فیبروم رحم به توده های غیر سرطانی در بافت عضلانی رحم اطلاق می شود. فیبروم ها از لحاظ تعداد و اندازه متفاوتند. ممکن است یک یا چندین توده و یا بسیار کوچک یا بسیار بزرگ باشند. حدود 70 تا 80 درصد تمام زنان در سن 50 سالگی فیبروم دارند. نام علمی فیبروم، لیومیوم یا میوم است.

فیبروم ممکن است علائمی نداشته باشد یا علائم آن بسیار خفیف یا شدید باشد. در زنانی که علائم را حس می کنند، این علائم به شرح زیر است: • فشار روی مثانه یا مقعد • تکرر ادرار • یبوست و/یا درد مقعد • درد قسمت پایینی کمر و/یا درد شکم اگر فیبروم بسیار بزرگ باشد، ممکن است باعث بزرگ شدن شکم و ظاهری شبیه به زنان حامله شود.

ممکن است فیبروم تغییراتی در چرخه عادت ماهانه نیز به وجود آورد، مثلا: درد و کرامپ خفیف تا شدید خون ریزی شدید، گاهی به همراه لخته خون عادت ماهانه زودتر یا طولانی شدن آن لکه بینی یا خون ریزی بین دو عادت ماهانه

فیبروئیدها یکی از دلایل دردهای شدید پریود هستند، اما ممکن است این دردها به علت آندومتریوز نیز باشند. آندومتریوز زمانی اتفاق می افتد که بافت پوشش داخلی رحم در قسمت دیگری از بدن رشد می کند. در اینجا رشد این توده در خارج رحم و مثانه دیده می شود. این بافت در زمان پریود فرو ریخته و خونریزی می کند و بافت اسکار بسیار درد ناکی ایجاد خواهد کرد. درد فیبروم یا آندومتریوز ممکن است بین دو پریود نیز بروز کند.

عامل اصلی فیبروم شناخته نشده است. رشد آنها با هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون مرتبط است. مطالعات نشان می دهد در دخترانی که زودتر پریود می شوند، احتمال ابتلا به فیبروم بیشتر است. اگرچه مصرف هورمونهای زنانه با فیبروئیدها در ارتباط است اما استفاده از قرص های ضد بارداری با رشد فیبروئیدها رابطه ای ندارد.

فیبروم اینترامورال، این فیبروم شایع ترین فیبروم است و در دیواره رحم رشد می کند. فیبروم ساب سروزال در در خارج از رحم رشد می کند و با بزرگ شدن و اعمال فشار روی اندام های اطراف ایجاد درد می نماید. فیبروم ساب موکوزال: تنها در زیر پوشش رحم رشد می کند و حفره رحم را پر کرده و خون ریزی های سنگین و عوارض شدیدی را به دنبال خواهد داشت. فیبروم پدانکوله: که بر روی پایه های کوچکی در داخل یا خارج رحم رشد می کند. ابتلا به دو یا چند نوع فیبروم امکان پذیر است.

با اینکه علت اصلی ابتلا به فیبروم مشخص نیست اما بعضی الگوها در این عارضه شناخته شده اند: • فیبروم معمولا بین سنین 30 تا 40 سالگی بروز می کند. • در زنان سیاه پوست شایع تر است. • سرعت رشد آن ها بالاست و در زنان سیاه پوست درسنین کمتر نیز دیده می شود. • ابتلای یکی از اعضای خانواده به این عارضه احتمال ابتلا در فرد را بالا می برد. • وزن بالا یا چاقی و داشتن فشار خون بالا خطر ابتلا به فیبروم را بالا می برد.

برخی مبتلایان به فیبروم که معمولا در عادات ماهانه خون ریزی های شدیدی دارند، ممکن است دچار کم خونی شوند. بسیاری از موارد کم خونی ناشی از فقر آهن که بعلت خونریزی های پریود بروز می کنند، خفیف بوده و با تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل های آهن قابل درمانند. اگر کم خونی درمان نشود منجر به خستگی و رخوت و در موارد شدید ناراحتی های قلبی می گردد.

معمولا فیبروم در بارداری و باروری تداخل ایجاد نمی کند. با این وجود برخی زنان مبتلا به فیبروم دارای عوارض بارداری و خطرات زایمان بیشتری هستند. ممکن است وجود فیبروم باعث شود جنین در وضعیتی غیر عادی قرار گیرد و باعث زایمان زودرس شود. همچنین ممکن است درد لگن و خون ریزی شدید پس از زایمان را به همراه داشته باشد که در چنین شرایطی نیاز به جراحی است. در برخی موارد ممکن است فیبروم لوله های فالوپ را ببندد، همچنین اگر فیبروم تمام دیواره رحم را پوشانده باشد ممکن است تخمک بارور شده نتواند به راحتی دیواره رحم بچسبد.

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید: • خون ریزی شدید قاعدگی • درد های شدید قاعدگی • تکرر ادرار یا ناتوانی کنترل ادرار • تغییر در طول زمان پریود در 3 تا 6 دوره اخیر • درد مداوم و جدید یا احساس سنگینی در زیر شکم یا لگن

ممکن است در طول معاینات عادی لگن، پزشک متوجه فیبروم بزرگ یا متوسطی شود. آزمایش هایی مثل سونوگرافی اطلاعاتی درباره اندازه و محل دیگر فیبروم ها می دهند. در زنان مبتلا به فیبروم که قصد باردار شدن دارند آزمایشی به نام هیستروسالپنگوگرافی تصویری از رحم و لوله های فالوپ ارائه می دهد و در بعضی مواقع ناهنجاری ها را نیز تشخیص می دهد. ممکن است نیاز به انجام روش های دیگر برای مشاهده داخل رحم یا شکم باشد.

داروهای مسکن مثل استامینوفن و دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن به تسکین کرامپ های پریود کمک می کند.

قرص های ضد بارداری خوراکی، سطح استروژن و پروژسترون را کنترل می کنند. این مسئله منجر به سبک تر شدن خون ریزی پریود و تسکین دردهای ناشی از فیبروم مثل خونریزی شدید و کرامپ می شود. سایر روش های ضد بارداری هورمونی که علائم فیبروم را تخفیف می دهند شامل تزریق پروژسترون یا استفاده از آی یو دی پروژسترونی (آی یو دی آزاد کننده پروژسترون) می باشد.

داروهایی به نام آگونیست آزاد کننده هورمون گنادوتروپین (GnRH) برای تخفیف موقتی علائم فیبروم تجویز می شوند که پریود را متوقف و فیبروم ها را جمع و کوچک می کنند. این داروها تولید استروژن را مسدود می کنند، بنا بر این ممکن است موجب کاهش ذخایر استخوانی، گرگرفتگی و خشکی واژن شوند. ممکن است پس از اتمام درمان، فیبروم ها به اندازه قبلی خود بازگردند. ممکن است از این روش قبل از جراحی خارج گردن فیبروم، برای کوچک کردن فیبروم به کار گرفته شود.

وقتی علائم خفیف تا متوسط باشد آمبولیزاسیون فیبروم رحمی گزینه خوبی است. یک کاتتر وارد سرخرگ رحم می شود، ذرات ریز پلاستیک یا ژلاتین داخل سرخرگ آزاد می شوند و فیبروم ها را تغذیه می کنند و پس از گذشت زمان منجر به جمع شدن فیبروم ها می شوند. آمبولیزاسیون نباید برای زنانی که بعد از درمان قصد باردار شدن دارند، به کار گرفته شود.

عموما در میومکتومی بزرگترین فیبروم را خارج می کنند. این روش گزینه خوبی برای زنانی است که می خواهند بچه دار شوند. در هیسترکتومی رحم کاملا خارج می شود. احتمال کمی دارد فیبروم به سرطانی به نام سارکوم رحم تبدیل شود. به همین علت سازمان غذا و دارو توصیه نمی کند از روش لاپاراسکوپی با مورسلیتور استفاده شود، در این روش قبل از خارج کردن فیبروم آن را به قطعات کوچک تقسیم می کنند. تخریب اندومتر یا اندومتریال ابلیشن که برای درمان فیبروم های کوچک مناسب است پوشش داخلی رحم را تخریب می کند و در این شرایط نیز بارداری ممکن نخواهد بود.

اولتراسوند یکی از روش های تخریب فیبروم بدون خطر تخریب رحم است. در این روش از امواج اولتراسوند با شدت بالا استفاده می کنند تا بافت فیبروم از بین برود. اکثر زنان پس از استفاده از این روش به سرعت بهبود می یابند و ظرف 24 ساعت می توانند به فعالیت های روزمره خود بازگردند. اثرات بلند مدت این روش هنوز تحت مطالعه است و برای زنانی که قصد باردار شدن دارند توصیه نمی شود.

ورزش منظم از ابتلا به فیبروم پیشگیری می کند. دربرخی مطالعات زنانی که در هفته هفت ساعت یا بیشتر ورزش می کنند به طور چشمگیری فیبروم کمتری نسبت به زنانی که کمتر از هفته ای دو ساعت ورزش می کنند دارند. چاقی نیز عاملی برای ابتلا به فیبروم است. بنابراین ورزش منظم به حفظ وزن سالم و کاهش خطر فیبروم کمک می کند.

زنان مبتلا به فیبروم که آهن کافی را از رژیم غذایی دریافت نمی کنند، ممکن است دچار کم خونی شوند. کم خونی به حالتی می گویند که بدن گلبول های قرمز کمتری نسبت به حالت طبیعی دارد. علائم کم خونی خستگی، درد قفسه سینه و تنگی نفس است. درمان این عارضه با خوردن غذاهای پر آهن مثل گوشت، مرغ، سزیجات سبز برگ، حبوبات و نان ها و غلات صبحانه غنی شده با آهن صورت می گیرد. ممکن است پزشک مکمل آهن نیز تجویز کند./