چه مسکّنی برای چه دردی؟ آشنایی با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

وقتی برای گرفتن دارو به داروخانه مراجعه می کنید، با انواع و اقسام مسکّن ها روبرو می شوید. از کجا بدانیم کدام مسکّن برای ما بهتر است؟ اصولا چه تفاوتی بین آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن وجود دارد؟

حتی درد مزمن خفیف چه ناشی از التهاب مفاصل، میگرن یا دیگر بیماری ها نیز می تواند ناتوان کننده باشد و همین فرد را مجبور می کند برای تسکین درد و از بین بردن آن، مسکّن مصرف کند. اما مشکل اینجاست که وقتی برای گرفتن دارو به داروخانه مراجعه می کنید، با انواع و اقسام مسکّن ها روبرو می شوید. از کجا بدانیم کدام مسکّن برای ما بهتر است؟ اصولا چه تفاوتی بین آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن وجود دارد؟
آسپرین و ایبوپروفن متعلق به گروه بزرگی از داروها به نام داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی هستند که معمولا بطور اختصار به آنها NSAID می گویند. NSAID ها و استامینوفن می توانند درد را متوقف کرده و تب را پایین بیاورند. این دو دارو از پرمصرف ترین داروهای تسکین دهنده درد در دنیا هستند. در این مقاله به شما اطلاعاتی درمورد این داروها می دهیم تا به کمک پزشکتان متوجه شوید چه دارویی برای شما بهترین انتخاب و تجویز است.

چه فرقی بین داروهای ضد التهابی یا NSAID ها و استامینوفن است؟

تفاوت اولیه بین NSAID ها و استامینوفن به روشی بر می گردد که آنها برای کاهش درد عمل می کنند. استامینوفن در درجه اول در مغز عمل کرده و پیغام های درد را مسدود می کند و بنظر می رسد بر قسمت هایی از مغز تاثیر می گذارد که به کاهش تب کمک می کند. یعنی استامینوفن می تواند به تسکین سر درد و دردهای جزئی کمک کند.
التهاب از عوارض شایع بسیاری از بیماری های مزمن و همچنین آسیب ها است. NSAID غلظت ماده ای بنام پروستاگلاندیس را که در بروز التهاب در بدن نقش دارد، کاهش می دهد. درمان بیمار با NSAID ها منجر به کاهش تورم و درد می گردد.

آشنایی با معروفترین داروهای NSAID

احتمالا با چند نوع از داروهای NSAID آشنا هستید. مثلا آسپرین یکی از معروفترین داروهای ضد التهابی و تسکین دهنده درد است و تنها NSAID بود که بدون نسخه در دسترس بود. دیگر داروهای NSAID مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن جزو داروهای با نسخه و تجویزی هستند. هم اکنون این داروها با دوز پایین بعنوان داروهای بدون نسخه نیز قابل دسترس هستند.
از دیگر داروهای NSAID می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دیکلوفناک
اتودولاک
فنوپروفن
فلوربیپروفن
ناپروکسن
اگزاپروزین

برخی از داروها مثل اگسدرین میگرن، ترکیبی از یک NSAID (در این مورد آسپرین) و استامینوفن هستند.
نوع دیگری از NSAID که فقط با نسخه پزشک قابل دسترس است، به مهار کننده های COX-2 معروف است. این داروها مشابه سایر NSAID درد را تسکین می دهند اما احتمال بروز مشکلات معده با مصرف این داروها کمتر است. تنها مهار کننده COX-2 قابل دسترس در آمریکا، سلکوکسیب است.

بیشتر بخوانید: تخصص هایی که می توانند در درمان دردهای اسکلتی عضلانی به شما کمک کنند

کدام دارو برای تسکین درد مزمن من مفیدتر است؟

تاثیر هر داروی ضد درد، از فردی به فرد دیگر فرق می کند. بنابراین شاید لازم باشد چند داروی متفاوت در دوزهای مختلف را امتحان کنید. اثرات جانبی داروها و شدت آنها نیز در افراد مختلف متفاوت است. بنابراین ممکن است بدن شما قادر به تحمل برخی از NSAID ها نباشد و در همان زمان دوست تان همان دارو را استفاده کرده و مشکلی نداشته باشد.

اینکه باید مسکن بدون نسخه یا NSAID قوی و نیازمند به تجویز پزشک مصرف کنید نیز در افراد مختلف متفاوت است. به یاد داشته باشید، مسکن های بدون نسخه هنوز هم دارو تلقی می شوند. این داروها ممکن است از داروهای با نسخه ارزان تر بوده و برای تهیه آنها نیاز نباشد به پزشک مراجعه کنید، اما احتمال دارد بر روی شما اثرات جانبی مهمی داشته باشد. این خطر وقتی جدی تر می شود که قصد داشته باشید مدت طولانی از این داروها استفاده کنید. اگر درد شما به گونه ای است که نیاز دارید بیش از 10 روز مسکن مصرف کنید، توصیه می کنیم حتما به پزشک مراجعه کرده و نظر او را درمورد اینکه چه مسکنی برای شما بهتر است، جویا شوید.

NSAID ها ممکن است با دیگر داروهایی که مصرف می کنید تداخل ایجاد کند. با مراجعه به پزشک، دوز صحیح دارو برای شما تجویز شده و با ادامه مصرف آن، پزشک می تواند تاثیر دارو بر شما را بررسی کرده و مقدار دوز مورد نیاز شما را کم یا زیادتر کند.

پیش از تجویز دارو، پزشک به موارد زیر توجه می کند:

سابقه درمانی شما
سابقه جراحی
بیماری های هم اکنون شما
سابقه آلرژی و واکنش های دارویی
داروهایی که هم اکنون مصرف می کنید
عملکرد مناسب کلیه و کبد
هزینه دارو
طرح کلی درمان و اهداف

در مراجعه به پزشک و زمانی که با وی صحبت می کنید، در مورد هر چیز مبهمی که در ذهن دارید از او سوال کنید.

بیشتر بخوانید: 12 نکته کلیدی درباره مسکن ها که باید بدانید

آیا NSAID ها دارای اثرات جانبی خاصی هستند؟

اثرات جانبی در داروهای مختلف متفاوت است. بعنوان مثال، برخی NSAID ها تاثیر شدیدتری بر معده می گذارند. اما اثرات جانبی خاصی وجود دارد که در همه NSAID ها شایع است. اثرات جانبی جدی شامل موراد زیر است:

مشکلات خونریزی
آسیب به معده و مخاط روده کوچک که می تواند منجر به زخم شود
بیماری کلیه
فشار خون بالا
گرفتگی عضلات
مشکلات شنوایی

بیشتر بخوانید: در انتخاب مسکن دقت کنیم

دیگر اثرات جانبی:

سرگیجه یا سر درد
تهوع
گاز اضافی
اسهال یا یبوست
خستگی و ضعف شدید
خشکی دهان

پزشک می تواند درمورد اثرات جانبی داروهای خاص، اطلاعاتی بدهد.
علاوه بر اثرات جانبی، NSAID ها ممکن است برای سلامت فرد خطرات جدی داشته باشند. توصیه می شود قبل از مصرف NSAID ها درصورت داشتن هریک از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

حساسیت به آسپرین یا هر مسکن دیگر
نوشیدن مشروبات الکلی
زخم معده یا خونریزی دستگاه گوارش
بیماری های قلبی
مصرف داروهای رقیق کننده خون یا اختلالات خونریزی

اگرچه مصرف آسپرین در دوز کم و زیر نظر پزشک ممکن است برخی افراد را از حمله قلبی حفظ کند، اما برخی NSAID ها می تواند خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را در شما افزایش دهد. همچنین این داروها ممکن است با داروهای فشار خون تداخل ایجاد کرده و تاثیر آنها را کم کنند.
کودکان و نوجوانان زیر 18 سال هرگز نباید آسپرین مصرف کنند مکر اینکه به تشخیص پزشک باشد. در این موارد خطر ابتلا به سندرم رِی وجود دارد که به شکل بالقوه می تواند باعث مرگ شود.

بیشتر بخوانید: بررسی عوارض قلبی، گوارشی، کبدی و کلیوی داروهای NSAID

با این حساب، برای مدیریت درد مزمن باید NSAID مصرف کنم؟

داروهای ضد التهابی یا NSAID سابقه طولانی از موفقیت دارند. بسیاری از بیماران مبتلا به دردهای مزمن با مصرف NSAID توانسته اند درد خود را به خوبی مدیریت کنند. در بیشتر افراد اثرات جانبی این داروها در صورت وجود، بسیار کم است. به هر حال هر دارویی در کنار فوایدی که دارد با خطراتی نیز همراه است. تصمیم گیری برای مصرف NSAID یا هر داروی دیگری مستلزم قرار دادن فواید و مضرات دارو در کنار هم و سنجیدن آنهاست.
و در آخر اینکه با پزشک خود همراه باشید. سطح خطر در شما به وضعیت سلامت عمومی تان بستگی دارد. پزشک می تواند به طور قطعی مشخص کند که آیا یک داروی NSAID برای شما لازم است یا خیر./

بیشتر بخوانید: آشنایی با شیوه های طبیعی تسکین درد