درمان شپش سر با روش های سنتی

برای درمان شپش سر، داروهای شیمیایی وجود دارند اما چنانچه تمایلی به استفاده از این داروها ندارید می توانید از درمان های خانگی جایگزین استفاده کنید. شواهد کلینیکی کمی از اثربخشی این درمان ها وجود دارد اما برخی عنوان می کنند نتیجه رضایت بخشی حاصل کرده اند.

شپش سر یک مشکل شایع است. شپش ها حشرات انگلی کوچک و خاکستری رنگی هستند که روی پوست سر انسان زندگی می کنند. طول بدن یک شپش بالغ حدود 3-1 میلی متر است. این حشرات توانایی پرواز یا جهیدن یا نفوذ به درون پوست سر را ندارند ولی شش پای آنها کاملاً برای چسبیدن به موها تکامل یافته است.

وجود شپش سر دلیل بر عدم نظافت نیست. هر کسی ممکن است به شپش سر مبتلا شود، فقیر یا غنی. تمیز یا کثیف ولی در بچه های بین 4 تا 11 سال بیشترین شیوع دیده می شود و در دختران بیش از پسران است همچنین در سن شروع مدرسه نیر شایع تر است.

شپش سر معمولاً به شکل فرد به فرد و با تماس سر افراد سرایت پیدا می کند. حدود 30 ثانیه طول می کشد که یک شپش از یک سر به سر دیگر انتقال پیدا کند. سرایت از طرق دیگر شیوع کمتری دارد مثل کلاه، شانه یا بالش.نکته اینکه شپش سر از حیوانات قابل سرایت نیست. علامت این عارضه، خارش شدید و بدون علت سر است که بر اثر خارش شدید گاهی اوقات ممکن است عفونت پوستی و زرد زخم ناحیه پشت سر و پشت گوش هم ایجاد شود.

برای درمان شپش سر، داروهای شیمیایی وجود دارند اما چنانچه تمایلی به استفاده از این داروها ندارید می توانید از درمان های خانگی جایگزین استفاده کنید. شواهد کلینیکی کمی از اثربخشی این درمان ها وجود دارد اما برخی عنوان می کنند نتیجه رضایت بخشی حاصل کرده اند.

حذف شپش به کمک شانه خیس

به کمک شانه ای که دارای دندانه های ریز است و در داروخانه ها با عنوان شانه حذف کننده شپش قابل تهیه است، موی خیس را شانه کنید تا شپش و تخم های آن از مو خارج شود. تحقیقات بر روی تاثیر و کارایی این روش همچنان ادامه دارد.
برای انجام این کار، مو را خیس کنید و ماده ای مثل نرم کننده مو نیز به موها بزنید تا عمل حذف آسان تر انجام شود. کل مو را از پوست سر تا انتهای مو شانه کنید. در هر جلسه دو بار شانه کردن مو را تکرار کرده و سه یا چهار روز یک بار و تا چند هفته این کار را انجام دهید. بهتر است حداقل تا دو هفته پس از اینکه شپشی در سر یافت نشد، این کار را ادامه دهید.

حذف شپش به کمک روغن های ضروری

برخی مطالعات پزشکی کوچک پیشنهاد کرده اند که بعضی از روغن های گیاهی طبیعی، اثر سمی بر شپش و تخم آن دارند و این روغن ها شامل موارد زیر است:

روغن درخت چای
روغن آنیس
روغن یلانگ یلانگ (از گل های درختی با نام یلانگ یلانگ یا درخت کانانگا که بومی مناطق گرمسیری است)
نرولیدول، ترکیبی شیمیایی که در بسیاری از روغن های گیاهی یافت می شود

این محصولات از لحاظ ایمنی، اثربخشی و استانداردهای تولید مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا،FDA، نیستند.
55 گرم روغن زیتون را با 15 تا 20 قطره از این روغن ها مخلوط کرده و به فرق سر بمالید. در طول شب به مدت 12 ساعت این مخلوط روی سر بماند. صبح فردا، موها را با شانه شپش، شانه کنید. سپس با شامپو شستشو داده و این عمل را تکرار کنید. اگر شپش ها کم شدند، موها را با روغن ضروری اسپری کنید تا از بازگشت مجدد شپش پیشگیری شود. توجه داشته باشید که شانه کردن مو یکی از مراحل مهم حذف شپش ها است. اگر این روش شپش ها را حذف نکرد، به پزشک ماجعه کنید.

حذف شپش به کمک عوامل نرم کننده

برخی محصولات خانگی هستند که با نرم کردن سطح مو به جدا شدن بهتر شپش از موها بوسیله شانه کمک می کنند. روغن بادام و زیتون از این دسته اند. هرگز از سس مایونز یا وازلین برای این کار استفاده نکنید چون علاوه بر کثیف کردن مو به سختی هم پاک می شوند. مو را با هریک از روغن ها که در دسترستان بود پوشش دهید و موها را با دقت و در دست های جدا و کوچک و بطور کامل شانه کنید. سپس موها را شامپو زده بشویید و مجددا این کار را تکرار کنید. شستشوی شانه و حوله های مورد استفاده را به دقت انجام دهید تا اثری از شپش در آنها باقی نماند.
برای تمیز کردن شانه، آن را در محلول سفیدکننده 10 درصد یا محلول 2 درصد لیزول قرار دهید. همچنین می توانید شانه را 30 دقیقه در سرکه بگذارید یا به مدت 10 دقیقه در آب بجوشانید.
این فرآیند را به مدت یک هفته و هر روز تکرار کنید. سپس به مدت دو هفته هر شب موها را شانه کنید تا مطمئن شوید اثری از شپش باقی نمانده است.
از ترکیبات قابل اشتعال مثل نفت سفید یا بنزین هرگز برای کشتن شپش یا خارج کردن تخم شپش (Nit) استفاده نکنید.

تمیز کردن خانه

شپش معمولا بدون تغذیه از پوست سر بیش از یک روز زنده نمی ماند و تخم شپش نیز چنانچه در دمایی مشابه دمای پوست سر قرار نگیرد زنده نخواهد ماند. بنابراین، شانس زنده ماندن شپش بر روی وسایل خانه کم است.
اما برای احتیاط شاید تمایل داشته باشید وسایل شخصی فرد را که در دو روز گذشته استفاده کرده است، تمیز کنید. پیشنهادهای ما به شما این است:

شستشو در آب داغ: رخت خواب، لباس ها و عروسک های در آب داغ و صابون که حداقل دمای 55 درجه سانتی گراد دارد شسته و در هوای گرم، خشک کنید.
شستشوی لوازم مو: شانه، برس و گل سرهای فرد را با آب داغ و صابون بشویید.
مهر و موم کردن وسایل در کیسه پلاستیکی: وسایلی که امکان شستشو ندارند به مدت دو هفته در کیسه پلاستیکی مهر و موم کنید.
جارو کشیدن: کف زمین و روکش مبلمان ها را به خوبی جارو برقی بکشید.

درمان با داروهای شیمیایی

داروهای بدون نسخه ای که در درمان شپش بکار می روند بر اساس پیرترین، ترکیب شیمیایی که از گل داوودی استخراج می شود، پایه گذاری شده اند. این ماده برای شپش سم محسوب می شود. پرمترین، از انواع مصنوعی پیرترین است و به شکل شامپو و لوسیون در دسترس است. قبل از مصرف باید موها را با شامپویی که نرم کننده ندارد بشویید. شستن موها با سرکه پیش از مصرف پرمترین نیز توصیه شده است، چون به حل کردن چسبی که تخم شپش ها را به محور مو می چسباند کمک می کند. به توضیحات درج شده روی جعبه دارو توجه کنید و ببینید چقدر باید پرمترین را روی مو نگه دارید؟ سپس با آب گرم موها را شستشو دهید.
نکته مهم این است که باید تمام افرادی که ساعات زیادی را در کنار هم سپری می کنند مثل اعضا یک خانواده همزمان مورد درمان قرار گیرند. هرچند که علامتی وجود نداشته باشد وحتی در معاینه توسط پزشک نیز علامتی دال بر دیگری در سایر افراد خانواده وجود نداشته باشد. بنابراین اگر یک فرد در یک خانواده مبتلاست تمامی اعضا باید درمان گردند. معمولاً علت شکست درمان بیماران نیز عدم رعایت همین نکته است. برخی موارد درمان نیاز به تکرار پس از یک هفته دارند که ضرورتاً باید انجام گیرد.
پس از مصرف این دارو، بروز خارش، سرخی، یا تورم مختصر پوست سر امری عادی است، ولی اگر التهاب پوست سر ادامه یابد، به پزشک اطلاع دهید. مصرف این دارو در کودکان کوچکتر از دو سال توصیه نمی‌ شود./