آشنایی با کلسیم

استخوان ها به عنوان مرکز تجمع کلسیم در بدن می باشند و بصورت مداوم در حال تبادل کلسیم با خون و بدن هستند.

«کلسیم» جهت کنترل برخی از اعمال حیاتی بدن ضروری است.در بافت های نرم عمل انقباض ماهیچه ای،هدایت جریان عصبی، لخته شدن خون و...
مکمل کلسیم معمولا برای افرادی که قادر به دریافت کلسیم در رژیم غذایی معمول خود نیستند مورد استفاده قرار می گیرد.این مکمل ها برای جلوگیری یا درمان خیلی از بیماریهایی که به خاطر هیپوکلسیمیا(کمبود کلسیم در خون) مورد استفاده قرار می گیرد.بدن انسان برای ساختن استخوان های قوی به کلسیم نیاز دارد.از اعضای دیگر بدن که نیاز به کلسیم دارند عبارت اند از قلب و عضلات و سیستم عصبی و...
استخوان ها به عنوان مرکز تجمع کلسیم در بدن می باشند و بصورت مداوم در حال تبادل کلسیم با خون و بدن هستند.زمانی که مقدار مورد نیاز کلسیم برای ارگانی مثلا قلب کاهش پیدا میکند این مقدار کلسیم توسط خون از استخوان ها گرفته می شود از طرف دیگر زمانی که شما غذایی غنی از کلسیم مصرف می کنید کلسیم دریافتی از غذا در توسط خون دریافت شده و به استخوان ها اضافه می شود و کاهش کلسیم در استخوان را جبران می کند و به این صورت همیشه بدن در حالت بالانس قرار دارد.
زنان حامله ،زنان شیرده و کودکان و نوجوانان معمولا به مقدار بیشتری کلسیم نسبت به آن مقداری که از غذا دریافت می کنند دارند.به زنان بالغ و یائسه معمولا برای جلوگیری از پوکی استخوان توصیه به مصرف مکمل های کلسیم می شود(در زمان یائسگی در زنان به خاطر کاهش هورمون زنانه استروژن ضخامت و استحکام استخوان ها کاهش پیدا می کند) بیماری های دیگر مربوط به پوکی استخوان در کودکان و نوجوانان با مکمل های کلسیم درمان می شود.
این دارو همچنین درخیلی از بیماری های دیگر با نظر پزشک معالج مصرف می شود.
در نمک کلسیم به همراه کلسیم مواد دیگری مثل گلوکونات یا کربنات وجود دارد .تعدادی از نمک ها کلسیم مقدار بیشتری کلسیم دارند برای مثال مقدار کلسیم موجود در کلسیم کربنات بیشتر از مقدار موجود کلسیم در کلسیم گلوکونات است.برای اینکه میزان کلسیم موجود در محصولی را ارزیابی کنید به عددی که در باره میلیگرم کلسیم موجود در آن محصول نوشته شده توجه نکنید بلکه به نوع ترکیبات کلسیم آن بیشتر توجه کنید.
ترکیبات کلسیم عبارت اند از:

کلسیم کربنات (حاوی ۴۰ درصد کلسیم خالص)
کلسیم سیترات (حاوی ۲۱ درصد کلسیم خالص)
کلسیم گلوکونات (حاوی ۹ درصد کلسیم خالص)
کلسیم لاکتات(حاوی ۱۳ درصد کلسیم خالص)

نکته مهم: توجه کنید که کلسیم تزریقی بایستی حتما با تجویز و نظارت پزشک صورت گیرد اما مصرف سایر کلسیم های خوراکی نیاز به مراقبت روزمره پزشکی ندارد.
میزان مناسب کلسیم برای هر فرد:
میزان مناسب کلسیم برای هر فرد در جدول زیر نمایش داده شده است:

دسته بندی افراد	متوسط میزان مناسب کلسیم به میلی گرم
نوزادان تا سن ۳ سال سن	۴۰۰
کودکان ۴ تا ۶ سال سن	۷۰۰
کودکان ۷ تا ۱۰ سال سن	۸۰۰
مردان نوجوان و بالغ	۱۰۰۰
زنان نوجوان و بالغ	۱۰۰۰
زنان حامله	۱۳۰۰
زنان شیرده	۱۳۰۰

در صورت وجود بیماری های همراه مانند بیماری روماتیسمی و یا مصرف بعضی از داروها مانند کورتیکواستروئید ها نیاز به کلسیم و ویتامین D افزایش میابد که دوز مورد نیاز باید با نظر پزشک معالج تعیین شود.
مصرف میزان مناسب کلسیم در رژیم روزانه غذایی و همچنین انجام ورزش هایی مانند قدم زدن و دویدن و آئروبیک مخصوصا در سنین جوانی بهترین روش برای افزایش تراکم و استحکام استخوان ها می شود و از ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری می کند.

جدول زیر میزان کلسیم موجود در مواد غذایی مختلف را نشان می دهد

نوع غذا	میزان کلسیم موجود به میلی گرم
یک لیوان شیر بدون چربی	۳۷۵
یک لیوان شیر کم چربی	۲۹۰ تا ۳۰۰
یک لیوان ماست	۲۷۵ تا ۴۰۰
۳ عدد ماهی ساردین به همراه استخوان	۳۷۰
پنیر بدون چربی	۱۵۰
۳ عدد ماهی سالمون	۲۸۵
۵ عدد میگو	۱۴۷

مصرف ویتامین D را به همراه کلسیم فراموش نکنید

ویتامین D باعث جلوگیری از دفع کلسیم از بدن می شود.این ویتامین که گاهی به آن ویتامین نور خورشید هم گفته می شود بصورت طبیعی از قرار گرفتن پوست زیر نور مستقیم آفتاب در بدن تولید می شود.
قرار گرفتن زیر نور آفتاب روزانه به اندازه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تمام ویتامین D بدن شما را تامین می کند.البته در بعضی از مناطق که آسمان همیشه ابریست و همچنین در بعضی از فرهنگ ها که لباس های کاملا پوشیده مرسوم است این ویتامین از طریق نور تامین نمی شود بنابر این مصرف مکمل های غذایی و همچنین غذا های مملو از این ویتامین توصیه می شود.
توجه: نور آفتاب از پشت شیشه و یا پوست های آغشته به ضد آفتاب تاثیری در تامین ویتامین D بدن ندارد.

زمان مصرف کلسیم

در حالت عمومی می توانید کلسیم را در هر زمانی از ساعات روز که می توانید مصرف نمایید.ولی بعضی از شرایط خاص نیز وجود دارد که مصرف کلسیم را زمانمند می کند.

دوز مصرف

بهترین دوز مصرف کلسیم در هر وعده مصرف جهت جذب حداکثری آن مقدار ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیگرم می باشد بنابر این در صورتی که از قرص های ۱۰۰۰ میلی گرمی استفاده می کندی بهتر است آن را نصف کرده و در ۲ وعده مصرف نمایید.

مکمل های دیگر

کلسیم میتواند تحت تاثیر قرار دهد یا تحت تاثیر مکمل های دیگر قرار گیرد.برای مثال در صورتی که شما از مکمل آهن نیز استفاده می کنید نباید به همراه کلسیم این قرص را مصرف کنید.بهتر است این موارد را با پزشک خود چک کنید.

داروهای دیگر

در صورتی که شما تحت درمان با داروی خاصی هستید بهتر است جهت مصرف کلسیم همراه یا قبل یا بعد از آن دارو با پزشک خود یا یک نفر داروساز مشورت نمایید.

غذا یا میان وعده

در صورتی که مکمل کلسیم شما حاوی کلسیم کربنات است این مکمل را به همراه یا نیم ساعت بعد از غذا مصرف کنید اسید ترشح شده در معده شما به هنگاه بلعیدن غذا باعث جذب بهتر کلسیم کربنات میشود.در صورتی که مکمل شما کلسیم سیترات است میتوانید با غذا یا بعد از آن مصرف کنید.

چه افرادی نباید کلسیم مصرف کنند؟

کلسیم برای همه مناسب نیست برای مثال در صورتی که به بیماریی دچار هستید که میزان کلسیم موجود در خون شما بیشتر از حد معمول است یا از مشکلات کلیه ای رنج می برید یا در صورتی که با مصرف آن دچار مشکلات گوارشی یا مشکلات دیگری که قبلا نداشته اید می شوید از کلسیم استفاده نکنید و با پزشک خود مشورت کنید.

آیا مصرف بیش از حد کلسیم خطرناک است؟

مکمل کلسیم در حالت عادی بدون ضرر است ولی این به این معنی نیست که مصرف بیش از حد آن باعث تقویت بیشتر عضلات می شود.در واقع در صورتی که مصرف کلسیم بیشتر از حد مجاز آن باشد می تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:

سنگ کلیه
یبوست
احتمال رسوب کلسیم در رگ های خونی
کاهش جذب آهن و روی

آیا مصرف بالای کلسیم باعث ایجاد حمله قلبی می شود؟

تعدادی از پزشکان بر این باورند که مصرف کلسیم باعث افزایش ابتلای به حمله قلبی می شود .تعدادی نیز این باور را قبول ندارند.
این باور از آنجایی نشات گرفته که بسیاری از افراد از کلسیم استفاده می کنند این احتمال را می دهند که کلسیم در جداره قلب آنها رسوب نماید ولی با تمام این تفاسیر هنوز تحقیق کامل و جامعی که بر روی این موضوع صحه بگذارد وجود ندارد.

نکات کلیدی در مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D

۱-      مصرف کلسیم از طریق غذا و مکمل ها در حد نیاز بدن تاثیر شناخته شده ای بر روی قلب و عروق نداشته و برای تقویت استخوان ها و سیستم عصبی و عضلات ضروری است.
۲-      در صورت وجود سوء هاضمه بصورت درد و دل پیچه استفاده از کلسیم سیترات توصیه می شود.
۳-      در صورت ایجاد یبوست زیاد بدنبال مصرف کلسیم ، استفاده از کلسیم های به همراه منیزیم که در بازار دارویی موجود است پیشنهاد می شود.
۴-      مصرف زیاد نمک و ترشیجات باعث افزایش دفع کلسیم از کلیه ها و ادرار می شود و ضروری است رژیم غذایی اصلاح شود
۵-      مواد غذایی حاوی چربی بالا باعث کاهش جذب کلسیم از روده ها می شود./