چه کسانی در معرض این عارضه هستند؟

با وجود این که زنان باردار، افرادی که سابقه میگرن دارند و کودکان 2 تا 12 سال بیش از هر گروه دیگری مستعد ابتلا به بیماری حرکت هستند، همه افرادی که مسافرت می‌کنند و نیز افرادی که نسبت به حرکت حساس هستند، بیشتر در معرض خطر این عارضه قرار دارند. در افرادی که با قایق و کشتی سفر می‌کنند، بیماری حرکت دریا رخ می‌دهد. از دیگر عوامل پرخطر می‌توان به ترس و اضطراب مسافرت، نوع مسافرت و نبود تهویه مناسب وسیله نقلیه اشاره کرد.

درمان بیماری حرکت معمولا علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی تغییرات ساده در محیط را نیز شامل می‌شود. به عنوان مثال، نشستن کنار شیشه باز خودرو، استفاده از داروهای قابل دسترس و برای برخی افراد، استفاده از درمان‌های خانگی می‌تواند مؤثر باشد. ‌برخی مطالعات صورت گرفته، تأثیر مثبت درمان‌های خانگی را در کاهش علائم بیماری حرکت اثبات کرده‌ است. به عنوان مثال، مصرف داروهای گیاهی مانند زنجبیل، نعنا و چای خانگی می‌تواند مؤثر باشد. عده‌ای هم به طب سوزنی واکنش مثبت نشان می‌دهند.
 

داروهایی که در تخفیف علائم بیماری حرکت استفاده می شود

اسکوپولامین
اسکوپولامین، یکی از پرمصرف‌ترین داروهای نسخه‌ای برای درمان و پیشگیری از بیماری حرکت است. این دارو از طریق اثرات آنتی‌کولینرژیک خود، از بیماری حرکت جلوگیری می‌کند. به علاوه، این دارو ترشحات و حرکات گوارشی را کاهش داده و ترشح بزاق و عرق را محدود می‌کند. اسکوپولامین در دوزهای مختلف موجود است ولی شایع‌ترین شکل آن برای درمان بیماری حرکت، برچسب پوستی است. مطالعات متعددی روی داوطلبان سالم که در ماموریت‌های آزمایشگاه‌های فضایی بین سال‌های 1970 تا 1980 شرکت کرده بودند انجام شد. مطالعات متعدد برای مقایسه برچسب پوستی اسکوپولامین با دارونما و آنتی‌هیستامین‌ها(دیمن هیدرینات، پرومتازین) انجام شده‌اند. به علاوه، دوزهای مختلف اسکوپولامین در مطالعات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در این مطالعات، اسکوپولامین نسبت به دارونما در پیشگیری از بیماری حرکت ارجح بود. از مقایسه اسکوپولامین و آنتی‌هیستامین‌ها نتایج مختلفی به‌دست آمده است. در کل، اثربخشی اسکوپولامین مشابه دیمن هیدرینات و بیشتر از پرومتازین بوده است. در یک مطالعه تصادفی، دوسوکور و با استفاده از دارونما ، پیکو و همکارانش استفاده از اسکوپولامین پوستی و دیمن هیدرینات خوراکی را برای درمان بیماری حرکت با یکدیگر مقایسه کردند. بیماران در گروه دریافت‌کننده دیمن هیدرینات در مقایسه با مصرف‌کنندگان دارونما، کاهش بیشتری در تهوع خود داشتند. دیمن هیدرینات در مقایسه با برچسب پوستی اکوپولامین در کاهش تهوع برتری نداشت. در یک بررسی کوهورت،
 
14 مطالعه تصادفی با شرکت 1025 بیمار استفاده از اسکوپولامین برای درمان بیماری حرکت را مورد مطالعه قرار داد. اسکوپولامین در مقایسه با دارونما کاهش بیشتری در تهوع ایجاد کرد. هر چند که میزان کلی وقوع استفراغ تفاوتی نداشت. در مقایسه اسکوپولامین و آنتی‌هیستامین‌ها، دو مطالعه تصادفی نشان دادند که اسکوپلامین نسبت به مکلیزین برتر است و یک مطالعه نشان داد که اسکوپولامین با دیمن هیدرینات برابر است.
 
آنتی‌هیستامین‌‌ها
آنتی‌هیستامین‌ها به طور گسترده برای درمان و پیشگیری از بیماری حرکت مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آنجا که بیشتر داروهای این گروه غیرنسخه‌ای هستند، به راحتی برای تمام افراد قابل تهیه‌اند. آنتی‌هیستامین‌های متعددی می‌توانند برای درمان یا پیشگیری از بیماری حرکت مورد استفاده قرار گیرند. به‌خصوص آنتی‌هیستامین‌های با اثر مرکزی بلوک‌کننده کولینرژیک، در درمان و پیشگیری از بیماری حرکت سودمند نشان داده شده‌اند. البته اثر ضدبیماری حرکت آنتی‌هیستامین‌ها به دلیل بلوک گیرنده‌های هیستامین1 نیست بلکه به دلیل اثرات آنتی‌کولینرژیک مرکزی است. نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها، هر دو به طور مرکزی و محیطی اثر می‌کنند. بنابراین، آنتی‌هیستامین‌هایی که عموما برای درمان بیماری حرکت مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نسل اول هستند. پرمصرف‌ترین داروهای این گروه، دیفن هیدرامین، دیمن‌هیدرینات، کلرفنیرامین، مکلیزین و پرومتازین هستند.
 
آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم نظیر سیتریزین و فکسوفنادین، نیز درنظر گرفته می‌شوند اما اثربخشی اثبات شده‌ای ندارند؛ به دلیل اینکه اثرات مرکزی آنها ناکافی است. در ارزیابی 16 داروی ضدبیماری حرکت، وود و گابریل دریافتند که دیمن‌هیدرینات 50 میلی‌گرمی بیشتر از مکلیزین 50 میلی‌گرمی موثر است. در دوزهای اندک کلرفنیرامین اثربخشی ثابت شده‌ای در پیشگیری از بیماری حرکت دارد؛ اما کاربرد آن به دلیل اثرات مرکزی قوی‌اش محدود است. مکلیزین، طولانی‌اثرترین داروی این خانواده است و به دلیل در دسترس بودن، به طور وسیعی مصرف می‌شود. پرومتازین قوی‌ترین اثر آنتی‌هیستامینرژیک و آنتی‌کولینرژیکی را دارد و موثرترین آنتی‌هیستامین در گروه خود است. پرومتازین در مقایسه با اسکوپولامین در پیشگیری از بیماری حرکت اثربخشی کمتری دارد.
 
سایر داروها
سایر داروهایی که برای درمان بیماری حرکت مورد مطالعه قرار گرفته‌اند عبارتند از سیمپاتومیمتیک‌هایی نظیر آمفتامین و افدرین، سایر آنتی‌میمتیک‌ها، بنزودیازپین‌ها، ضدتشنج‌ها و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای. مکانیسم اثری که از طریق آن داروهای سمپاتومیمتیکی نظیر آمفتامین از بیماری حرکت پیشگیری می‌کنند نامشخص است. دی‌آمفتامین در شرایطی که به تنهایی یا در ترکیب با اسکوپولامین یا پرومتازین بکار رود، گزینه پروفیلاکتیک خوبی است. این دارو همچنین باعث کاهش اثرات خواب‌آوری آنتی‌هیستامین‌ها یا اسکوپولامین می‌شود. اندانسترون به دلیل اثرات آنتی‌میمتیک آن در بیماران تحت شیمی درمانی، برای پیشگیری و درمان بیماری حرکت مورد مطالعه قرار گرفته است. دو مطالعه تصادفی با شرکت بیماران دچار دریازدگی یا بیماری حرکت القا شده در آزمایشگاه نشان داد که تفاوت قابل توجهی میان اندانسترون و دارونما وجود ندارد. مطالعات کوچکی روی کاربرد فنی توئین در پیشگیری از بیماری حرکت انجام شده است. البته باز هم مطالعات بیشتری برای قابل رقابت دانستن فنی‌توئین در درمان بیماری حرکت لازم است. اخیرا ضدافسردگی سه حلقه‌ای داکسپین، که اثرات آنتی‌هیستامینیک؛ آدرنرژیک و آنتی‌کولینرژیک قوی دارد مطرح شده است. در مقایسه داکسپین با ترکیب اسکوپولامین و آمفتامین، کوهل و لوییس دریافتند که داکسپین به تنهایی به اندازه ترکیب درمانی اسکوپولامین و آمفتامین در درمان و پیشگیری از بیماری حرکت مفید است.
منبع:US.Pharmacist,2015
 

چگونه از بروز این حالت جلوگیری کنیم؟

معمولا مصرف داروهایی که اشاره شد بویژه پیش از آغاز مسافرت و پیش از بروز هر گونه علامتی، تا حد زیادی از ایجاد علائم بیماری حرکت پیشگیری می‌کند. اما در این میان، انجام برخی کارهای ساده بدون مصرف دارو هم می‌تواند مانع از بروز بیماری حرکت شود.

• حدود 24 ساعت قبل از مسافرت غذای سبک میل کنید و از خوردن غذاهای چرب، پرادویه و سنگین و نیز مصرف الکل خودداری کنید زیرا باعث تشدید علائم بیماری حرکت می‌شود. همچنین پیش از سفر از مواد غذایی یا نوشیدنی‌هایی که به مزاجتان سازگار نیست استفاده نکنید.
• خودداری از قرار گرفتن در معرض بوی تند مواد غذایی مانع از حالت تهوع می‌شود.
• هنگام مسافرت نقطه‌ای از وسیله نقلیه را انتخاب کنید که کمترین حرکت را در شما القا کند. اگر مسافرت هوایی دارید، برای جلوگیری از بروز علائم بیماری حرکت، سعی کنید در صندلی‌های نزدیک به وسط و در نزدیکی بال‌های هواپیما بنشینید.
• اگر مسافرت دریایی دارید، سعی کنید روی عرشه و به سمت جلوی قایق یا کشتی و در کابین‌های پایین‌تر و نزدیک مرکز کشتی بنشینید. کابین‌های پایین‌تر نسبت به کابین‌های بالایی حرکت کمتری دارد.
• همیشه هنگام حرکت، مستقیم نگاه کنید و تا جایی که می‌توانید به خشکی یا افق خیره شوید. سر را ثابت نگه دارید و آن را به پشتی سر صندلی تکیه دهید.
• هرگز در هنگام حرکت در وسیله نقلیه، به عقب برنگردید و راستای پشت سر را نگاه نکنید.
• در داخل خودرو، صندلی جلویی را برای نشستن انتخاب کنید.
• اگر در معرض بیماری حرکتید ‌ و خود از شرایط‌‌تان مطلع هستید، در داخل وسیله نقلیه از خواندن کتاب و نگاه کردن به گوشی خودداری کنید.
• در داخل هواپیما، قطار و خودرو تهویه هوا یا پنجره را طوری تنظیم کنید که هوای تازه به صورتتان برخورد کند.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• در مسافرت از افرادی که سابقه بیماری حرکت دارند، دور باشید. حرف زدن درباره این بیماری و علائم آن، وضعیت را تشدید می‌کند.
• تنفس کوتاه، کم عمق و سریع می‌تواند باعث بروی علائم بیماری حرکت شود بنابراین، روی تنفس خود تمرکز و آن را عمیق و آهسته کنید.