قند شهرت بدی بهعنوان «گرگ بد گنده» در رابطه با سلامت پیدا کرده است. سالهای گذشته مطالعات متعددی منتشر شدند که مصرف قند را با افزایش سالخوردگی، بیماریهای قلبی-عروقی، چاقی و حتی سرطان مرتبط میدانستند.
قند شهرت بدی بهعنوان «گرگ بد گنده» در رابطه با سلامت پیدا کرده است. سالهای گذشته مطالعات متعددی منتشر شدند که مصرف قند را با افزایش سالخوردگی، بیماریهای قلبی-عروقی، چاقی و حتی سرطان مرتبط میدانستند. نتایج چنین تحقیقاتی باعث شدهاند که متخصصان سلامت در سرتاسر دنیا مقادیر توصیه شده برای مصرف قند را کاهش دهند، حتی بعضی معتقدند، باید مصرف قند را به کلی قطع کنیم، اما آیا واقعا قند برای سلامت ما مضر است؟ ما در این مقاله این موضوع را بررسی میکنیم.
به بیان ساده، قند کربوهیدراتی بلوری است که غذاها را شیرین میکند. انواع مختلفی از قندها وجود دارد شامل گلوکز، فروکتپز، لاکتوز، مالتوز و سوکروز که آخری به قند میز غذا مشهور است.
بعضی از این قندها از قبیل گلوکز، فروکتوز و لاکتوز بهطور طبیعی در میوهها، سبزیجات و غذاهای دیگر یافت میشوند، اما بسیاری از غذاهایی که ما میخوریم قندهای «افزوده شده» هستند. قندی که خودمان به یک محصول اضافه میکنیم، برای بهتر کردن طعم آن. رایجترین منابع قندهای افزوده شده نوشابهها، کیکها، شکلات، آبمیوهها و دسرها هستند. یک بطری نوشابه میتواند به اندازه هفت شکلات با اندازه متوسط یا شش قاشق چایخوری قند افزوده شده داشته باشند. این، قندهای افزوده شدهاند که بهعنوان عوامل تهدیدکننده سلامت به حساب میآیند. ماه قبل گزارشی از یک مطالعه در مجله قلب منتشر شد که ادعا کرد که قندهای افزوده شده، احتمالا خطر فشارخون بالا را افزایش میدهند، حتی بیشتر از مقداری که سدیم این کار را انجام میدهد. در فوریه 2014 تحقیقی که توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها انجام شده بود، مصرف مقدار زیاد قندهای افزوده شده را با خطر مرگ بر اثر بیماریهای قلبی-عروقی مرتبط دانست.
به قند معتاد شدهایم؟
دکتر رابرت لوستیگ، متخصص غدد اطفال در دانشگاه کالیفرنیا، سن فرانسیسکو و مؤلف کتاب حقیقت پنهان راجع به قند از این یافتهها حمایت میکند و ادعا میکند که قند یک ماده سمی است که ما در حال معتاد شدن به آن هستیم.
تحقیقی که در سال 2008 توسط دانشگاه پرینستون انجام گرفت، نشان داد که موشهایی که از رژیمغذایی پرقند استفاده میکردند، زمانی که مقدار قند غذای آنها کاهش داده شد، علائم میل شدید شبیه به آنچه که پس از ترک اعتیاد دیده میشود را از خود نشان دادند.
دکتر لوستیگ در سال 2013 در نشریه گاردین گفت: «ما باید خومان را ترک بدهیم و شیرینی زندگیمان را کم کنیم. باید قند را به عنوان یک ماده غذایی خاص بعضی مواقع مصرف کنیم نه آنکه آن را جزئی ثابت از غذاهای خود بدانیم.»
او اضافه میکند: «صنایع غذایی قند را تبدیل به جزئی ثابت در برنامه غذایی ما کردهاند، زیرا آنها میدانند وقتی این کار را انجام میدهند، شما بیشتر محصولشان را میخرید. این قلاب آنهاست. اگر یک تولیدکننده بیانصاف به غلات صبحانه شما مرفین اضافه کند تا شما بیشتر بخرید، از این کار چه احساسی به شما دست میدهد؟ به جای مرفین، آنها این کار را با قند انجام میدهند.»
گوئینت پالترو، بازیگر مشهور، در بلاگ پربینندهاش از اعتیاد به قند بهعنوان یکی از دلایلی که او مصرف قند را بهطور کلی ترک کرد نام میبرد.
او مینویسد: «خلاصه مطلب آن است که قند در همان راههای اعتیاد و پاداش در مغز که موادمخدر استفاده میکنند شرکت میکند. در حقیقت قند یک مخدر قانونی، تفریحی و پذیرفته شده در جامعه با عوارض مرگبار است.»
حذف کردن قند از رژیمغذایی بهنفع سلامت ما است؟
طیفی از مطالعات که اثرات منفی قند افزوده شده را گزارش میکردند، باعث شد تا سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد بازبینی مجدد توصیههای خود در رابطه با قند افزوده شده را در سال گذشته ارائه کند. این سازمان، راهنمایی را منتشر کرد که بیان میداشت مقدار مجاز مصرف روزانه قند افزوده شده بهتر است از 10درصد به 5درصد کاهش یابد.
سازمان جهانی بهداشت توضیح میدهد: «هدف این راهنما ارائه توصیههای جدید در رابطه با مصرف قندهای آزاد برای کاهش دادن خطر بیماریهای غیرقابل انتقال در بالغین و کودکان با تمرکز مخصوص بر پیشگیری و کنترل افزایش وزن و پوسیدگی دندان است.» علاوه بر این به نظر میآید که بسیاری از متخصصان سلامتی و تغذیه و حتی افراد مشهور مثل گوئینت پالترو به ترک مصرف قند رو آوردهاند، ولی آیا واقعا امکان دارد قند را بهطور کامل از رژیمغذاییمان حذف کنیم و آیا این کار، ایمن است؟
بیوشیمیست لی فیتزیمونز از دانشگاه بیرمنگام در انگلستان در اینباره میگوید: «حذف کردن قند از رژیمغذایی ما کاری بس دشوار خواهد بود. میوهها، سبزیجات، محصولات لبنی، تخم مرغ و آجیل همگی قند دارند که اگر بخواهید آنها را از غذایتان حذف کنید، فقط گوشت و چربی برای خوردنتان باقی میماند که این رژیم قطعا سالم و مطمئن نخواهد بود.»
قند میتواند بخشی از یک رژیمغذایی سالم و متعادل باشد
به جای پرهیز کامل از قند، بسیاری از متخصصان سلامت بر این باورند که قند میتواند بهعنوان بخشی از یک رژیمغذایی سالم مصرف شود. برخی متخصصین حتی عقیده دارند که مصرف قند مزایایی نیز دربردارد. دکتر آلیسن بوید، مدیر مؤسسه Sugar Nutrition در انگلستان، در این باره گفت: «مثل تمام منابع کالری، قندها میتوانند در غالب یک رژیمغذایی سالم و متعادل به همراه شیوه زندگی فعال مصرف شوند. قندها میتوانند کمک کنند تا برخی موادغذایی دیگر طعم بهتری پیدا کنند که این امر به اصل تنوع در مصرف موادغذایی در یک رژیم سالم و متعادل کمک میکند.»
برخی محققان میگویند، بدن ما حتی به قند نیاز دارد. دکتر دیوید کاتز، مدیر مرکز تحقیق، برای پیشگیری در دانشگاه ییل در نیوهون در اینباره گفت: «قند سوخت ارجح در بدن ما است. در رژیمغذایی ما نقش خاصی به عهده قندهاست. بعد از تمام این حرفها فایده سلامت بودن چیست اگر ما از زندگیمان لذت نبریم؟»
انجمن قلب آمریکا (AHA) که توصیه میکند، زنان نباید بیشتر از 100 کالری در روز (6 قاشق چایخوری) و مردان نباید بیشتر از 150 کالری در روز (9 قاشق چایخوری) از قندهای افزوده شده مصرف نمایند، مخالفت میکند و میگوید: «بدن ما برای اینکه به درستی کار کند نیازی به قند ندارد.» آنها اضافه میکنند: «قندهای افزوده شده بدون افزایش سطح مواد مغذی غذا به آن کالریهای بیشتری وارد میکنند.»
اما حتی انجمن قلب آمریکا قطع کامل مصرف قند را توصیه نمیکند،اما در کل باید اقدامات بیشتری صورت پذیرد تا عموم مردم مصرف قندشان را کم کنند. درحالیکه کارهایی وجود دارند که خود ما برای کاهش مصرف قند میتوانیم انجام دهیم، پروفسور وین پاتز میگوید که باید برای ترغیب مردم اقدامات بیشتری صورت پذیرد: «بیماریها صدمات بزرگی به افراد جامعه وارد میکنند و هزینههای مراقبت از سلامت عمومی جامعه نیز سرسامآور است. از آنجایی که رفتارهای شخصی میتوانند پیشرفت چشمگیری داشته باشند، ما باید از روشهای گوناگونی از قبیل برنامههای اجتماعی برای بالا بردن آگاهی عمومی، مالیات گذاشتن و قوانین سختگیرانهتر استفاده کنیم.»
دکتر بوید اشاره کرد که صنایعغذایی به شدت تلاش کردهاند تا به عموم مردم طیف وسیعی از محصولات بدون قند یا فاقد قند افزوده شده را ارائه کنند. او میگوید: «نوشیدنیها یک مثال خوب هستند. بیش از 60 درصد نوشیدنیهایی که درحال حاضر در بازار موجود هستند، کمکالری یا بدون قند افزوده شده هستند.»
او میافزاید: «مطلب کلیدی که در این رابطه باید به خاطر بسپاریم آن است که قندها در غذاهای گوناگونی حضور دارند، شامل میوهها، سبزیجات و محصولات لبنی و میتوانند در غالب یک رژیمغذایی سالم و تنظیم شده به همراه شیوه زندگی فعال مصرف شوند. مثل همیشه تعادل و تنوع در رژیمغذایی مهمترین نکات برای به خاطر سپردن هستند.»/
به بیان ساده، قند کربوهیدراتی بلوری است که غذاها را شیرین میکند. انواع مختلفی از قندها وجود دارد شامل گلوکز، فروکتپز، لاکتوز، مالتوز و سوکروز که آخری به قند میز غذا مشهور است.
بعضی از این قندها از قبیل گلوکز، فروکتوز و لاکتوز بهطور طبیعی در میوهها، سبزیجات و غذاهای دیگر یافت میشوند، اما بسیاری از غذاهایی که ما میخوریم قندهای «افزوده شده» هستند. قندی که خودمان به یک محصول اضافه میکنیم، برای بهتر کردن طعم آن. رایجترین منابع قندهای افزوده شده نوشابهها، کیکها، شکلات، آبمیوهها و دسرها هستند. یک بطری نوشابه میتواند به اندازه هفت شکلات با اندازه متوسط یا شش قاشق چایخوری قند افزوده شده داشته باشند. این، قندهای افزوده شدهاند که بهعنوان عوامل تهدیدکننده سلامت به حساب میآیند. ماه قبل گزارشی از یک مطالعه در مجله قلب منتشر شد که ادعا کرد که قندهای افزوده شده، احتمالا خطر فشارخون بالا را افزایش میدهند، حتی بیشتر از مقداری که سدیم این کار را انجام میدهد. در فوریه 2014 تحقیقی که توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها انجام شده بود، مصرف مقدار زیاد قندهای افزوده شده را با خطر مرگ بر اثر بیماریهای قلبی-عروقی مرتبط دانست.
به قند معتاد شدهایم؟
دکتر رابرت لوستیگ، متخصص غدد اطفال در دانشگاه کالیفرنیا، سن فرانسیسکو و مؤلف کتاب حقیقت پنهان راجع به قند از این یافتهها حمایت میکند و ادعا میکند که قند یک ماده سمی است که ما در حال معتاد شدن به آن هستیم.
تحقیقی که در سال 2008 توسط دانشگاه پرینستون انجام گرفت، نشان داد که موشهایی که از رژیمغذایی پرقند استفاده میکردند، زمانی که مقدار قند غذای آنها کاهش داده شد، علائم میل شدید شبیه به آنچه که پس از ترک اعتیاد دیده میشود را از خود نشان دادند.
دکتر لوستیگ در سال 2013 در نشریه گاردین گفت: «ما باید خومان را ترک بدهیم و شیرینی زندگیمان را کم کنیم. باید قند را به عنوان یک ماده غذایی خاص بعضی مواقع مصرف کنیم نه آنکه آن را جزئی ثابت از غذاهای خود بدانیم.»
او اضافه میکند: «صنایع غذایی قند را تبدیل به جزئی ثابت در برنامه غذایی ما کردهاند، زیرا آنها میدانند وقتی این کار را انجام میدهند، شما بیشتر محصولشان را میخرید. این قلاب آنهاست. اگر یک تولیدکننده بیانصاف به غلات صبحانه شما مرفین اضافه کند تا شما بیشتر بخرید، از این کار چه احساسی به شما دست میدهد؟ به جای مرفین، آنها این کار را با قند انجام میدهند.»
گوئینت پالترو، بازیگر مشهور، در بلاگ پربینندهاش از اعتیاد به قند بهعنوان یکی از دلایلی که او مصرف قند را بهطور کلی ترک کرد نام میبرد.
او مینویسد: «خلاصه مطلب آن است که قند در همان راههای اعتیاد و پاداش در مغز که موادمخدر استفاده میکنند شرکت میکند. در حقیقت قند یک مخدر قانونی، تفریحی و پذیرفته شده در جامعه با عوارض مرگبار است.»
حذف کردن قند از رژیمغذایی بهنفع سلامت ما است؟
طیفی از مطالعات که اثرات منفی قند افزوده شده را گزارش میکردند، باعث شد تا سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد بازبینی مجدد توصیههای خود در رابطه با قند افزوده شده را در سال گذشته ارائه کند. این سازمان، راهنمایی را منتشر کرد که بیان میداشت مقدار مجاز مصرف روزانه قند افزوده شده بهتر است از 10درصد به 5درصد کاهش یابد.
سازمان جهانی بهداشت توضیح میدهد: «هدف این راهنما ارائه توصیههای جدید در رابطه با مصرف قندهای آزاد برای کاهش دادن خطر بیماریهای غیرقابل انتقال در بالغین و کودکان با تمرکز مخصوص بر پیشگیری و کنترل افزایش وزن و پوسیدگی دندان است.» علاوه بر این به نظر میآید که بسیاری از متخصصان سلامتی و تغذیه و حتی افراد مشهور مثل گوئینت پالترو به ترک مصرف قند رو آوردهاند، ولی آیا واقعا امکان دارد قند را بهطور کامل از رژیمغذاییمان حذف کنیم و آیا این کار، ایمن است؟
بیوشیمیست لی فیتزیمونز از دانشگاه بیرمنگام در انگلستان در اینباره میگوید: «حذف کردن قند از رژیمغذایی ما کاری بس دشوار خواهد بود. میوهها، سبزیجات، محصولات لبنی، تخم مرغ و آجیل همگی قند دارند که اگر بخواهید آنها را از غذایتان حذف کنید، فقط گوشت و چربی برای خوردنتان باقی میماند که این رژیم قطعا سالم و مطمئن نخواهد بود.»
قند میتواند بخشی از یک رژیمغذایی سالم و متعادل باشد
به جای پرهیز کامل از قند، بسیاری از متخصصان سلامت بر این باورند که قند میتواند بهعنوان بخشی از یک رژیمغذایی سالم مصرف شود. برخی متخصصین حتی عقیده دارند که مصرف قند مزایایی نیز دربردارد. دکتر آلیسن بوید، مدیر مؤسسه Sugar Nutrition در انگلستان، در این باره گفت: «مثل تمام منابع کالری، قندها میتوانند در غالب یک رژیمغذایی سالم و متعادل به همراه شیوه زندگی فعال مصرف شوند. قندها میتوانند کمک کنند تا برخی موادغذایی دیگر طعم بهتری پیدا کنند که این امر به اصل تنوع در مصرف موادغذایی در یک رژیم سالم و متعادل کمک میکند.»
برخی محققان میگویند، بدن ما حتی به قند نیاز دارد. دکتر دیوید کاتز، مدیر مرکز تحقیق، برای پیشگیری در دانشگاه ییل در نیوهون در اینباره گفت: «قند سوخت ارجح در بدن ما است. در رژیمغذایی ما نقش خاصی به عهده قندهاست. بعد از تمام این حرفها فایده سلامت بودن چیست اگر ما از زندگیمان لذت نبریم؟»
انجمن قلب آمریکا (AHA) که توصیه میکند، زنان نباید بیشتر از 100 کالری در روز (6 قاشق چایخوری) و مردان نباید بیشتر از 150 کالری در روز (9 قاشق چایخوری) از قندهای افزوده شده مصرف نمایند، مخالفت میکند و میگوید: «بدن ما برای اینکه به درستی کار کند نیازی به قند ندارد.» آنها اضافه میکنند: «قندهای افزوده شده بدون افزایش سطح مواد مغذی غذا به آن کالریهای بیشتری وارد میکنند.»
اما حتی انجمن قلب آمریکا قطع کامل مصرف قند را توصیه نمیکند،اما در کل باید اقدامات بیشتری صورت پذیرد تا عموم مردم مصرف قندشان را کم کنند. درحالیکه کارهایی وجود دارند که خود ما برای کاهش مصرف قند میتوانیم انجام دهیم، پروفسور وین پاتز میگوید که باید برای ترغیب مردم اقدامات بیشتری صورت پذیرد: «بیماریها صدمات بزرگی به افراد جامعه وارد میکنند و هزینههای مراقبت از سلامت عمومی جامعه نیز سرسامآور است. از آنجایی که رفتارهای شخصی میتوانند پیشرفت چشمگیری داشته باشند، ما باید از روشهای گوناگونی از قبیل برنامههای اجتماعی برای بالا بردن آگاهی عمومی، مالیات گذاشتن و قوانین سختگیرانهتر استفاده کنیم.»
دکتر بوید اشاره کرد که صنایعغذایی به شدت تلاش کردهاند تا به عموم مردم طیف وسیعی از محصولات بدون قند یا فاقد قند افزوده شده را ارائه کنند. او میگوید: «نوشیدنیها یک مثال خوب هستند. بیش از 60 درصد نوشیدنیهایی که درحال حاضر در بازار موجود هستند، کمکالری یا بدون قند افزوده شده هستند.»
او میافزاید: «مطلب کلیدی که در این رابطه باید به خاطر بسپاریم آن است که قندها در غذاهای گوناگونی حضور دارند، شامل میوهها، سبزیجات و محصولات لبنی و میتوانند در غالب یک رژیمغذایی سالم و تنظیم شده به همراه شیوه زندگی فعال مصرف شوند. مثل همیشه تعادل و تنوع در رژیمغذایی مهمترین نکات برای به خاطر سپردن هستند.»/