معجزه ای به نام تخم کتان

تخم کتان منبع غنی چربی مفید، آنتی اکسیدان و فیبر است. این بذر حاوی پروتیین، اسیدهای چرب آلفا لینولنیک اسید -ALA یا امگا3- و لیگنان ها است. لیگنان نوعی هورمون است که اثر سایر هورمون‌ها مانند تستوسترون و استروژن را خنثی می‌کند و پیشرفت سلول سرطانی را کند می‌کند.

«تخم کتان» منبع غنی چربی مفید، آنتی اکسیدان و فیبر است. این بذر حاوی پروتیین، اسیدهای چرب آلفا لینولنیک اسید -ALA یا امگا3- و لیگنان ها است. لیگنان نوعی هورمون است که اثر سایر هورمون‌ها مانند تستوسترون و استروژن را خنثی می‌کند و پیشرفت سلول سرطانی را کند می‌کند.
به گزارش «بهپو»، مواد غذایی موجود در تخم کتان خطر دیابت، سرطان و بیماری قلبی را کاهش می دهد. به همین علت از این ماده غذایی به عنوان یک ماده غذایی سالم یاد می شود.
کتان یکی از قدیمی ترین محصولات غذایی جهان است و در چین و مصر باستان کشت می شد. در آسیا هم به عنوان یکی از داروهای طب آیورودا مصرف می شد.
امروزه تخم کتان به شکل های دانه، روغن، پودر، کپسول و آرد در دسترس است و به عنوان داروی مکملی برای پیشگیری از یبوست، دیابت، کلسترول، سرطان و بیماری های دیگر استفاده می شود. البته همه این اثرات مورد تایید واقع نشده است.
فواید درمانی و مغذی مصرف تخم کتان هنوز به طور کامل کشف نشده است و با وجود مطالعات فراوان شواهد کمی فواید آن را به اثبات رسانده است. با این وجود مواد مغذی موجود در تخم کتان می تواند از بسیاری از مشکلات جسمی پیشگیری کند.

از جمله فواید تخم کتان می توان به پیشگیری از سرطان، کاهش کلسترول و فشار خون و حفاظت از بدن در مقابل اشعه های مضر نام برد.

حفاظت در برابر سرطان

تخم کتان حاوی اسید چرب امگا3 است. محققان بر این باورند امگا3 رشد سلول های سرطانی را متوقف می کند و از پیشرفت آنها جلوگیری می کند.
و اما لیگنان! پزشکان می گویند لیگنان ویژگی های آنتی آنژیوژنیک دارد و از رگ زایی و تولید رگ های جدید در تومور جلوگیری می کند. لیگنان موجود در تخم کتان 800 برابر بیشتر از دیگر غذاهاست.
لیگنان موجود در تخم کتان می تواند از افراد در برابر بسیاری از سرطان ها حفاظت کند، به ویژه اگر آن را به طور منظم در رژیم غذایی خود گنجانده باشند.
در مطالعه ای روی 161 مرد مشخص شد مصرف تخم کتان به توقف رشد تومور های سرطان پروستات کمک می کند، به ویژه اگر فرد رژیم کم چربی هم اتخاذ کند.
مطالعات زیادی روی پیشگیری از سرطان سینه انجام شده است و مطالعه ای نشان داده است مصرف تخم کتان به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه کمک می کند.

کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلب

فیبر، فیتواسترول و امگا3 تخم کتان به بهبود شرایط قلب کمک می کند و لیگنان موجود در آن هم از قلب در برابر بیماری های قلبی عروقی و مشکلات قلبی مزمن حفاظت می کند.
فیتواسترول ها مولکول هایی هستند که از نظر ساختاری به کلسترول شباهت دارند، اما باعث جلوگیری از جذب کلسترول در روده می شوند. خوردن غذا های حاوی این مواد مغذی LDL یا کلسترول بد را در بدن کاهش می دهد.
در سال 2010 محققان روی اثرِ روزانه حداقل 3 قاشق تخم کتان -150 میلی گرم لیگنان- بر کلسترول مردان تحقیق کردند و دریافتند این رژیم غذایی بعد از 3 ماه حدود 10 درصد از کلسترول خون را کاهش می دهد. با این وجود چنین اثری روی زنان دیده نشده است. محققان فکر می کنند این تفاوت به علت بالا تر بودن سطح تستوسترون در مردان است که مقدار آن در زنان کم است.
در سال 2008 تحقیقی روی 55 زن امریکایی که دچار یائسگی شده بودند نشان داد دریافتِ روزانه 30 گرم تخم کتان سطح کلسترول LDL را تا 10 درصد کاهش می دهد.
همچنین فیبر موجود در تخم کتان به کاهش کلسترول و خطر بیماری های قلبی کمک می کند. تخم کتان دارای فیبر محلول و نامحلول است. فیبر محلول در آب حل می شود و ماده ژله ای مانند تولید می کند که کلسترول و گلوکز را کم می کند.
انجمن قلب امریکا توصیه می کند برای داشتن قلب سالم فیبر بیشتری بخورید. یکی از فواید فیبر احساس سیری است. بنابراین فرد از خوردن بیش از حد غذا دست بر می دارد.
روغن امگا3 معمولا در ماهی های چرب یافت می شوند و باعث کاهش خطر بیماری قلبی و عروقی می شوند. بعضی از تحقیقات نشان می دهد تخم کتان جایگزین خوبی برای غذا های دریایی محسوب می شود.

اثر تخم کتان در درمان گرگرفتگی

در سال 2005 مطالعه ای روی 30 زن نشان داد مصرف روزانه 40 گرم تخم کتان بروز یا شدت گرگرفتگی را در زنانی که استروژن درمانی نمی کنند، کم می کند. مطالعه دیگری روی 188 زن نشان داد دریافت روزانه 40 گرم تخم کتان –دارای 400 میلی گرم لیگنان- علایم گرگرفتگی را تا نصف کاهش می دهد.
البته زنانی که پلاسبو –دارونما- هم مصرف کرده اند با کاهش علایم مواجه شدند و دقیقا مشخص نشد که این اثر از تخم کتان است یا خیر. تخم کتان را می توان به صورت آسیاب شده در غلات صبحانه، ماست یا در نوشیدنی ها ریخت.
امیدهایی هست که تخم کتان جایگزین یا مکمل خوبی برای درمان گرگرفتگی در یائسگی باشد، اما نتایج تحقیقات نشان می دهد اثر تخم کتان بیش از دارونماها نیست.

بهبود قند خون

پزشکان بر این باورند لیگنان و دیگر فیتواستروژن ها خطر بیماری های مزمن مثل دیابت را کم می کنند، زیرا اثر ضد التهابی دارند. در مطالعه کوچکی که در سال 2013 انجام شد دانشمندان هر روز به مدت 12 هفته به 25 نفر مقدار 0 گرم، 13 گرم و 26 گرم تخم کتان دادند. شرکت کنندگان مردان چاق مبتلا به دیابت یا زنان دیابتی یائسه بودند. آنان که روزانه 13 گرم تخم کتان می خوردند گلوکز کمتری در خون داشتند و انسولین بیشتری ترشح می کردند و حساسیت به انسولین درآن ها بالا رفته بود.
مطالعه روی موش ها در سال 2016 نشان داده است مصرف تخم کتان باعث کاهش احتمال بروز دیابت نوع 1 و تاخیر در بروز دیابت نوع 2 می شود. این نتایج در انسان ها نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
در سال 2016 مطالعه دیگری روی 99 نفر مبتلا به پیش دیابت انجام گرفت و به مدت 12 هفته به آن ها روزانه مقدار 40، 20 و صفر گرم تخم کتان داده شد. در این تحقیق از دارو نما استفاده نشد و نتیجه نشان داد مصرف روزانه تخم کتان باعث کاهش فشار خون در مبتلایان به پیش دیابت می شود، اما سطح قند خون و مقاومت انسولینی در آن ها بهبود پیدا نکرد.
اثر تخم کتان روی علایم دیابت نامشخص باقی ماند.

یبوست

فیبر نامحلول تخم کتان در آب حل نمی شود و بر عکس فیبرهای محلول در آب برای حل شدن نیازی به آب ندارد، اما این گونه فیبرها هم برای راحت تر کردن حرکت مدفوع در روده نیاز به آب دارند. آنها آب را جذب می کنند و ضایعات را با خود همراه می کنند و حرکت مواد غذایی را در دستگاه گوارش آسان تر می کنند.
مرکز یکپارچه سازی سلامت امریکا می گوید شواهد کمی مبنی بر تاثیر تخم کتان بر کاهش یبوست وجود دارد. بر عکس، اگر تخم کتان با آب کم مصرف شود یبوست را بد تر می کند و می تواند منجر به انسداد روده شود.
تخم کتان زیاد یا روغن آن موجب اسهال می شود.

بیماری های دیگر

بیماری هایی که با مصرف تخم کتان می توان به بهبود آن ها کمک کرد، به شرح زیرند:

سرطان تخمدان
بیماری های قلبی عروقی
سندرم متابولیک
دیابت
آسم
التهاب

تخم کتان در طب باستانی گذشته برای درمان بسیاری از بیماری ها از قبیل سلامت پوست هم استفاده می شد.
مطالعه کوچکی در سال 2010 نشان داد روغن تخم کتان به کاهش حساسیت پوست، زبری و تامین آب آن کمک می کند.

حفاظت در برابر اشعه خورشید

تحقیقات نشان داده اند لیگنان موجود در تخم کتان باعث حفاظت در برابر اشعه های مخرب می شود. دانشمندان به موش های مبتلا به مشکلات ریویِ ناشی از اشعه، رژیم لیگنانِ تخم کتان داده اند. این موش ها التهاب، جراحت و فیبروز کمتری داشتند و راحت تر بهبود پیدا کردند.
محققان می گویند لیگنانِ موجود در تخم کتان می تواند در آینده به عنوان دارویی برای مبتلایان به مشکلات ریویِ ناشی از ارتباط با اشعه یا اشعه درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

عوارض مصرف تخم کتان

مواد غذایی موجود در تخم کتان برای همه مفید نخواهد بود. استفاده بیش از حد از تخم کتان عوارض زیر را در بر خواهد داشت:

نفخ
درد شکم
تهوع
یبوست یا اسهال

مصرف تخم کتان در مبتلایان به انسداد روده موجب وخامت عارضه می شود.

تخم کتان نرسیده یا خام برای مصرف مناسب نیست و مواد سمی دارد. یادتان باشد همیشه تخم کتان را با مقدار زیادی آب مصرف کنید.
مصرف تخم کتان در بارداری توصیه نمی شود، زیرا فیتو استروژن هایی که در آن وجود دارد تاثیر منفی دارند و برای شیردهی هم مناسب نیستند.
فیتو استروژن های موجود در تخم کتان در کسانی که قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی مصرف می کنند ایجاد تداخل می کنند و در این افراد هم توصیه نمی شود.
محققان توصیه می کنند غذا هایی که حداکثر 12 درصد تخم کتان دارند برای مصرف بی خطر هستند.

تداخل دارویی

هنوز مشخص نیست تخم کتان در بیماری دیابت موثر است یا نه. هرکس که داروی دیابت مصرف می کند می بایست قبل از شروع مصرف تخم کتان با پزشک خود مشورت کند تا از تداخل دارویی اجتناب کند.
اسید های چرب امگا3 اگر با دارو های رقیق کننده خون مثل وارفارین مصرف شوند، خطر خونریزی را بالا می برند. اگر قرار است مکمل های امگا3 یا محصولات شامل تخم کتان را با داروی رقیق کننده خون مصرف کنید، حتما باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
به گزارش «بهپو» به نقل از «مدیکال نیوز تودی»، در مورد تخم کتان هم مثل تمامی دارو های گیاهی نظارتی بر میزان مصرف وجود ندارد و مصرف زیاد آن می تواند خطر آفرین باشد. بنا بر این مصرف این دارو های گیاهی حتما باید با پزشک هماهنگ شود./