درد سمت راست پایین شکم و احتمالات پیش رو

معمولا اولین چیزی که از درد سمت راست پایین شکم به ذهنمان خطور می کند، درد آپاندیس است. اما همیشه هم اینطور نیست و حتی گاهی درد ناشی از عوامل کم اهمیتی هستند که نیاز به درمان ندارند. در مقابل بعضی اوقات درد سمت راست پایین شکم ناشی از بروز مشکلاتی در اندام زنانه یا مردانه هستند که باید فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرند.

«درد سمت راست پایین شکم» از آن دردهایی است که پیدا کردن دلیل آن ساده نیست. بنا به دلایل مختلف سمت راست پایین شکم دچار درد و ناراحتی می شود که آشناترین آنها آپاندیسیت است. بعضی از این ناراحتی ها مهم و شدیدند و به مراقبت های پزشکی فوری نیاز دارند؛ ولی برخی دیگر با مراقبت های خانگی برطرف می شوند و نگرانی چندانی ندارند.

به گزارش «بهپو»، شکم ناحیه ای بین سینه و لگن است که اندام های حیاتی گوارش، مانند روده و کبد را در خود نگه می دارد. بخشی از روده بزرگ و تخمدان راست زنان هم در قسمت سمت راست پایین شکم قرار دارد.

در این مقاله، با علایم و عوامل درد سمت راست پایین شکم آشنا می شوید و خواهید دانست برای کدام عارضه باید به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید.

عواملی که اهمیت کمتری دارند

گاهی بعضی از عواملی که باعث درد سمت راست پایین شکم می شوند، اهمیت کمتری دارند و نیازی به مراقبت های بالینی ندارند. در ادامه به این دسته از عوارض اشاره خواهد شد:

سوء هاضمه

درد ناشی از سوء هاضمه در بخش پایینی شکم بروز می کند و معمولا با علایم دیگری چون سوزش سر دل و نفخ شکم همراه است.

سوءهاضمه با مصرف داروهای بدون نسخه قابل کنترل است، اما اگر علایم بیش از 2 هفته طول بکشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

تجمع گازهای روده

وقتی غذا به درستی هضم نشود، گاز در روده تجمع پیدا می کند. این وضعیت باعث احساس ناراحتی و نفخ در ناحیه شکم می شود.

علایم گاز روده معمولا در عرض چند ساعت از بین می روند، اما اگر چند هفته ادامه داشته باشد احتمالا نشانه یک بیماری زمینه ای جدی تر مثل عدم تحمل لاکتوز خواهد بود.

بیشتر بخوانید: 9 علت نفخ شکم که نباید نادیده گرفته شود

انقباضات قاعدگی

معمولا زنان قبل یا در طول دوره عادت ماهانه دچار درد شکم می شوند. این درد معمولا به توصیف آنها فراگیر و مداوم است و گاهی با کمر درد، پا درد، احساس تهوع و سردرد همراه می شود. البته این نشانه ها اغلب در نوسانند و چند روزی ادامه خواهند داشت.

علل جدی تر درد سمت راست پایین شکم

در برخی موارد درد سمت راست پایین شکم حاکی از یک عارضه جدی است که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد:

آپاندیسیت

آپاندیسیت یکی از شایع ترین علل درد سمت راست پایین شکم است. آپاندیس عضوی از بدن است که ساختاری لوله مانند دارد و به روده بزرگ متصل است.

اگر آپاندیس ملتهب شود، فرد دچار آپاندیسیت می شود. این عارضه درد خفیفی در وسط شکم ایجاد می کند که به سمت راست پایین شکم می زند و کم کم شدید می شود.

بیشتر بخوانید: درد شکمی که به آپاندیسیت ختم می شود

سایر علایم آپاندیسیت عبارتند از:

● تب

● اسهال

● یبوست

● نفخ

● حالت تهوع

● استفراغ

گاهی لازم است برای تسکین درد آپاندیس برداشته شود. عملکرد آپاندیس هنوز ناشناخته است و به نظر می رسد برداشتن آن خطری برای سلامتی نداشته باشد.

سنگ کلیه

وقتی نمک و مواد معدنی در کلیه تجمع پیدا می کند، توده های سختی تشکیل می دهد که به آنها سنگ کلیه می گوییم. اندازه سنگ های کلیه بسیار متفاوت است. معمولا می توان سنگ های کوچکتر را از طریق سیستم ادراری دفع کرد، اما سنگ های بزرگتر گاهی اوقات گیر می کنند و درد شدیدی را در ناحیه پشت، پهلو، شکم و کشاله ران ایجاد می کنند.

با حرکت سنگ در مسیر مجرای ادراری درد آن متغیر است.

سایر علایم عبارتند از:

● خون در ادرار

● درد هنگام دفع ادرار

● احساس نیاز مکرر به دفع ادرار

● حالت تهوع

● استفراغ

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی کلیه های سنگ ساز

عفونت کلیه

در سیستم ادراری، هر دو کلیه امکان عفونی شدن دارند. گاهی یک کلیه و گاهی ممکن است هر دو کلیه به باکتری آلوده شوند. معمولا درد عفونت کلیه، پایین کمر، پهلو و کشاله ران را درگیر می کند. گاهی هم در پایین شکم احساس می شود.

این درد معمولا کمتر از درد سنگ کلیه است، اما برای جلوگیری از آسیب دایمی به اندام بدن، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.

علایم دیگر عفونت کلیه عبارتند از:

● حالت تهوع

● تب

● اسهال

● بی اشتهایی

عفونت های کلیوی گاهی با عفونت های دستگاه ادراری مانند سیستیت که علایم مشابهی دارند، اشتباه می شوند. اما عفونت ادراری علایم دیگری هم دارد:

● وجود خون در ادرار

● درد هنگام دفع ادرار

● ادرار بدبو یا تیره

● احساس نیاز مکرر به دفع ادرار

بیشتر بخوانید: با بروز این علایم به کلیه های خود مشکوک شوید

فتق

گاهی اوقات دیواره بافت یا ماهیچه ای ضعیف می شود و بخشی از اندام داخلی بدن از محل این دیواره تضعیف شده بیرون می زنند، این برآمدگی کوچک فتق نام دارد. فتق بیشتر در ناحیه شکم اتفاق می افتد.

عارضه فتق اغلب اوقات بی خطر است و با نشانه های کمی همراه است. با این حال، در برخی افراد هنگام انجام کار های پرفشار، مانند سرفه یا بلند کردن یک جسم سنگین، درد زیادی مشاهده می شود.

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر -IBS- یکی از بیماری های مزمن سیستم گوارش است. علت این بیماری ناشناخته است و در حال حاضر هیچ درمانی برای IBS وجود ندارد.

IBS باعث بروز درد های شکمی به همراه علایم دیگری می شود، از جمله این علایم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● انقباضات شکمی

● اسهال

● یبوست

● نفخ

● گاز

بیشتر بخوانید: اصلاح باورهای غلط درباره سندرم روده تحریک پذیر

بیماری التهابی روده

بیماری التهابی روده -IBD- به گروهی از بیماری های دستگاه گوارشی اشاره دارد.

کولیت زخمی –کولیت اولسراتیو- و بیماری کرون هر دو باعث التهاب روده می شوند و بیشترین موارد IBD را تشکیل می دهند. این گروه از بیماری ها هم منجر به درد پایین شکم می شوند. از جمله علایم دیگر IBD می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● کاهش وزن سریع

● خستگی

● نفخ

● اسهال مداوم، اغلب خونی

بیشتر بخوانید: 10 اشتباه رایج که کولیت اولسراتیو را بدتر می کند

بعضی از عوامل مختص جنسیت

اختلاف های چشمگیری در آناتومی شکم مرد و زن دیده می شود. این تفاوت ها به این معنی است که درد سمت راست پایین شکم ممکن است به یکی از اندام های زنانه یا مردانه مربوط باشد.

البته این عارضه ها معمولا جدی هستند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.

بیشتر بخوانید: دردهای زنانه ای که تقصیر عادت ماهیانه نیست

زنان

کیست تخمدان

کیست های تخمدان کیسه هایی هستند که روی تخمدان ها رشد می کنند. این کیست ها اغلب بی ضررند، اما اگر بزرگ باشند باعث بروز درد مبهم یا درد نقطه ای و تیر کشنده در شکم می شوند. نشانه های دیگر کیست های تخمدان عبارتند از:

● درد در طول رابطه جنسی

● تکرر ادرار

● نفخ

● دوره های عادت ماهانه غیرمعمول بسیار سنگین یا بسیار سبک

● سریع سیر شدن

● دفع ادرار مشکل

بیشتر بخوانید: 12 باور غلط درباره سندرم تخمدان پلی کیستیک و پاسخ ما به آنها

اندومتریوز

وقتی بافت پوششی رحم در محل های دیگری مانند تخمدان ها یا شکم رشد می کند، فرد دچار اندومتریوز شده است. اندومتریوز یک بیماری مزمن است و باعث بروز درد در پایین شکم یا پایین کمر می شود.

شدت علایم آندومتریوز در هر فرد متفاوت است و شامل موارد زیر می شود:

● پریودهای بسیار دردناک

● درد در طول یا بعد از رابطه جنسی

● درد هنگام ادرار یا دفع مدفوع در زمان پریود

● حالت تهوع

● پریودهای سنگین غیرعادی

بیشتر بخوانید: راه کارهای تغذیه ای برای تخفیف درد اندومتریوز

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن به عفونت دستگاه تناسلی می گویند. این بیماری هم می تواند درد شکمی ایجاد کند، اما اغلب اوقات علایم آن خفیف و نامکرر هستند. این علایم عبارتند از:

● درد در طول رابطه جنسی

● درد هنگام دفع ادرار

● پریود های غیر عادی سنگین یا دردناک

● خونریزی بین دو دوره عادت ماهانه یا پس از رابطه جنسی

● حالت تهوع

● تب

بیشتر بخوانید: 19 دلیل درد لگن

حاملگی خارج رحمی

وقتی تخمک بارور شده خارج از رحم قرار داشته باشد، مثلا در لوله فالوپ باشد، به آن حاملگی خارج رحم می گوییم. این وضعیت باعث درد شکم و علایم دیگری می شود که به شرح زیر است:

● نشانه های معمول بارداری، مانند پریود نشدن در یک ماه

● خونریزی واژینال یا ترشحات قهوه ای

● درد اطراف شانه

● درد هنگام دفع ادرار یا مدفوع

● حالت تهوع

● اسهال

● علت بسیاری از این علایم ممکن است مشکلات معده باشد.

پیچ خوردگی تخمدان

گاهی تخمدان به بافت های اطراف خود می پیچد و جریان خون در آن کاهش پیدا می کند. این عارضه باعث درد شدید در پایین شکم می شود. علایم دیگر پیچ خوردگی تخمدان عبارتند از:

● درد در طول رابطه جنسی

● حالت تهوع

● عادت ماهانه های غیر عادی

مردان

فتق مغبنی یا کشاله ران

فتق کشاله ران معمولا هنگامی رخ می دهند که بافت چربی یا بخشی از روده از فضایی که در قسمت پایین شکم ایجاد شده بیرون بزند. فتق کشاله ران شایع ترین نوع فتق است که بیشتر در مردان دیده می شود.

فتق کشاله ران باعث بروز یک توده کوچک در بالای ران می شود و شکم درد ایجاد می کند.

پیچ خوردگی بیضه

اگر لوله های اسپرمی که به بیضه ها متصل می شوند، دچار پیچیدگی شوند، جریان خون محدود می شود. به این عارضه پیچ خوردگی بیضه گفته می شوود که باعث درد شکم و علایم دیگری می شود که به شرح زیر است:

● درد هنگام دفع ادرار

● حالت تهوع

● استفراغ

● تورم کیسه اسکروتوم

تشخیص

از آن جایی که درد سمت راست پایین شکم معمولا به علت مشکلات سیستم گوارشی، دستگاه ادراری یا اندام های تولید مثل است، برای تشخیص این عارضه از روش های متنوعی استفاده می شود. این روش ها شامل موارد زیر می شوند:

● سونوگرافی

● سی تی اسکن

● اسکن MRI

● معاینه جسمی

● آندوسکوپی

آزمایش خون برای بررسی هر نشانه ای از عفونت، مثلا افزایش تعداد گلبول های سفید خون

پزشک عمومی با توجه به برداشت های خود، فرد مبتلا به درد سمت راست پایین شکم را به یکی از متخصص های زیر ارجاع می دهد:

● متخصص گوارش، برای مشکلات دستگاه گوارش

● متخصص اورولوژی برای درد مثانه یا کلیه

● متخصص زنان برای مشکلات رحم، تخمدان یا حاملگی خارج رحمی

درمان

درمان این درد سمت راست پایین شکم به علت آن بستگی دارد.

برای تخفیف عارضه هایی که از اهمیت کمتری برخوردارند از مسکن های بدون نیاز به نسخه استفاده می شود. بعضی از این عارضه ها مثلا نفخ به درمان نیاز ندارند.

اما به عنوان مثال مبتلایان به عفونت کلیه نیاز به داروهای آنتی بیوتیک دارد.

برای برخی افراد بهترین روش درمانی جراحی است. اگر عارضه تان آپاندیسیت تشخیص داده شود، نیاز به عمل جراحی برداشتن آپاندیس یا آپاندکتومی هست و برای سنگ های کلیه اغلب از تزریق داخل وریدی -IV- به هنگام دفع سنگ استفاده می کنند.

به گزارش «بهپو» به نقل از «مدیکال نیوزتودی»، برخی از عارضه هایی که این درد را ایجاد می کنند، مانند آندومتریوز و IBD، مزمن هستند و تنها می توان علایم آن ها را مدیریت کرد و درمان قطعی برای آن ها وجود ندارد.

درمان هر چه که باشد، پیگیری مراقبت ها به فرد کمک می کند کیفیت زندگی خود را بالا ببرد./

ورود به حساب کاربری