغذایی از دستگاه گوارش میشوند و به این ترتیب، مواد انرژیزا نیز از بدن دفع میشوند که این امر باعث کاهش وزن میشود ولی اشکال این قبیل قرصها در آن است که مانع استفاده بدن از غذای مصرفی شده و منجر به سوءتغذیه و لطمه زدن به سلامت شخص میشود. به اضافه آنکه اگر مصرف این قرصها ادامه یابد باعث اختلالات گوارشی و بروز ناراحتی و عارضه در دستگاه گوارش میشود.
3. داروهای دفعکننده آب از بدن: گروهی از این داروها، مدر هستند و با خارج کردن مقدار زیادی آب از بدن، باعث کاهش وزن میشوند ولی در سوخت چربیهای اضافی به بدن کمکی نمیکنند. این داروها بسیار مضر و خطرناکند و باعث دهیدراتاسیون یا از دست دادن آب موردنیاز بدن میشوند و فرد را در معرض کمآبی قرار میدهند. با توجه به نقش بسیار مهم و اساسی آب در بدن، میتوان به اثرات زیانبار و نامطلوب این قبیل قرصها و داروها پی برد. این داروها باعث به هم خوردن تعادل الکترولیتی در بدن نیز میشوند. جالب اینکه این قبیل قرصها باعث لاغری کاذب میشوند و فقط با کاهش آب بدن وزن را پایین میآورند.
4. داروهای مؤثر بر مرکز اشتها: برخی از این قرصها بر مرکز اشتها اثر کرده و باعث بیاشتهایی در فرد میشوند. سوال این است که چگونه ممکن است با مصرف یک قرص یا دارو (مثلا شکلات لاغری) شخص احساس سیری کند، درحالی که به طور طبیعی پس از صرف غذایی کافی احساس سیری به فرد دست میدهد. این داروها نیز به سلامت انسان لطمه میزنند، علاوه بر آنکه شخص به علت کماشتهایی قادر به صرف غذای کافی و متعادل نیست که نتیجه آن سوءتغذیه و عواقب ناگوار ناشی از آن است.
5. داروهای افزایشدهنده سوخت مواد انرژیزا در بدن: گروهی از این قرصها با افزایش سوخت مواد انرژیزا در بدن باعث کاهش وزن میشوند، این قبیل داروها معمولا حاوی هورمون هستند زیرا فقط دو عامل باعث افزایش سوخت مواد انرژیزا در بدن میشوند؛ 1) تحرک جسمی و ورزش و 2) برخی هورمونها. واضح است که مصرف بیرویه و غیرضروری هورمون، زیانبار و خطرناک است و فقط در صورت اختلالات هورمونی باید داروهای هورمونی تحتنظر متخصص غدد مصرف شوند و هرگز نباید خودسرانه هورمون مصرف کرد.
6. دارونماها: بعضی از این قرصها و داروها، بیاثرند و صرفا اثر تلقینی دارند یعنی دارونما هستند و هیچگونه عملی در کاهش وزن انجام نمیدهند بلکه تحتتاثیر تبلیغات به شخص تلقین میشود که این قرصها بر اشتهای فرد تاثیر میگذارد و واقعا چنین فردی به علت تصویر ذهنیای که از تبلیغات میگیرد، کماشتها میشود و نمیتواند غذای کافی و متعادل میل کند که نتیجه آن سوءتغذیه و اختلال در سلامت است. به این ترتیب میبینیم که این قرصها و داروها نهتنها مفید نیستند و کارایی صحیحی ندارند بلکه به سلامت شخص لطمههای مهم و گاه غیرقابل جبران وارد میکنند، بنابراین تنها با پیروی از رژیمهای لاغری صحیح تحتنظر رژیمشناس و نیز انجام ورزشهای مناسب و مداوم میتوان بهطور صحیح، سالم و مناسب، با چاقی مبارزه کرد.
به خاطر داشته باشیم که رژیم لاغری به مفهوم نخوردن یا کمخوردن و عدم دریافت موادمغذی لازم برای بدن نیست، بلکه منظور از رژیم، کاهش وزن، صحیح خوردن، مقاومت بیشتر در برابر بیماریها و سالمتر و شادابتر بودن است.
علل رواج مصرف داروهای لاغری
3 عامل مهم و اساسی در گرایش افراد چاق به داروهای لاغری و پرهیزشان از راههای طولانی لاغر شدن (رژیم و ورزش) موثر و تعیینکنندهاند:
1. برداشت نادرست جامعه از چاقی: در جامعه ما و بسیاری جوامع دیگر به چاقی به عنوان یک عیب و نقص و نقطه ضعف نگریسته میشود و حتی افراد چاق را با واژههای موهن و تحقیرآمیز مینامند. این نگرش نادرست و غیرمنصفانه باعث بروز احساس تقصیر و گناه در افراد چاق میشود و باعث میشود که این اشخاص خود را مقصر و گناهکار در بروز چاقیشان تصور کنند. نتیجه این تفکر، احساس یأس و نومیدی، ناخواستنی بودن و عناد به خود (دشمن شدن با خود) است. افراد چاق گناه افزایش وزنشان را به گردن خود میاندازند و از این امر به طور معمول به شدت نادم و پریشان میشوند. همه این عوامل دست به دست هم میدهند و باعث میشود که افراد چاق به هر وسیلهای برای کاهش شدید و سریع وزن و خلاص شدن از این عاملی که باعث سرشکستگی و ناراحتی آنهاست، متوسل شوند. این گروه، بردباری و حوصله پیروی از رژیمهای لاغری صحیح و کاهش طبیعی و ملایم وزن (که توصیه تمام متخصصان تغذیه و رژیم درمانی است) را ندارند و علاقهمندند هرچه سریعتر از شر این - به قول خود نقیصه و نقطه ضعف که باعث احساس گناه در آنها میشود - نجات یابند.
سازندگان و فروشندگان این قرصها و داروهای لاغری نیز زیرکانه از این احساس نادرست افراد چاق استفاده کرده و به تبلیغات گسترده و اکثرا نابخردانه و کاذب بخصوص در شبکه?های ماهواره??ای، جهت فروش کالاهای خود مبادرت میورزند و در واقع جامعه را در مورد اثرات معجزهآسای این داروها فریب میدهند.
واقعیت چیست؟ آیا چاقی یک پدیده کاملا طبیعی و حتی مطلوب است و نباید در فکر اصلاح آن برآمد؟ آیا افراد چاق هیچگونه نقشی در بروز چاقی خود ندارند و عوامل خارجی باعث بروز چاقی در آنها شده است؟ مسلما نمیتوان چاقی را به عنوان یک حالت طبیعی و مطلوب تلقی کرد و لازم به ذکر است که افراد چاق در بروز این مشکل نقشی اساسی دارند، اما نکته مهم این است که باید به چاقی بهعنوان یک اختلال نگریست، اختلالی که میتواند لطمات فراوان به سلامت شخص وارد کند و او را در معرض بیماریها و عوارض مختلف قرار دهد، ولی عارضهای است که کاملا و به آسانی قابل رفع است به شرط آنکه راه صحیح مبارزه با آن را دانست و به آن عمل کرد.
در این ارتباط لازم است متخصصان تغذیه، این تصویر ذهنی را به جامعه بدهند که چاقی یک اختلال است نه عیب و نقص و افراد چاق در بروز این اختلال نقش دارند ولی گناهکار و مقصر نیستند و چنانچه سهم خود را در بروز این عارضه ببینند - بدون احساس تقصیر، ناخواستنی بودن و عنادبهخود - قادر خواهند بود که مجدانه و با شوق و رغبت زیاد به مبارزه با چاقی و رفع این اختلال در خود بپردازند.
2. کمبود آگاهی درباره آثار مخرب داروهای لاغری: برای اقدام به هر امری، داشتن اطلاعات کافی و صحیح در مورد آن موضوع و مقوله، بسیار مهم و اساسی است. متاسفانه در کشور ما تبلیغات درباره موادغذایی یا دارویی اکثرا فاقد ارزش تغذیهای و در خیلی از موارد مضر و نامناسب، بسیار گسترده، جذاب و چشمگیر است ولی اطلاعات علمی صحیح و کافی درباره همین موادغذایی یا دارویی یا به جامعه داده نمیشود یا آگاهی داده شده، غلط و ناکافی است. این امر باعث میشود افراد کورکورانه و بدون تامل و تعمق، از تبلیغات چشمگیر و جالب پیروی کنند که این تبلیغات صرفا به خاطر منافع اقتصادی، به فریب جامعه اقدام میکنند و افراد را به ورطه بیماری و مشکلات فراوان در زمینه بهداشت و تندرستی میافکنند. لزوم دادن اطلاعات کافی و صحیح به جامعه در مورد اثرات مضر این قرصها و داروها به وسیله متخصصان تغذیه هر چه بیشتر احساس میشود و باید در اولویت برنامههای بهداشتی کشور قرار گیرد. رسانههای گروهی نیز در این امر نقش بسیار مهم و سازنده دارند زیرا پیامهای متخصصان را به جامعه منتقل میکنند.
3. مایوس شدن افراد چاق از موفقیت در کاهش وزن: بسیاری از افرادی که دارای اضافه وزن هستند، برای کاهش وزن از روشهای نامناسب و غیرعلمی بهطور خودسرانه یا تحتنظر افراد غیرمتخصص استفاده میکنند. این نوع رژیمها نهتنها مفید نیستند و به سلامت شخص لطمه میزنند، بلکه به علت ناکافی بودن، بسیار دشوارند و پیروی از آنها در درازمدت امکانپذیر نیست، بنابراین پس از ترک این رژیمها، وزن شخص سریعا افزایش پیدا میکند و حتی بیش از قبل میشود که این امر به علت آنکه مرتبا تکرار میشود، فرد را دچار افسردگی و یأس شدید از موفقیت و کارایی رژیمهای لاغری میکند.
بنابراین چنین شخصی بهطور کلی نسبت به پیروی از برنامه غذایی لاغری، مایوس و بدبین شده و به روشهای دیگر، از جمله مصرف قرصها و داروهای لاغری پناه میبرد غافل از اینکه با این کار به سلامت خود لطمه میزند و روشی غیربهداشتی و ناسالم را در پیش میگیرد./
1. برداشت نادرست جامعه از چاقی: در جامعه ما و بسیاری جوامع دیگر به چاقی به عنوان یک عیب و نقص و نقطه ضعف نگریسته میشود و حتی افراد چاق را با واژههای موهن و تحقیرآمیز مینامند. این نگرش نادرست و غیرمنصفانه باعث بروز احساس تقصیر و گناه در افراد چاق میشود و باعث میشود که این اشخاص خود را مقصر و گناهکار در بروز چاقیشان تصور کنند. نتیجه این تفکر، احساس یأس و نومیدی، ناخواستنی بودن و عناد به خود (دشمن شدن با خود) است. افراد چاق گناه افزایش وزنشان را به گردن خود میاندازند و از این امر به طور معمول به شدت نادم و پریشان میشوند. همه این عوامل دست به دست هم میدهند و باعث میشود که افراد چاق به هر وسیلهای برای کاهش شدید و سریع وزن و خلاص شدن از این عاملی که باعث سرشکستگی و ناراحتی آنهاست، متوسل شوند. این گروه، بردباری و حوصله پیروی از رژیمهای لاغری صحیح و کاهش طبیعی و ملایم وزن (که توصیه تمام متخصصان تغذیه و رژیم درمانی است) را ندارند و علاقهمندند هرچه سریعتر از شر این - به قول خود نقیصه و نقطه ضعف که باعث احساس گناه در آنها میشود - نجات یابند.
سازندگان و فروشندگان این قرصها و داروهای لاغری نیز زیرکانه از این احساس نادرست افراد چاق استفاده کرده و به تبلیغات گسترده و اکثرا نابخردانه و کاذب بخصوص در شبکه?های ماهواره??ای، جهت فروش کالاهای خود مبادرت میورزند و در واقع جامعه را در مورد اثرات معجزهآسای این داروها فریب میدهند.
واقعیت چیست؟ آیا چاقی یک پدیده کاملا طبیعی و حتی مطلوب است و نباید در فکر اصلاح آن برآمد؟ آیا افراد چاق هیچگونه نقشی در بروز چاقی خود ندارند و عوامل خارجی باعث بروز چاقی در آنها شده است؟ مسلما نمیتوان چاقی را به عنوان یک حالت طبیعی و مطلوب تلقی کرد و لازم به ذکر است که افراد چاق در بروز این مشکل نقشی اساسی دارند، اما نکته مهم این است که باید به چاقی بهعنوان یک اختلال نگریست، اختلالی که میتواند لطمات فراوان به سلامت شخص وارد کند و او را در معرض بیماریها و عوارض مختلف قرار دهد، ولی عارضهای است که کاملا و به آسانی قابل رفع است به شرط آنکه راه صحیح مبارزه با آن را دانست و به آن عمل کرد.
در این ارتباط لازم است متخصصان تغذیه، این تصویر ذهنی را به جامعه بدهند که چاقی یک اختلال است نه عیب و نقص و افراد چاق در بروز این اختلال نقش دارند ولی گناهکار و مقصر نیستند و چنانچه سهم خود را در بروز این عارضه ببینند - بدون احساس تقصیر، ناخواستنی بودن و عنادبهخود - قادر خواهند بود که مجدانه و با شوق و رغبت زیاد به مبارزه با چاقی و رفع این اختلال در خود بپردازند.
2. کمبود آگاهی درباره آثار مخرب داروهای لاغری: برای اقدام به هر امری، داشتن اطلاعات کافی و صحیح در مورد آن موضوع و مقوله، بسیار مهم و اساسی است. متاسفانه در کشور ما تبلیغات درباره موادغذایی یا دارویی اکثرا فاقد ارزش تغذیهای و در خیلی از موارد مضر و نامناسب، بسیار گسترده، جذاب و چشمگیر است ولی اطلاعات علمی صحیح و کافی درباره همین موادغذایی یا دارویی یا به جامعه داده نمیشود یا آگاهی داده شده، غلط و ناکافی است. این امر باعث میشود افراد کورکورانه و بدون تامل و تعمق، از تبلیغات چشمگیر و جالب پیروی کنند که این تبلیغات صرفا به خاطر منافع اقتصادی، به فریب جامعه اقدام میکنند و افراد را به ورطه بیماری و مشکلات فراوان در زمینه بهداشت و تندرستی میافکنند. لزوم دادن اطلاعات کافی و صحیح به جامعه در مورد اثرات مضر این قرصها و داروها به وسیله متخصصان تغذیه هر چه بیشتر احساس میشود و باید در اولویت برنامههای بهداشتی کشور قرار گیرد. رسانههای گروهی نیز در این امر نقش بسیار مهم و سازنده دارند زیرا پیامهای متخصصان را به جامعه منتقل میکنند.
3. مایوس شدن افراد چاق از موفقیت در کاهش وزن: بسیاری از افرادی که دارای اضافه وزن هستند، برای کاهش وزن از روشهای نامناسب و غیرعلمی بهطور خودسرانه یا تحتنظر افراد غیرمتخصص استفاده میکنند. این نوع رژیمها نهتنها مفید نیستند و به سلامت شخص لطمه میزنند، بلکه به علت ناکافی بودن، بسیار دشوارند و پیروی از آنها در درازمدت امکانپذیر نیست، بنابراین پس از ترک این رژیمها، وزن شخص سریعا افزایش پیدا میکند و حتی بیش از قبل میشود که این امر به علت آنکه مرتبا تکرار میشود، فرد را دچار افسردگی و یأس شدید از موفقیت و کارایی رژیمهای لاغری میکند.
بنابراین چنین شخصی بهطور کلی نسبت به پیروی از برنامه غذایی لاغری، مایوس و بدبین شده و به روشهای دیگر، از جمله مصرف قرصها و داروهای لاغری پناه میبرد غافل از اینکه با این کار به سلامت خود لطمه میزند و روشی غیربهداشتی و ناسالم را در پیش میگیرد./