آشنایی با ویتامین K

ویتامین k از ویتامین‌ های ضروری بدن و محلول در چربی است که برای جذب پروتئین و انعقاد خون در بدن به آن نیاز است.

ویتامین k از ویتامین‌ های ضروری بدن و محلول در چربی است که برای جذب پروتئین و انعقاد خون در بدن به آن نیاز است.
ویتامین K نقشی اساسی در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی بی رویه، ایفا می کند. برخلاف بسیاری از ویتامین های دیگر، ویتامین K به عنوان مکمل روزانه مورد استفاده قرار نمی گیرد.
ویتامین K در واقع شامل گروهی از ترکیبات است. مهمترین این ترکیبات بنظر می رسد ویتامین K1 و K2 باشند. ویتامین K1 در برگهای سبز و برخی سبزیجات دیگر وجود دارد. ویتامین K2 گروهی از ترکیبات هستند که از گوشت ها، انواع پنیر، تخم مرغ‌ و سنتز توسط باکتریها بدست می آید.

اخیرا گروهی مدعی شده اند که ویتامین K2 در درمان پوکی استخوان و تحلیل استخوان ناشی از استروئید نقش دارد، اما نتایج این تحقیقات هنوز مورد بحث است. هم اکنون اطلاعات کافی برای استفاده از ویتامین K2 در درمان پوکی استخوان وجود ندارد.

چرا افراد ویتامین K مصرف می کنند؟

کاهش سطح ویتامین K می تواند احتمال خطر خونریزی کنترل نشده را افزایش دهد. درحالیکه کمبود ویتامین K در بزرگسالان نادر است، در کودکان تازه متولد شده این امر بسیار شایع است. گاهی اوقات به نوزادانی که زودتر از موعد متولد می ‌شوند به این خاطر که ممکن است در معرض خطر خونریزی باشند، بلافاصله پس از تولد ویتامین k تزریق می ‌شود. ویتامین K هم چنین برای خنثی کردن دوز بالای داروی رقیق کننده خون کومادین مورد استفاده است.

در حالی‌که کمبود ویتامین K غیر شایع است، افرادی که دارای شرایط زیر هستند در معرض ابتلا به کمبود ویتامین k هستند :

داشتن بیماری که بر روی جذب در دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. نظیر بیماری های کرون یا کولیت
مصرف داروهایی که با جذب ویتامین K تداخل دارند
افرادی که سوء تغذیه شدید دارند
نوشیدن بیش از اندازه مشروبات الکلی

در این موارد، پزشک ممکن است استفاده از مکمل های ویتامین K را پیشنهاد دهد.
استفاده از ویتامین K برای سرطان، برای علائم بیماری صبحگاهی (ویار و یا تهوعی که در دوران بارداری در صبح هنگام شدیدتر می شود) برای رفع گرفتگی عروق، استفاده می شود و برای دیگر بیماری‌ها ثابت نشده است.

چه مقدار ویتامین K باید مصرف کنیم؟

جذب کافی ویتامین K مقداری از این ویتامین است که شما از منابع غذایی و و دیگر منابع بدست می آورید و در جدول زیر آورده شده است. بیشتر مردم ویتامین K کافی از رژیم غذایی روزانه خود دریافت می کنند.

گروههای سنی	جذب کافی
کودکان 6-0 ماهه	2 میکروگرم/ روز
کودکان 12-7 ماهه	2.5 میکروگرم/روز
کودکان 3-1 سال	30 میکروگرم/ روز
کودکان 8-4 سال	55 میکروگرم/ روز
کودکان 13-9 سال	60 میکروگرم/ روز
دختران 18-14 سال	75 میکروگرم/ روز
زنان 19 سال به بالا	90 میکروگرم/ روز
زنان، باردار یا شیرده (50-19)	90 میکروگرم/ روز
زنان، باردار یا شیرده (کمتر از 19 سال سن)	75 میکروگرم/ روز
پسران 18-15 سال	120 میکروگرم/ روز
مردان 19 سال به بالا	120 میکروگرم/ روز

اثرات مضر ویتامین K با مقادیر موجود در مواد غذایی یا مکمل های دارویی، مشاهده نشده است. با اینحال، این از خطر دوز بالا جلوگیری نمی کند. محققان حداکثر دوز ایمن ویتامین K را مشخص نکرده اند.

آیا می توان ویتامین K را بطور طبیعی از مواد غذایی دریافت نمود؟

غذاهای طبیعی حاوی ویتامین K شامل:

سبزیجاتی نظیر اسفناج، مارچوبه و کلم بروکلی
حبوبات و سویا
توت فرنگی
گوشت

خطر مصرف ویتامین K چیست؟

عوارض جانبی ویتامین K خوراکی در دوزهای پیشنهاد شده نادر است.
تداخلات. بسیاری از داروها می توانند با اثر ویتامین K تداخل داشته باشند. که این داروها شامل داروهای ضد اسید معده، رقیق کننده های خونی، آنتی بیوتیک ها، آسپرین، و داروهای مربوط به سرطان، تشنج، کلسترول بالا، و دیگر بیماریها هستند.
خطرات احتمالی. به هیچ عنوان بدون نظر پزشک و خودسرانه از مکمل های ویتامین K استفاده نکنید. افرادی که داروی کومادین برای مشکلات قلبی، اختلالات لخته شدن خون، یا دیگر بیماری‌ها باید به رژیم غذایی خود و مقدار ویتامین K دریافتی توجه کافی داشته باشند. این افراد نباید بدون تجویز و نظر پزشک از مکمل های ویتامین K استفاده کنند.

نقش ویتامینK در کاهش ابتلا به بیماری‌ها

ارتباط کمبود ویتامین K و سرطان: محققان در تحقیقاتی تازه دریافته‌‌اند افرادی که از مواد غذایی حاوی ویتامین K بیشتر استفاده می‌‌کنند، به انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان ریه و پروستات کمتر مبتلا می‌شوند یا کمتر بر اثر سرطان می‌میرند. مطالعات نشان داده ارتباط مستقیمی‌ میان مصرف این ویتامین و کاهش ابتلا به سرطان وجود دارد؛‌ هر چند چگونگی این ارتباط به درستی شناخته نشده است، اما پژوهشگران امیدوارند دلایل قابل قبولی را در مطالعات بعدی ارائه کنند. مصرف هر چه بیشتر ویتامین K2 خطر ابتلا به سرطان ریه را که از بیمارهای خاص افراد سیگاری است، کم می ‌کند و همچنین مصرف این ویتامین خطر مبتلا شدن به سرطان پروستات را نیز کاهش می‌‌دهد. افرادی که میزان پایینی از این ویتامین را دریافت کرده‌‌اند ۸‌/‌۰ درصد بیشتر به سرطان پروستات و ریه مبتلا شدند. محققان مشاهده کردند ویتامین K از رشد سلول‌‌های سرطانی جلوگیری می‌کند و همچنین می‌تواند از آپوپتوز (خودکشی سلولی) نیز جلوگیری کند؛ اما این‌که چگونه چنین کاری را می‌کند، هنوز مشخص نیست.

ارتباط کمبود ویتامین K و آرتروز: نتایج تحقیقات دانشمندان دانشگاه بوستون نشان داد، کمبود ویتامین K باعث افزایش شیوع آرتروز زانو و دست می‌شود. دانشمندان با مطالعه روی ۶۵۰ فردی که میزان ویتامین K پلاسمای خون آن‌ها پایین بود دریافتند، ابتلا به آرتروز و درد مفاصل در این افراد بیشتر است. دانشمندان با مطالعه روی موش‌ها دریافتند، بعضی پروتئین‌های استخوان‌ها و غضروف‌ها به ویتامین K وابسته هستند و وقتی این پروتئین‌ها به‌طور صحیح کار نکند، حیوانات دچار اختلالات استخوانی و غضروفی می‌شوند.

کمبود ویتامین K و افزایش پوکی استخوان: کمبود ویتامین K با ابتلا به پوکی استخوان مرتبط است. این ویتامین در ساختن یک پروتئین استخوان به نام استئوکلسین نقش مهمی دارد نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد کمبود ویتامین K در رژیم غذایی زنان تاثیر زیادی در افزایش ابتلای آنان به پوکی استخوان دارد. محققان دریافته‌اند کاهش سطوح استروژن به عملکرد ویتامین K آسیب می‌رساند و در تراکم استخوان تاثیر می‌گذارد. ویتامین K علاوه بر ساخت پروتئین لازم برای تشکیل لخته‌های خون، چندین پروتئین دیگر برای خون، استخوان‌ها و کلیه‌ها نیز تولید می‌کند. اکثر مکمل‌های ویتامینه فاقد ویتامین K هستند و کسانی هم که داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، نباید این ویتامین را به شکل مکمل دریافت کنند. بهتر است زنان مصرف سبزی‌ها به‌ویژه انواع دارای برگ سبز را در اوایل دوران یائسگی یا پیش از آن افزایش دهند.

بیشتر بخوانید: با ویتامین K2 به جنگ پوکی استخوان بروید

ویتامین K و دیابت: افرادی که ویتامین K کافی از غذا دریافت می‌کنند در معرض خطر کمتری برای بروز دیابت دو هستند. محققان هلندی طی یک مطالعه ده‌ساله نشان دادند که در میان ۳۸۰۰۰ فرد بزرگسال، افرادی که ویتامین K بیشتری دریافت می‌کردند، ۲۰ درصد کمتر دچار دیابت شدند. در این مطالعه مصرف ویتامین K1 و K2 با خطر کمتر دیابت همراه ولی این ارتباط با ویتامین K2 قوی‌تر بود. علت دقیق این‌که چرا ویتامین K دارای اثر محافظتی علیه دیابت است، مشخص نشده است اما شاید به امکان آن وجود دارد که این ویتامین سبب کاهش التهاب و بهبود مصرف انسولین در بدن شود./