به آگاهی از باروری، برنامه‌ریزی خانواده طبیعی نیز می‌گویند و به معنای خودداری از رابطه جنسی در زمانی است که زن نسبتا بارور است. قابل‌اعتمادترین شیوه برای بارور بودن زن این است که مراقب تغییرات دمای بدن و مخاط دهانه رحم زن باشید. برای استفاده صحیح از این روش بهترین راه این است که استفاده از این روش را از یک متخصص مراقبت از سلامتی یاد بگیرید. دلایل موافق: به هیچ دارو یا وسیله‌ای نیاز نیست و یک روش ارزان‌قیمت است. دلایل مخالف: رابطه جنسی خودجوش را محدود می‌کند.25 درصد از افراد استفاده‌کننده از این روش باردار می‌شوند.

اسپرم کش حاوی یک ماده شیمیایی است که اسپرم‌ها را می‌کشد. اسپرم کش ها به شکل‌های اسفنج، ژله، کرم یا لایه‌های هستند که پیش از رابطه جنسی درون واژن گذاشته می‌شوند. بعضی از انواع اسپرم کش ها را باید 30 دقیقه زودتر از برقراری رابطه جنسی درون واژن گذاشت. استفاده مکرر از اسپرم کش ها می‌تواند موجب التهاب بافت شود و خطر عفونت‌ها و بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد. اسپرم کش ها غالبا به همراه دیگر روش‌های کنترل زادوولد یا ضدبارداری استفاده می‌شوند. دلایل موافق: استفاده از این گزینه آسان است و قیمت آن نیز ارزان است. دلایل مخالف: می‌تواند خطر بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد.29 درصد از افرادی که از این روش استفاده می‌کنند ممکن است باردار شوند.

استفاده از کاندوم لاتکس یک روش کلاسیک برای کنترل زادوولد است. کاندوم مانع از ورود اسپرم به بدن زن می‌شود و فرد را از بارداری و اکثر بیماری‌های مقاربتی مصون می‌دارد. البته افرادی که تنها به کاندوم‌های مردانه وابسته هستند با شانس 15 درصدی بارداری در هرسال مواجه هستند. دلایل موافق: بسیار قابل‌دسترس و ارزان‌قیمت است و فرد را از اکثر بیماری‌های مقاربتی مصون می‌دارد. دلایل مخالف: تنها زمانی موثر است که به نحو درست استفاده شود. نمی‌توان از آن استفاده مجدد کرد.

کاندوم زنانه یک کیسه پلاستیکی نازک است که واژن را آستر می‌کند و می‌توان آن را تا 8 ساعت پیش از رابطه جنسی درون واژن گذاشت. این کاندوم در مقایسه با کاندوم مردانه کارایی کمتری دارد. دلایل موافق: بسیار در دسترس است و از بعضی از بیماری‌های مراقبتی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، این کاندوم در مقایسه با کاندوم مردانه گرمای بدن را بهتر هدایت می‌کند. دلایل مخالف: استفاده از این کاندوم باعث سروصدا در حین برقراری رابطه جنسی می‌شود.21 درصد استفاده‌کننده‌ها از این کاندوم باردار می‌شوند و نمی‌توان از این کاندوم استفاده مجدد کرد. در صورت استفاده از این کاندوم نباید از کاندوم مردانه استفاده کرد، چون چنین چیزی می‌تواند باعث بریدگی کاندوم زنانه شود.

دیافراگم یک‌چیز گنبدی شکل لاستیکی است که پیش از برقراری رابطه جنسی روی گردن رحم گذاشته می‌شود. اثرگذاری آن به‌مانند کاندوم مردانه است و 16 درصد از افراد استفاده‌کننده از این روش باردار می‌شوند و این افراد کسانی هستند که به نحو درستی از این وسیله استفاده نمی‌کنند. دلایل موافق: قیمت آن ارزان است. دلایل مخالف: پزشک باید اندازه آن را تعین کند. این وسیله فرد را از بیماری مقاربتی مصون نمی‌دارد. به دلیل خطر سندروم شوک سمی نمی‌توانید از این وسیله در طول عادت ماهانه استفاده کنید.

کلاهک دهانه رحم شبیه به دیافراگم اما کوچک‌تر است. این وسیله روی دهانه رحم قرار می‌گیرد و راه ورود به رحم را مسدود می‌کند. درصد عدم موفقیت این روش در میان زنانی که هرگز بچه‌ای نداشته‌اند 15 درصد و در میان زنانی که بچه‌دارند 30 درصد است. دلایل موافق: می‌توان آن را برای 48 ساعت در جای مربوطه داشت و قیمت آن ارزان است. دلایل مخالف: پزشک باید اندازه آن را تعین کند. این وسیله فرد را در برابر بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارد و نمی‌توان از آن در طول عادت ماهانه استفاده کرد.

اسفنج ضدبارداری از اسفنج درست‌شده و حاوی اسپرم کش است. این وسیله را تا 24 ساعت قبل از رابطه جنسی کنار گردن رحم قرار می‌دهند. اثرگذاری این اسفنج حدودا شبیه به اثرگذاری کلاهک گردن رحم است، درحالی‌که درصد عدم موفقیت این وسیله در میان زنان بدون فرزند 16 درصد و در میان زنان دارای فرزند 32 درصد است. برخلاف دیافراگم یا کلاهک گردن رحم در این روش به تعین اندازه از سوی پزشک نیاز نیست. دلایل موافق: یک وسیله تجویزی نیست و پس از استفاده فورا اثر می‌گذارد. دلایل مخالف: واردکردن صحیح آن به درون محل موردنظر سخت است و نمی‌تواند فرد را از بیماری‌های مقاربتی مصون دارد. این وسیله را نمی‌توان در طول بارداری استفاده کرد.

مرسوم‌ترین نوع قرص ضدبارداری از هورمون‌های استروژن و پروژستین برای جلوگیری از تخمک‌گذاری استفاده می‌کند. وقتی‌که قرص ضدبارداری طبق برنامه مصرف می‌شود، اثرگذاری آن بالا است. حدود 8 درصد از افراد استفاده‌کننده از قرص ضدبارداری (افرادی که طبق برنامه پیش نمی‌روند) باردار می‌شوند. به‌مانند دیگر وسیله‌های ضدبارداری هورمونی قرص ضدبارداری به تجویز پزشک نیاز دارد. دلایل موافق: بسته به نوع قرص فرد دچار عادت ماهانه منظم، عادت ماهانه ملایم‌تر یا عدم عادت ماهانه می‌شود. فرد گرفتگی‌های کمتری احساس می‌کند. دلایل مخالف: هزینه‌ای که باید ماهانه صرف این دارو کند نسبتا زیاد است. این دارو فرد را از بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارد. مصرف این دارو می‌تواند باعث عوارض جانبی همچون سفتی سینه، جوش، لخته‌های خونی خطرناک و افزایش فشارخون شود. بعضی از خانم‌ها نباید از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنند.

اگر در به یادآوردن مصرف قرص ضدبارداری خود مشکل‌دارید می‌توانید پچ ضدبارداری را در نظر بگیرید. این پچ ها روی پوست گذاشته می‌شوند و فرد باید در طول سه هفته هر هفته این پچ را عوض کند و در طول یک ماه فرد می‌تواند تنها یک هفته را بدون پچ سپری کند. پچ ضدبارداری همان هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که قرص ضدبارداری ترشح می‌کند و اثرگذاری آن نیز به‌مانند قرص ضدبارداری است. دلایل موافق: باعث قاعدگی منظم یا قاعدی ملایم‌تر بدون گرفتگی می‌شود و نیازی به یادآوری مصرف روزانه قرص ضدبارداری نیست. دلایل مخالف: هزینه آن نسبتا زیاد است و می‌تواند موجب التهاب پوستی و دیگر عوارض جانبی شبیه به مصرف قرص‌های ضدبارداری شود. این پچ ها فرد را در برابر بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارند.

حلقه واژنی یک حلقه پلاستیکی نرم است که درون واژن گذاشته می‌شود. این حلقه همان هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که قرص و پچ ضدبارداری ترشح می‌کند و اثرگذاری این روش نیز به‌مانند اثرگذاری قرص و پچ ضدبارداری است. اما باید هرماه یک‌بار این حلقه را عوض کرد. دلایل موافق: موجب قاعدگی‌های منظم بیشتر و ملایم‌تر می‌شود و تنها هر یک ماه باید آن را عوض کرد. دلایل مخالف: هزینه ماهانه آن نسبتا زیاد است. می‌تواند منجر به التهاب واژنی یا دیگر عوارض جانبی شبیه به عوارض جانبی قرص و پچ ضدبارداری شود. این روش فرد را در برابر بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارد.

تزریق ضدبارداری که معروف به دپوپروورا (Depo-provera) است یک تزریق هورمونی است که به مدت سه ماه از فرد در برابر بارداری محافظت می‌کند. برای زوج‌های جوان اثرگذاری این روش سه برابر اثرگذاری قرص ضدبارداری است، به‌طوری‌که تنها 3 درصد از افراد استفاده‌کننده از این روش در سال باردار می‌شوند. دلایل موافق: تنها چهار بار در سال تزریق می‌شود و بسیار موثر است. دلایل مخالف: هزینه سالانه آن نسبتا بالا است و می‌تواند موجب جوش و دیگر عوارض جانبی شود. این روش فرد را در برابر بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارد.

ایمپلنت ضدبارداری (نکسپلانون) یک میله هم‌اندازه با چوب‌کبریت است که زیرپوست بازو گذاشته می‌شود. این میله همان هورمونی را ترشح می‌کند که تزریق ضدبارداری ترشح می‌کند، اما ایمپلنت به مدت سه سال مانع از بارداری فرد می‌شود. درصد عدم موفقیت این روش نیز کمتر از 1 درصد است. دلایل موافق: به مدت سه سال دوام دارد و بسیار موثر است. دلایل مخالف: هزینه آن بسیار زیاد است و می‌تواند موجب عوارض جانبی همچون خونریزی غیرمنظم شود. این روش فرد را در برابر بیماری مقاربتی مصون نمی‌دارد.

آی یو دی (IUD) مخفف عبارت دستگاه داخل رحمی (Intrauterine device) است. آی یو دی یک وسیله پلاستیکی تی شکل است که توسط پزشک درون رحم گذاشته می‌شود. آی یو دی مسی (پارا گارد) برای ده سال کار می‌کند. میرنا (Mirena) یک آی یو دی هورمونی است که باید بعد از پنج سال عوض شود، اما این آی یو دی می‌تواند قاعدگی‌ها را ملایم‌تر کند و گرفتگی‌ها را تسکین دهد. لیلتا (Liletta) و اسکیلا (Skyla) آی یو دی‌های هورمونی هستند که به مدت سه سال می‌توانند از بارداری جلوگیری کنند. هر دو نوع این آی یو دی‌ها کار را برای بارور کردن تخمک توسط اسپرم سخت‌تر می‌سازند. از هر 1000 زنی که از این روش استفاده می‌کنند کمتر از هشت نفر آن‌ها ممکن است باردار شوند. دلایل موافق: بادوام است و به نگهداری کمتری نیاز دارد. دلایل مخالف: آی یو دی پارا گارد می‌تواند موجب قاعدگی‌های نامنظم‌تر و سنگین‌تر شود. استفاده از این روش بسیار گران است و ممکن است که وسیله به بیرون سر بخورد. علاوه بر این، ممکن است که آی یو دی باعث عوارض جانبی شود.

اگر این اطمینان را در خود ایجاد کردید که خواهان بچه نیستید می‌توانید از یک روش دائمی ضدبارداری استفاده کنید. روش سنتی که برای زن‌ها استفاده می‌شود بستن لوله‌های رحمی است. یک جراح لوله‌های فالوپ را از طریق گره زدن یا هر چیز دیگری می‌بندند تا تخمک‌ها از تخمدان‌های خارج نشوند. دلایل موافق: این‌یک روش دائمی برای جلوگیری از بارداری است و اثرگذاری آن 100 درصد است. دلایل مخالف: این روش به جراحی نیاز دارد و ممکن است برگشت‌پذیر نباشد. این‌یک روش گران‌قیمت است. این روش فرد را در برابر بیماری‌های مقاربتی مصون نمی‌دارد.

ایمپلنت لوله رحم یک روش جدید برای مسدود کردن لوله‌های فالوپ بدون جراحی است. در این روش ایمپلنت‌های کوچک فلزی یا سلیکونی درون هر لوله گذاشته می‌شوند. درنهایت در اطراف ایمپلنت‌ها بافت‌های همبند جای زخم رشد می‌کنند و لوله‌ها را مسدود می‌کنند. وقتی‌که از طریق اشعه X از انسداد لوله‌ها اطمینان حاصل شد، دیگر نیازی به گزینه‌های ضدبارداری دیگر نیست. دلایل موافق: این‌یک روش دائمی است و اثرگذاری آن تقریبا 100 درصد است. برای این روش نیازی به جراحی نیست. دلایل مخالف: به چند ماه زمان نیاز است تا این روش موثر شود. ممکن است که بعضی از زن‌ها در اثر این روش دچار مشکلاتی همچون تغییر در عادت ماهانه، درد در قسمت تحتانی شکم، درد لگن یا واکنش‌های آلرژیکی به فلز شوند. این یک روش برگشت‌ناپذیر و گران است.

علاوه بر کاندوم‌ها، وازکتومی تنها گزینه ضدبارداری برای مردها است. این روش شامل بستن مجاری دفران (vas deferens) است. این مجاری به لوله‌های گفته می‌شود که از بیضه‌ها اسپرم را در سرتاسر دستگاه تولیدمثل حمل می‌کنند. وازکتومی از آزادسازی اسپرم جلوگیری می‌کند، اما در انزال اختلالی ایجاد نمی‌کند. دلایل موافق: این یک روش دائمی است و در مقایسه با بستن لوله‌های رحمی ارزان‌تر است و اثرگذاری آن تقریبا 100 درصد است. دلایل مخالف: این روش به جراحی نیاز دارد، فورا اثرگذاری ندارد و ممکن است برگشت‌پذیر نباشد.

پیشگیری اضطراری از بارداری پس از رابطه جنسی کارایی دارد تا از بارداری جلوگیری کند. از این روش زمانی استفاده می‌شود که از هیچ‌یک از گرینه های کنترل زادوولد استفاده‌نشده باشد یا زمانی که زن احساس می‌کند روش ضدبارداری استفاده‌شده ناموفق عمل کرده است. برای این روش از قرص‌هایی با نام PLAN B استفاده می‌شود که حاوی دوز بالایی از هورمون‌ها یافت شده در بسیاری از قرص‌های ضدبارداری هستند. این قرص‌ها را باید در ظرف 72 ساعت پس از رابطه جنسی استفاده کرد. الا (Ella) یک قرص پیشگیری اضطراری از بارداری است که یک داروی غیر هورمونی است و به تجویز پزشک نیاز دارد. این دارو را می‌توان تا پنج روز پس از رابطه جنسی استفاده کرد.

سن و سبک زندگی از عوامل مهم برای انتخاب یک روش ضدبارداری هستند. اگر سن شما بالای 35 سال است و سیگار می‌کشید یا چاق هستید ترکیب قرص ضدبارداری، پچ ضدبارداری و حلقه واژنی توصیه نمی‌شود. بهترین حالت این است که با پزشک خود در مورد دیگر شیوه‌های جایگزین ضدبارداری سالم مشورت کنید. اگر در حال نزدیک شدن به سن یائسگی هستید، تزریق ضدبارداری یک مزیت افزوده دارد. این تزریق می‌تواند بعضی از علائم پیش از یائسگی را تسکین دهد.

از هر 10 زن آمریکایی 6 نفر گزارش کرده اند که با استفاده از این روش قدیمی و طبیعی پیشگیری از بارداری که در آن مرد پیش از انزال، آلت تناسلی خود را از واژن بیرون می کشد، توانسته اند مانع از بارداری خود شوند. بررسی های جدیدتر نشان می دهد هر زمان که این روش به درستی انجام گیرد تنها در حدود 4 درصد از استفاده کنندگان در سال باردار شده اند. با استفاده تیپیک تر در حدود 18 درصد باردار شده اند. دلایل موافق:بدون نیاز به صرف هزینه، بدون نیاز به استفاده از دستگاه ها یا هورمون ها دلایل مخالف: انجام درست آن ممکن است سخت باشد. در مقابل بیماریهای مقاربتی محافظتی وجود ندارد.

بدون استفاده از یک روش ضدبارداری 85 درصد از زوج‌هایی که در طول سال ازنظر جنسی فعال هستند با بارداری مواجه می‌شوند. حتی روش‌های ضدبارداری که اثرگذاری آن‌ها خیلی کم است نیز می‌توانند درصد بارداری زوج‌های جوان را به نحو چشمگیری کاهش دهند.

اگرچه روش‌های مانعی همچون کاندوم یا دیافراگم از کارایی نسبتا خوبی در جلوگیری از بارداری دارند، اما بر اساس گزارش‌ها روش‌های ضدبارداری هورمونی از کارایی بهتری برخوردار هستند. علاوه بر این، برای زوج‌هایی که می‌خواهند با کمترین درصد بارداری مواجه شوند نیز گزینه‌هایی وجود دارند. دو مورد از این گزینه‌ها، یعنی آی یو دی و ایمپلنت هورمونی برگشت‌ناپذیر هستند. البته خویشتن‌داری تنها روش ضدبارداری با اثرگذاری 100 درصد است.