درمان پوکی استخوان شامل تجویز دارو، کلسیم و مکملهای ویتامین D است. همچنین درمانهای غیردارویی نظیر رژیم غذایی مناسب، ورزش و ترک سیگار توصیه میشود.
پوکی استخوان بیماری خاموشی است که در نتیجه کاهش استخوانسازی و افزایش بازجذب استخوان رخ میدهد. چنین وضعیتی ساختار استخوان را تحتتاثیر خود قرار میدهد و به شکستگیهای بسیار ریز که ممکن است بعدها به شکستگیهای واضح تبدیل شوند، میانجامد.
عوارض شکستگی عبارتند از ناتوانی، بدشکلی بدن، افسردگی، درد و حتی مرگ. بهطور کلی درمان پوکی استخوان شامل تجویز دارو، کلسیم و مکملهای ویتامین D است. همچنین درمانهای غیردارویی نظیر رژیم غذایی مناسب، ورزش و ترک سیگار توصیه میشود. اطلاع کامل پزشکان از درمانهای موجود برای پوکی استخوان به استفاده صحیح بیماران از داروها، ویتامین و کلسیم منتهی خواهد شد. هماکنون داروهایی نظیر بیفسفوناتها، کلسیتونین، مدولاتور گیرنده استروژن، هورمون پاراتیرویید و دنوزوماب برای غلبه بر این بیماری خاموش در بازارهای جهانی موجود هستند. بیفسفوناتها، خط اول درمان پوکی استخوان هستند. تجویز سایر داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا به میزان تحمل بیمار نسبت به آن دارو، ممنوعیت درمان با دارویی خاص، وقوع شکستگیهای متعدد در زمان مصرف بیفسفوناتها بستگی دارد. پس از شکست درمان با بیفسفوناتها، از میان سایر داروهای موجود، باتوجه به شرایط بیمار بهترین دارو برای او انتخاب میشود.
عوارض شکستگی عبارتند از ناتوانی، بدشکلی بدن، افسردگی، درد و حتی مرگ. بهطور کلی درمان پوکی استخوان شامل تجویز دارو، کلسیم و مکملهای ویتامین D است. همچنین درمانهای غیردارویی نظیر رژیم غذایی مناسب، ورزش و ترک سیگار توصیه میشود. اطلاع کامل پزشکان از درمانهای موجود برای پوکی استخوان به استفاده صحیح بیماران از داروها، ویتامین و کلسیم منتهی خواهد شد. هماکنون داروهایی نظیر بیفسفوناتها، کلسیتونین، مدولاتور گیرنده استروژن، هورمون پاراتیرویید و دنوزوماب برای غلبه بر این بیماری خاموش در بازارهای جهانی موجود هستند. بیفسفوناتها، خط اول درمان پوکی استخوان هستند. تجویز سایر داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا به میزان تحمل بیمار نسبت به آن دارو، ممنوعیت درمان با دارویی خاص، وقوع شکستگیهای متعدد در زمان مصرف بیفسفوناتها بستگی دارد. پس از شکست درمان با بیفسفوناتها، از میان سایر داروهای موجود، باتوجه به شرایط بیمار بهترین دارو برای او انتخاب میشود.
بیفسفوناتها
درمان اصلی پوکی استخوان، بیفسفوناتها هستند. آلندرونات، ایباندرونیت، ریزدرونیت و زولدرونیک اسید از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان مورد تایید قرار گرفتهاند. تعویض طبیعی استخوان در بدن شامل تعادلی میان تشکیل استخوان (ساخت استخوان توسط استئوبلاستها) و بازجذب استخوان(تخریب استخوان توسط استئوکلاستها) است؛ هر چند عدم تعادل بین دو وضعیت ذکرشده (پیشیگرفتن بازجذب استخوانی بر استخوانسازی) به از دست رفتن استخوان و مستعدکردن فرد به شکستگی خواهدانجامید. بیفسفوناتها ترکیب هایی ضد بازجذب هستند یعنی بازجذب استخوانی را با مهار فعالیت استئوکلاست مهار میکنند.
دو مطالعه بالینی شاخص انجام شده روی آلندرونیت عبارتند از FIT و FLEX. مطالعه FIT جمعیت بزرگی شامل 6549 زن 55 تا 80 ساله با یا بدون سابقه شکستگی مهره را شامل میشود. این مطالعه 18-12 ماه به طول انجامید و طی آن آلندرونیت اثربخش بود و بهطور کلی شکستگیهای لگن را 53 درصد و شکستگیهای مهره را 45 درصد کاهش داد. این مطالعه قابلیت بیفسفونات را در کاهش شکستگی طی 5 سال نشان میدهد. مطالعه FLEX همان میزان جمعیت از مطالعه FIT را شامل میشود و در آن اثربخشی ادامه مصرف آلندرونیت برای 5 سال دوم یا قطع درمان پس از 5 سال بررسی شد. قطع مصرف آلندرونیت پس از 5 سال به میزان قابل توجهی خطر شکستگی را افزایش نمیدهد. استفاده از بیفسفوناتها پس از 5 سال بهخصوص در بیماران در معرض خطر بالای شکستگی بیشترین فایده را دارد. تجویز صحیح بیفسفونات برای بهبود بازجذب و کاهش خطر بروز عوارض جانبی ضروری است. آلندرونیت و ریزدرونیت صبح با معده خالی خورده میشوند. به بیمار تذکر دهید که پس از خوردن این داروها نشسته یا ایستاده باقی بماند و از خوردن داروهای دیگر، غذا و نوشیدن غیر از آب تا نیم ساعت پس از مصرف بیفسفونات اجتناب کنند. ایباندرونات نیز باید به همین شکل مصرف شود اما به جای نیم ساعت، به یک ساعت زمان پرهیز از مصرف غذا و خوابیدن زمان نیاز دارد. البته ریزدرونات دیررهش، ممکن است آلترناتیو خوبی برای این بیماران باشد. این دارو باید بلافاصله پس از صبحانه بهطور هفتگی مصرف شود. این دارو را نباید جوید یا خرد کرد.
زولدرونیک اسیدی که سالانه به صورت اینفیوژن وریدی استفاده میشود را نیز میتوان در بیمارانی که از تحمل عوارض جانبی بیفسفوناتها ناتوان بودهاند تجویز کرد. در یک مطالعه مقایسهای میان زولدرونیک اسید و دارونما، تزریق سالانه 5 میلیگرم این دارو در مقایسه با دارونما به میزان قابل توجهی در شکستگیهای مورفومتریک مهرهها تا 70 درصد و در مورد شکستگیهای لگن تا 41 درصد کاهش ایجاد کرد. در اکتبر 2010 سازمان غذا و داروی آمریکا خطر شکستگیهای آتیپیک فمور را به برگه اطلاعات دارویی بیفسفوناتها اضافه کرد. در جولای 2011 نیز، این سازمان شیوع مشکلات مروی و ازوفاژیت را به دنبال مصرف بیفسفوناتهای خوراکی گزارش کرد. البته این عارضه بیشتر در بیمارانی رخ میدهد که داروی خوراکی را براساس دستورالعملهای توصیهشده مصرف نمیکنند. تا به امروز FDAارتباط میان وقوع بدخیمی مری و مصرف بیفسفوناتها را تایید نکرده است.
دو مطالعه بالینی شاخص انجام شده روی آلندرونیت عبارتند از FIT و FLEX. مطالعه FIT جمعیت بزرگی شامل 6549 زن 55 تا 80 ساله با یا بدون سابقه شکستگی مهره را شامل میشود. این مطالعه 18-12 ماه به طول انجامید و طی آن آلندرونیت اثربخش بود و بهطور کلی شکستگیهای لگن را 53 درصد و شکستگیهای مهره را 45 درصد کاهش داد. این مطالعه قابلیت بیفسفونات را در کاهش شکستگی طی 5 سال نشان میدهد. مطالعه FLEX همان میزان جمعیت از مطالعه FIT را شامل میشود و در آن اثربخشی ادامه مصرف آلندرونیت برای 5 سال دوم یا قطع درمان پس از 5 سال بررسی شد. قطع مصرف آلندرونیت پس از 5 سال به میزان قابل توجهی خطر شکستگی را افزایش نمیدهد. استفاده از بیفسفوناتها پس از 5 سال بهخصوص در بیماران در معرض خطر بالای شکستگی بیشترین فایده را دارد. تجویز صحیح بیفسفونات برای بهبود بازجذب و کاهش خطر بروز عوارض جانبی ضروری است. آلندرونیت و ریزدرونیت صبح با معده خالی خورده میشوند. به بیمار تذکر دهید که پس از خوردن این داروها نشسته یا ایستاده باقی بماند و از خوردن داروهای دیگر، غذا و نوشیدن غیر از آب تا نیم ساعت پس از مصرف بیفسفونات اجتناب کنند. ایباندرونات نیز باید به همین شکل مصرف شود اما به جای نیم ساعت، به یک ساعت زمان پرهیز از مصرف غذا و خوابیدن زمان نیاز دارد. البته ریزدرونات دیررهش، ممکن است آلترناتیو خوبی برای این بیماران باشد. این دارو باید بلافاصله پس از صبحانه بهطور هفتگی مصرف شود. این دارو را نباید جوید یا خرد کرد.
زولدرونیک اسیدی که سالانه به صورت اینفیوژن وریدی استفاده میشود را نیز میتوان در بیمارانی که از تحمل عوارض جانبی بیفسفوناتها ناتوان بودهاند تجویز کرد. در یک مطالعه مقایسهای میان زولدرونیک اسید و دارونما، تزریق سالانه 5 میلیگرم این دارو در مقایسه با دارونما به میزان قابل توجهی در شکستگیهای مورفومتریک مهرهها تا 70 درصد و در مورد شکستگیهای لگن تا 41 درصد کاهش ایجاد کرد. در اکتبر 2010 سازمان غذا و داروی آمریکا خطر شکستگیهای آتیپیک فمور را به برگه اطلاعات دارویی بیفسفوناتها اضافه کرد. در جولای 2011 نیز، این سازمان شیوع مشکلات مروی و ازوفاژیت را به دنبال مصرف بیفسفوناتهای خوراکی گزارش کرد. البته این عارضه بیشتر در بیمارانی رخ میدهد که داروی خوراکی را براساس دستورالعملهای توصیهشده مصرف نمیکنند. تا به امروز FDAارتباط میان وقوع بدخیمی مری و مصرف بیفسفوناتها را تایید نکرده است.
کلسیتونین
دو شکل کلسیتونین مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا هستند؛فورتیکال و میاکلسین. این دو دارو اخیرا از سوی FDA برای درمان پوکی استخوان در زنانی که حداقل 3 سال است یائسه شدهاند توصیه میشود. کلسیتونین در تنظیم کلسیم دخیل است و بهطور مستقیم بازجذب استئوکلاستیک استخوان را مهار میکند. هر دو دارو مورد تایید FDA ایمن هستند و به روشهای متفاوتی تجویز میشوند: استفاده داخل بینی و تزریق زیر جلدی. در مطالعهای در سال 2000 میلادی اثربخشی آلندرونات و کلسیتونین در درمان پوکی استخوان در زنان یائسه با یکدیگر مقایسه شد. بهبود تراکم استخوان و کاهش در تخریب استخوان به میزان قابلتوجهی در بیماران تحتدرمان با آلندرونات بیشتر بود.
مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن
رالوکسیفن تنها مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن است که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان یائسه مورد تایید قرار گرفته است. به علاوه این دارو برای پیشگیری از بدخیمی پستان تجویز میشود. رالوکسیفن آثاری مشابه استروژن در پیشگیری از از دست رفتن توده استخوانی دارد اما استروژن بافت رحم و پستان را آنتاگونیزه میکند. به علاوه، رالوکسیفن میزان تراکم استخوانی را افزایش و بازجذب استخوان را کاهش میدهد. مصرف رالوکسیفن با افزایش خطر وقوع ترومبوآمبولی وریدی همراه است.
آنالوگ هورمون پاراتیرویید
تری پاراتید از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای تجویز در بیماران در معرض خطر بالای شکستگی نظیر زنان یائسه و بیمارانی که طولانی مدت تحتدرمان با کورتون بودهاند مورد تایید قرار گرفته است. مصرف بیش از دو سال تری پاراتید به دلیل محدود بودن اطلاعات مرتبط با ایمنی دارو توصیه نمیشود.
آنتیبادی مونوکلونال
دنوزوماب یک آنتیبادی مونوکلونال انسانی جدید است. اثربخشی این دارو در مقایسه با سایر درمانهای موجود به دلیل کمبود مطالعات در این زمینه قابل قضاوت نیست.
استروژن/ هورمون درمانی
هر چند سازمان غذا و داروی آمریکا مواردی نظیر پیشگیری از پوکی استخوان و کنترل علایم ناشی از یائسگی را برای این ترکیبات مورد تایید قرار داده است، اما استروژن/ هورمون درمانی به عنوان خط اول پیشگیری از پوکی استخوان توصیه نمیشود./