پرسش و پاسخ های کاربردی درباره زگیل تناسلی

«زگیل تناسلی» از گروه بیماری های عفونی قابل انتقال از طریق مقاربت است که در سال های اخیر در ایران با افزایش شیوع قابل توجهی مواجه شده است. این بیماری توسط گونه های مختلفی از ویروس «HPV» ایجاد می شود و باتوجه به گونه ویروس می تواند کم خطر یا پرخطر باشد. گونه های کم خطر HPV شاید تنها باعث بروز زگیل های زشت و آزاردهنده شوند، اما گونه های پرخطر آن حتی می توانند فرد را در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سرطان های دستگاه تناسلی قرار دهند.

«زگیل تناسلی» از گروه بیماری های عفونی قابل انتقال از طریق مقاربت است که در سال های اخیر در ایران با افزایش شیوع قابل توجهی مواجه شده است. این بیماری توسط گونه های مختلفی از ویروس «پاپیلومای انسانی» یا «HPV» ایجاد می شود و باتوجه به گونه ویروس می تواند کم خطر یا پرخطر باشد. گونه های کم خطر HPV شاید تنها باعث بروز زگیل های زشت و آزاردهنده شوند، اما گونه های پرخطر آن حتی می توانند فرد را در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سرطان های دستگاه تناسلی قرار دهند.
به گزارش «بهپو»، خوشبختانه امروزه واکسنی در دسترس است که می تواند احتمال بروز سرطان بر اثر ابتلا به بعضی از انواع پرخطر این ویروس را کاهش دهد و بدن را در مقابل آن مقاوم کند. « ژانت سروش»، متخصص بیماری های عفونی و تب دار با پاسخ به 15 سوال شایع درمورد زگیل های تناسلی شما را از راه های انتقال، تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری آگاه می کند.

1- زگیل تناسلی به چه شکل تظاهر پیدا می کند؟

زگیل تناسلی معمولا در ناحیه تناسلی ایجاد می شود. این ناحیه از منطقه شرمگاهی شروع می شود و تا مقعد ادامه دارد. زگیل تناسلی می تواند روی پوست این نواحی و همچنین مناطق مخاطی؛ یعنی داخل واژن، رکتوم و مقعد ایجاد شود. زگیل های روی پوست از بیرون مشخص هستند و معمولا شکلی شبیه زگیل های سایر نقاط بدن دارند. زگیل تناسلی ابتدا مانند یک جوش کوچک است و بعد به تدریج بزرگ می شود.این جوش معمولا گوشتی است و سطح ناصافی دارد. گاهی اوقات نیز همرنگ پوست، صورتی رنگ و صاف است وبه سختی تشخیص داده می شود. برخی مواقع هم رنگ آن کرم یا مایل به قهوه ای است، اما زگیل در ناحیه مخاط، متفاوت است و معمولا فقط پزشک متخصص می تواند آن را با معاینه یا نمونه برداری تشخیص دهد. این ضایعات معمولا درد، سوزش و خارش ندارند. بنابراین ممکن است مدت ها وجود داشته باشند اما تشخیص داده نشوند. البته اگر تعدادشان در یک ناحیه زیاد باشد، ممکن است مقداری باعث احساس خارش و سوزش شوند.

2- آیا ویروس زگیل تناسلی پس از انتقال به بدن برای همیشه در آن باقی می ماند؟

نه، امکان از بین رفتن ویروس زگیل وجود دارد. تاکنون حدود 100 نوع ویروس HPV شناخته شده اند که بعضی از آنها می توانند باعث زگیل تناسلی شوند. خوشبختانه تعداد زیادی از این ویروس ها بعد از حدود 6 ماه و گاهی 24 ماه خود به خود از بدن پاک می شوند. درست مانند زگیلی که ممکن است روی دست یا پای کودکان ایجاد شود، سیستم ایمنی بدن می تواند بر این ویروس ها غلبه کرده و آنها را کاملا حذف کند. حتی ممکن است ویروس به طور موقت تغییراتی روی گردن رحم و مخاط واژن ایجاد کند، اما این تغییرات نیز گاهی بدون درمان و خود به خود با کمک سیستم ایمنی بدن رفع می شوند. بنابراین ابتلا به ویروس زگیل تناسلی همیشه به معنای درگیری با ویروس تا پایان عمر نیست. این امکان نیز وجود دارد که پس از ابتلا به یک نوع زگیل تناسلی و پاک شدن از آن، فرد مجددا طی تماس با شریک جنسی آلوده، به نوع دیگری از ویروس زگیل تناسلی مبتلا شود. درنتیجه یک فرد در طول زندگی خود ممکن است به چند نوع ویروس HPV طی دوره های مختلف یا همزمان مبتلا شود، به خصوص اگر تماس های جنسی مکرر داشته باشد.

3- با مشاهده ضایعه مشکوک به زگیل باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در این وضعیت باید از لحاظ بیماری های مقاربتی بررسی شوید. برای این منظور اغلب خانم ها در درجه اول به متخصص زنان و آقایان به متخصص اورولوژی مراجعه می کنند. متخصصان پوست و عفونی نیز در این زمینه کمک کننده هستند.

4- آیا زگیل تناسلی برای بارداری محدودیت ایجاد می کند؟

نه، این موضوع ربطی به باروری ندارد. از طرف دیگر، این ویروس نمی تواند طی دوران بارداری از مادر به جنین منتقل شود. بنابراین خطری از لحاظ ناهنجاری های جنینی و... ایجاد نمی کند. تنها مساله ای که وجود دارد، مشکلات حین زایمان است. اگر خانم بارداری دچار ضایعات زگیل تناسلی فعال باشد، نوزاد ممکن است هنگام عبور از کانال زایمان به آن مبتلا شود. البته برای جلوگیری از این وضعیت راهکارهایی وجود دارد. این خانم به محض آگاهی از وجود زگیل تناسلی باید به پزشک مراجعه کند تا با روش های بی خطر برای جنین، زگیل را برطرف کند. از جمله این روش ها می توان به سرمادرمانی یا کرایوتراپی، سوزاندن یا کوتر، الکتروسرجری و برداشتن زگیل از طریق جراحی اشاره کرد. در مقابل، مواد شیمیایی مثل پودوفیلین و... نباید برای خانم های باردار به کار برود. زایمان نیز برای این افراد معمولا از طریق سزارین انجام می شود تا نوزاد هنگام عبور از کانال زایمان از طریق تماس با ضایعات تناسلی، دچار زگیل نشود.

5- آیا ویروس پاپیلومای انسانی سرطان زاست؟

میان انواع ویروس های زگیل تناسلی حدود 15 نوع از آن ها جزو تیپ های خطرزا برای سرطان گردن رحم هستند که از این میان، سروتیپ های 16 و 18 حدود 70 تا 80 درصد از موارد سرطان های گردن رحم را منجر می شوند. حدود 20 تا 30 درصد از موارد سرطان را نیز سروتیپ های دیگر مثل 31 ، 33 و... ایجاد می کنند. افراد مبتلا به زگیل تناسلی باید تحت آزمایش قرار بگیرند تا مشخص شود آیا مبتلا به سروتیپ های خطرزا هستند یا نه. درصورتی که فرد مبتلا به سروتیپ خطرزا برای سرطان باشد باید تحت نظارت منظم قرار بگیرد. این افراد باید به طور مرتب پاپ اسمیر انجام دهد و از لحاظ ضایعات گردن رحم بررسی شوند.

بیشتر بخوانید: چه بیماریهایی از طریق جنسی منتقل می شوند؟

6- آیا برای پیشگیری از زگیل تناسلی واکسن وجود دارد؟

واکسن HPV امروزه برای تمام دختران و پسران توصیه می‌شود. بهترین سن برای تزریق واکسن از حدود 11-12 سال و تا 26 سالگی است، اما از 9 سالگی نیز می‌توان تجویز را شروع کرد. چند نوع واکسن در دنیا وجود دارد که مصونیت در برابر تعداد ویروس متفاوتی ایجاد می‌کنند. واکسن 4 ظرفیتی گارداسیل در برابر 4 گونه ویروس شامل انواع 6، 11، 16 و 18 مصونیت ایجاد می‌کند. واکسن 9 ظرفیتی علاوه بر این چهار ویروس، 5 نوع پر خطر دیگر را نیز پوشش می‌دهد. واکسن دو ظرفیتی نیز تنها مصونیت در برابر ویروس 16 و 18 ایجاد می‌کند. معمولا واکسن در 3 دوز تزریق می‌شود اما برای سنین کمتر از 15 سال، دو نوبت نیز کافی است. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، سه دوز تجویز می‌شود و ایمنی خوبی به‌خصوص در برابر سرطان گردن رحم ایجاد می‌کند. واکسیناسیون در برابر زگیل تناسلی زمینه‌ساز عوارضی مانند ناباروری نخواهد بود و عارضه‌ای ندارد و ایمن است. تزریق واکسن طی بارداری توصیه نمی‌شود زیرا شواهد علمی ایمن بودن واکسن در بارداری هنوز کافی نیست.

متخصصان هنوز موفق نشده اند برای تمام 15 سروتیپ خطرزای زگیل تناسلی واکسن تهیه کنند.

7- آیا واکسن زگیل تناسلی در ایران موجود است؟

بله، این واکسن «گارداسیل » نام دارد. البته قیمت آن بالاست. درواقع هزینه آن در کشورهای دیگر هم بالاست، زیرا روند تهیه این واکسن گران تمام می شود. تزریق آن در 3 دوره انجام می شود؛ بار اول، نوبت دوم 2 ماه بعد از بار اول و نوبت سوم 6 ماه بعد.

8- چه افرادی داوطلب تزریق واکسن هستند؟

واکسن زگیل تناسلی بهتر است قبل از شروع سن باروری یا شروع تماس های جنسی تزریق شود. به این دلیل که با شروع تماس جنسی و ابتلا به ویروس، دیگر واکسن تاثیری نخواهد داشت. هم اکنون در تمام جهان، سن 12 تا 26 سالگی بهترین زمان برای تزریق واکسن شناخته شده است. بعد از تزریق واکسن، پیشگیری های بعدی نیز توصیه می شود، زیرا با این واکسن فقط در برابر 4 نوع از 15 سروتیپ خطرناک ایمن می شویم. بنابراین احتمال ابتلا به انواع دیگر ویروس هنوز وجود دارد. درواقع با تزریق واکسن تا حدود 80 - 70 درصد از لحاظ پیشگیری، اطمینان خاطر پیدا خواهیم کرد، زیرا در برابر شایع ترین و مهم ترین انواع ویروس زگیل تناسلی –سروتیپ های 16 و 18 ایمن می شویم.

9- آیا ویروس زگیل تناسلی از طریق آب و محیط استخر، جکوزی و... قابل انتقال است؟

معمولا نه، انتقال این ویروس؛ چه نوع تناسلی و چه غیرتناسلی به تماس مستقیم پوستی نیاز دارد؛ یعنی تماس پوست با پوست فردی که مبتلاست و ویروس را پخش می کند. ویروس زگیل تناسلی معمولا از راه های غیرمستقیم مثل تماس با اشیاء، آب، دستشویی، توالت، حمام، نشستن لبه استخر، صندلی و... منتقل نمی شود.

10- آیا ویروس زگیل فقط با رابطه جنسی کامل منتقل می شود؟

نه، رابطه جنسی کامل تنها راه ابتلا نیست و هر نوع تماس پوست با پوست می تواند باعث انتقال ویروس زگیل شود. حتی در دوشیزه هایی که تماس جنسی جدی نداشته اند، انتقال ویروس از طریق تماس پوستی ناحیه تناسلی با فرد مبتلا دیده شده است.

11- آیا این ویروس از طریق اپیلاسیون هم منتقل می شود؟

در صورت رعایت نکردن شرایط بهداشتی در اپیلاسیون وا ستفاده نکردن از موم، پارچه، کاغذ، کاردک و... یکبار مصرف، احتمال انتقال این ویروس وجود دارد اما این نوع انتقال معمولا خیلی کم پیش می آید. با این حال افراد باید هنگام اپیلاسیون از یکبار مصرف بودن وسایل اطمینان پیدا کنند.

12- آیا ویروس زگیل تناسلی از طریق دستگاه لیزر موهای زاید هم قابل انتقال است؟

نه، لیزر به سرعت ویروس ها، میکروب ها و... را با حرارت و ولتاژ بالای خود از بین می برد. درنتیجه نوک دستگاه لیزر نمی تواند آلوده به ویروس باشد. علاوه براین دستگاه های لیزر فرد به فرد استریل می شوند. درمورد کرایو، کوتر و... نیز حرارت خیلی بالا یا خیلی پایین دستگاه باعث از بین رفتن ویروس می شود. پس انتقال از این راه ها خیلی بعید است.

13- آیا استفاده از کاندوم در روابط جنسی برای پیشگیری از انتقال زگیل تناسلی کفایت می کند؟

کاندوم از انتقال های مخاطی و تماس های عمیق جلوگیری می کند. بنابراین درصورتی که خانم ها در نواحی واژینال یا مخاط و آقایان روی آلت تناسلی خود زگیل داشته باشند، تا حد زیادی از انتقال آن جلوگیری می شود، اما کاندوم از تماس پوست با پوست نواحی خارجی تناسلی جلوگیری نمی کند. بنابراین اگر فرد در این نواحی زگیل داشته باشد، خیلی راحت با تماس پوستی، آن را منتقل خواهد کرد. به طور کلی، کاندوم احتمال ابتلا به موارد خطرناک داخل واژینال و گردن رحم را کمتر می کند و احتمال ابتلا را تا حدود 50 درصد کاهش می دهد.

14- زگیل بدن با زگیل تناسلی چه تفاوتی دارد؟

این دو بیماری معمولا با یکدیگر ارتباطی ندارند. سروتیپ های مختلفی از زگیل وجود دارند که باعث بروز انواع زگیل ها روی بدن می شوند؛ برای مثال نوع تخت، نوع برجسته، نوع کودکان، نوع دست، نوع صورت، نوع تناسلی و.... اغلب سروتیپ های زگیل های غیرتناسلی ارتباطی با سروتیپ های زگیل های تناسلی و مخاطین دارند. بنا بر این ابتلا به زگیل غیرتناسلی لزوما به معنی افزایش خطر انتقال آن به ناحیه تناسلی خود یا فرد دیگر نیست.

15- آیا ممکن است فرد مبتلا به زگیل تناسلی، بی علامت باشد و در عین حال ویروس را انتقال دهد؟

بله، یکی از مواردی که در پیشگیری مشکل ایجاد می کند، بی علامت بودن افراد مبتلا به خصوص آقایان است. این افراد معمولا علایم و مشخصه های ظاهری زگیل تناسلی را ندارند و فقط پخش کننده ویروس هستند. بنابراین پی بردن به ابتلای آنها بسیار دشوار است. مطالعات روی سرم آقایان نشان داده اند حدود 50 درصد از آن ها حامل این ویروس در بدن خود هستند و احتمالا آن را در ترشحات خود دفع می کنند؛ بدون اینکه ضایعه تناسلی مشخصی داشته باشند. البته میزان این احتمال در کشورهای مختلف، متفاوت است. بنابراین نداشتن ضایعه تناسلی همیشه دلیل بر سالم بودن فرد نیست. حتی ضایعات ممکن است بدون درد، نامشخص، ریز و رنگ پوست بدن باشند و فرد متوجه آن ها نشود./