با افزایش سفرهای تابستانی و بیرون ماندن موادغذایی از یخچال و قرار گرفتن در هوای گرم، احتمال فساد خوراکیها (بهخصوص آنها که حساستر هستند) بالا میرود، بهطوری که مصرفشان بهوسیله افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خانمهایی که باردار هستند، بچهها و افراد سالمند ممکن است باعث مسمومیت غذایی شود. در این مطلب به معرفی 12 ماده غذایی که بیش از همه فاسدشدنی هستند و سلامت افراد را در تابستان تهدید میکنند پرداخته ایم.
مرغ نپخته
در صورت نپخته بودن گوشت مرغ یا ریختن مقدار کمی از خونابه آن در غذای دیگری، میتواند عفونتی ایجاد شود که کامپیلوباکتر عامل انتقال آن است. این عفونت با تب، اسهال، حالت تهوع و استفراغ همراه است.
توصیه تغذیهای: دست، تخته گوشت و تمام وسایلی را که با گوشت در هنگام قطعهقطعه کردن آن در تماس بوده است، با آب گرم و صابون بشویید و حتما گوشت مرغ را در دمای 75 درجه سانتیگراد کاملا بپزید. در این صورت احتمال انتقال این آلودگی به حداقل ممکن میرسد.
فراوردههای گوشتی
بعضی مواقع لیستریا میتواند در فراوردههای گوشتی وجود داشته باشد. این باکتری با حرارت از بین میرود اما گاهی این آلودگی در فراوردههای گوشتی بعد از مرحله پخت و قبل از بستهبندی ایجاد میشود مثلا در ظرفی که قبلا گوشت خام در آن قرار گرفته بوده است.
توصیه تغذیهای: بهتر است فراوردههای گوشتی را بعد از تاریخ «بهترین زمان مصرف» نخورید و فراوردههایی مانند سوسیس و هاتداگ را حداقل در دمای 75 درجه سانتیگراد بخارپز و سپس در صورت تمایل سرخ کنید و به مصرف برسانید.
میوه و سبزی
باکتری لیستریا در سطح میوههایی مانند طالبی و حتی خوراکیهای فرایندشدهای مانند پنیر دیده میشود. عفونت حاصل از آن نیز با تب، اسهال، دردهای عضلانی و مشکلات معده همراه است.
توصیه تغذیهای: باید میوهها را قبل از خوردن شست و خشک کرد. سپس پوستشان را گرفت. در ضمن، آنها را در یخچال نگهداری کنید و هر چیزی که با آنها (مثلا طالبی نشسته)در تماس بوده است، بشویید.
سبزی خام
علاوه بر گوشت مرغ و تخممرغ، سبزیهایی مانند گوجهفرنگی، فلفل، سبزیهای برگی و جوانهها نیز میتوانند با سالمونلا بهخصوص در محیط گرم و مرطوب آلوده شوند. در صورتی که این سبزیها خام مصرف شوند، میتوانند باعث بروز عفونت در افرادی مانند سالمندان و بچهها شوند.
توصیه تغذیهای: تمام سبزیها را خوب بشویید، خشک و در دمای 4 درجه سانتیگراد یخچال نگهداری کنید.
گوشت مرغ و تخممرغ
سالمونلا باکتریای است که هر غذایی را میتواند آلوده کند اما بیشترین احتمال آلودگی برای موادغذایی پیش میآید که ممکن است با مدفوع حیواناتی مانند مرغ در تماس باشند. آلودگی با این باکتری با علائمی مانند تب، درد ناحیه معده و اسهال همراه است که ممکن است 4 تا 7 روز طول بکشد.
توصیه تغذیهای: تخممرغ را خام مصرف نکنید. تکههای مرغ نپخته را با مرغ پخته در یکجا قرار ندهید. دستها، تخته گوشت، ظروف و چاقوهایی که با گوشت مرغ در تماس بودهاند به دقت بشویید.
گوشت چرخکرده
گوشت خام بهخصوص گوشت چرخکرده احتمال زیادی دارد که به سالمونلا آلوده باشد. از تمام گوشتها احتمال آلودگی گوشت چرخکرده بوقلمون به این باکتری وجود دارد. یادتان باشد این آلودگی در بوی گوشت هیچ تغییری ایجاد نمیکند بنابراین از تغییر بوی گوشت متوجه بروز آلودگی آن نخواهید شد.
توصیه تغذیهای: حتما گوشت گوساله و گوسفند را تا دمای 60 درجه سانتیگراد و گوشت مرغ را تا دمای 75 درجه سانتیگراد حرارت دهید. به علاوه، انواع چرخکرده آنها را تا دمای 70 درجه سانتیگراد بپزید. در صورت تماس دستهایتان با گوشت خام نیز آنها را با آب گرم و صابون بشویید تا احتمال انتقال آلودگی به حداقل ممکن برسد.
سبزی برگ سبز
میوهها و سبزیهایی که با کودهای آلوده به میکروب ایکولای و آب آلوده پرورش پیدا میکنند، میتوانند آلوده باشند. بیشترین احتمال آلودگی در سبزیهای برگ سبز (مانند اسفناج) وجود دارد.
توصیه تغذیهای: سبزیها را برگ برگ کنید و هر یک را جداگانه با آب بشویید. به خاطر داشته باشید حرارت دادن باعث از بین رفتن باکتریها میشود.
غذای گوشتی – آبکی
کلستردیوم پرفرژنس، باکتریای است که باعث بروز کرامپ و اسهال میشود و بیشتر در غذاهایی رشد میکند که در حجم زیاد تهیه میشوند و قبل از سرو شدن به مدت طولانی گرم باقی میمانند.
توصیه تغذیهای: غذاهایی مانند انواع سوپ و خورش را یا در دمای 60 درجه سانتیگراد نگه دارید یا در دمای زیر 4 درجه سانتیگراد. سرو این غذاها بهصورت داغ (بعد از پخته شدن)پیشنهاد میشود. باقیماندهشان نیز باید در یخچال نگهداری شود.
آبمیوه و شیر فلهای
در پاستوریزه کردن شیر و آبمیوههای صنعتی با دادن حرارت به ماده غذایی، باکتریهای موجود از بین میروند. بهخصوص آبمیوههایی که در مغازههای آبمیوهفروشی تهیهشده و عرضه میشوند، احتمال دارد به ایکولای آلوده باشند. این موضوع در مورد شیرهای فلهای نیز صادق است.
توصیه تغذیهای: حتما در فصل گرما محصولات پاستوریزه مصرف کنید و اگر به محصولی اطمینان ندارید، آن را بجوشانید و بعد میل کنید.
مواد غذایی کنسرو شده
عامل بیماری زا: بوتولیسم
مسمومیت بوتولیسم یک عارضه نادر است که امکان دارد کشنده باشد و ناشی از مصرف غذاهایی است که به درستی کنسرو نشده اند. غذاهای کنسرو شده خانگی بیشتر در معرض خطر این سم هستند، همچنین عسل، گوشت های فراوری شده و ماهی های تخمیر شده، دودی و یا شور هم از جمله مواد غذایی در معرض خطر هستند. کودکان بیشترین خطر ابتلا به بوتولیسم را دارند. علایم این بیماری عبارتند از گرفتگی و کرامپ، استفراغ، مشکلات تنفسی، مشکل بلع، تاری دید، ضعف یا فلج. اگر مشکوک به مسمومیت با بوتولیسم شدید، با اورژانس تماس بگیرید.
توصیه تغذیه ای: هرگز به کودکان زیر 12 ماه عسل ندهید. قوطی های برآمده، شیشه های نشت داده یا مواد غذایی که بوی گندیدگی می دهند - یا مایع داخل آنها پس از باز شدن، به اطراف می پاشد- را در سطل زباله بیندازید. غذاهای کنسرو شده خانگی را به مدت 30 دقیقه در دمای 120 درجه سانتیگراد استرلیزه کنید.
تماس با مواد غذایی آلوده
عامل بیماری زا: هپاتیت A
هپاتیت A ویروسی است که به کبد حمله می کند و منجر به تب، خستگی، حالت تهوع، کاهش وزن و زردی می شود. بیشتر این نوع عفونت ها خفیف است. وقتی که یک فرد آلوده دست خود را به درستی نشسته باشد، سپس به مواد غذایی یا ظروف غذا دست بزند، امکان انتقال بیماری وجود دارد. شیوع اخیر این بیماری در یکی از کشورها به علت بیمار بودن کارگران کارخانه های تولید مواد غذایی و رستوران ها بوده است.
توصیه تغذیه ای: واکسن هپاتیت A را دریافت کنید، مخصوصا اگر قصد مسافرت به کشوری دارید که هپاتیت A در آن شایع است. رتبه بندی بهداشتی رستوران ها را بررسی کنید و همیشه قبل از خوردن غذا دست ها را کاملا بشویید.
تماس با مواد غذایی آلوده
عامل بیماری زا: ویروس نورواک
نوروویروس ها شایع ترین علت آنفولانزای معده هستند. این ویروس ها باعث استفراغ و اسهال آبکی می شوند و بیماری ناشی از آن معمولا 24 تا 48 ساعت طول می کشد. اگر کارگر رستوران پس از استفاده از دستشویی دست های خود را نشوید، ویروس نورواک مواد غذایی را آلوده می کند. غذاهای خام مانند سالاد خطر بیشتری به همراه دارند، زیرا قبل از سرو پخته نمی شوند. در حالی که این ویروس معمولا توسط افرادی که غذای آلوده می خورند منتقل می شود، اما می تواند از فردی به فرد دیگر هم سرایت کند.
توصیه تغذیه ای: همیشه بعد از استفاده از توالت یا تعویض پوشک و قبل از خوردن غذا، دست ها را با آب گرم و صابون بشویید.
خوراکی کارخانهای
خوراکیهایی مانند چیپس، سوپ آماده، کره بادامزمینی و فراوردههای فریزشده بستهبندی احتمال دارد به سالمونلا آلوده باشند.
توصیه تغذیهای: هرگز موادغذایی مرجوعی که اغلب زیر قیمت به فروش میرسند را مصرف نکنید و خوراکیهایی را که امکان دارد حرارت دهید تا دمای 75 درجه سانتیگراد گرما دهید زیرا در این صورت سالمونلا از بین میرود.
ساندویچ، سالاد و شیرینی خامهای
عفونتی که عامل آن استافیلوکوک است، میتواند با خوردن انواع ساندویچ و سالادی که با تنماهی، تخممرغ، مرغ و ماکارونی تهیهشده است، ایجاد شود. علائم ابتلا به عفونت آن حالت تهوع، اسهال و کرامپ است و میتواند تا 3 روز هم ادامه داشته باشد.
توصیه تغذیهای: توصیه میشود قبل از خوردن غذاهایی که با دست خورده میشوند، دستهایتان را بشویید. در ضمن اگر بیمار هستید مثلا عفونت بینی یا چشم دارید یا زخم بازی در ناحیه دست یا مچتان هست، از دست زدن به غذا خودداری کنید.
لبنیات پاستوریزه نشده
برخی فراوردههای لبنی مانند ماست و پنیر که از شیر فلهای تهیه میشوند یا حتی خود شیرهای فلهای، احتمال دارد به باکتری لیستریا آلوده باشند زیرا این باکتری در دمای پایین و حتی دمای یخچال میتواند زنده بماند و باعث بروز عفونت شود.
توصیه تغذیهای: برچسب این محصولات را بررسی کنید و مطمئن شوید حتما پاستوریزه هستند./