رینیت یا التهاب مجرای بینی، مشکلی است که میتواند انواع علائم آزاردهنده را از جمله عطسه، خارش و گرفتگی بینی، آبریزش و ترشحات پشت بینی وحلق ایجاد کند. سهم مختصری از این التهاب معمولا در اثر ابتلا دستگاه تنفسی به عفونتهای ویروسی ایجاد میشود.
رینیت یا التهاب مجرای بینی، مشکلی است که میتواند انواع علائم آزاردهنده را از جمله عطسه، خارش و گرفتگی بینی، آبریزش و ترشحات پشت بینی وحلق (احساس تخلیه خلط از سینوس به پایین و پشت گلو) ایجاد کند. سهم مختصری از این التهاب معمولا در اثر ابتلا دستگاه تنفسی به عفونتهای ویروسی (به عنوان مثال، سرماخوردگی) ایجاد میشود.
رینیت مزمن معمولا به علت آلرژی ایجاد میشود، اما استفاده بیش از حد از داروهای خاص، برخی از بیماریها و سایر عوامل غیرمشخص نیز میتواند باعث ایجاد آن شوند. برای بسیاری از مردم، رینیت یک بیماری مادامالعمر است که در طول زمان کم و زیاد میشود. خوشبختانه، معمولا علائم رینیت با ترکیبی از اقدامات زیستمحیطی، داروها و ایمن درمانی قابل کنترل است.
رینیت مزمن معمولا به علت آلرژی ایجاد میشود، اما استفاده بیش از حد از داروهای خاص، برخی از بیماریها و سایر عوامل غیرمشخص نیز میتواند باعث ایجاد آن شوند. برای بسیاری از مردم، رینیت یک بیماری مادامالعمر است که در طول زمان کم و زیاد میشود. خوشبختانه، معمولا علائم رینیت با ترکیبی از اقدامات زیستمحیطی، داروها و ایمن درمانی قابل کنترل است.
چه کسانی به رینیت آلرژیک مبتلا میشوند؟
حدود 20 درصد از مردم در تمام سنین به رینیت آلرژیک، که تب یونجه -حساسیت فصلی- نیز نامیده میشود، مبتلا میشوند. خطر ابتلا به رینیت در افراد مبتلا به آسم یا اگزما و در افرادی که سابقه خانوادگی آسم یا رینیت دارند، بسیار بالاتر است. علائم رینیت آلرژیک، اگر چه در بسیاری از افراد برای اولینبار در دوران کودکی یا جوانی بروز میکند، میتواند در هر سنی ظاهر شود. بدترین شکل علائم غالبا در دوران کودکی یا در سنین 30 و40 سالگی ظاهر میشود. طی دوران زندگی، شدت علائم تغییر میکند و بسیاری از مبتلایان ممکن است دورههای بدون علامت را در زندگی خود تجربه کنند.
بیشتر بخوانید: عوامل پنهانی آلرژی زا در خانه که به ریه آسیب می زنند
علل رینیت آلرژیک
رینیت آلرژیک به علت واکنش بینی به ذرات کوچک معلق در هوا به نام آلرژن ایجاد میشود (موادی که موجب تحریک و ایجاد واکنش آلرژیک میشوند). در برخی افراد، این ذرات موجب واکنش در ریهها (آسم) و چشمها (ورم ملتحمه آلرژیک) نیز میشود. واکنشهای آلرژیک با فعال شدن دو نوع سلول التهابی، به نام ماستسلها و بازوفیلها ایجاد میشوند. این سلولها مواد التهابی، مانند هیستامین تولید میکنند که باعث تولید و ترشح مایع در بافت بینی (احتقان)، خارش، عطسه و آبریزش بینی میشود. در عرض چند ساعت، این مواد سایر سلولهای التهابی را فعال میکنند که میتوانند موجب تثبیت علائم شوند.
رینیت آلرژیک فصلی در مقابل رینیت آلرژیک دائمی
رینیت آلرژیک میتواند فصلی (در فصلهای خاصی از سال) و یا دائمی (در تمام مدت سال) بروز کند. رینیت آلرژیک فصلی در اثر تماس با گرده درختان، چمن، علفهای هرز، و هاگ قارچها و کپکها ایجاد میشود، اما عوامل حساسیتزایی که رینیت آلرژیک دائمی ایجاد میکنند، غالبا گرد و غبار، کنهها، سوسکها، پشم حیوانات، قارچها یا کپکها هستند. رینیت آلرژیک دائمی سختتر درمان میشود.
علائم رینیت آلرژیک
علائم رینیت آلرژیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. هرچند اصطلاح «رینیت» تنها به علائم ایجاد شده در بینی اشاره میکند، بسیاری از بیماران دچار مشکلاتی در چشم، گلو و گوش نیز میشوند. علاوه بر آن، کیفیت خواب نیز مختل میشود که خوب است آن را در گروه مشکلات ناشی از رینیت آلرژیک در نظر گرفت. مواقعی از سال که عامل حساسیتزا حضور دارد، ترشحات پشت بینی، احتقان و گرفتگی بینی و کیفیت پایین خواب علائم غالبی هستند که بیماران را درگیر میکنند.
بینی: ترشحات آبکی بینی، گرفتگی بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح پشت حلق، از دست دادن حس چشایی، احساس فشار و یا درد در صورت
چشم: خارش و قرمزی چشم، احساس جسم خارجی در چشمها، تورم وتیرگی پوست زیر چشم
گلو و گوش: گلو درد، خشونت صدا، احتقان یا گرفتگی گوشها، خارش گوش یا گلو
خواب: تنفس دهانی، بیداری مکرر، احساس خستگی در طول روز و انجام دادن کار به سختی
در طول سال، زمانهایی که عامل حساسیتزا حضور دارد، علائم غالب شامل، ترشحات پشت حلق، احتقان بینی و پایین آمدن کیفیت خواب هستند.
بینی: ترشحات آبکی بینی، گرفتگی بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح پشت حلق، از دست دادن حس چشایی، احساس فشار و یا درد در صورت
چشم: خارش و قرمزی چشم، احساس جسم خارجی در چشمها، تورم وتیرگی پوست زیر چشم
گلو و گوش: گلو درد، خشونت صدا، احتقان یا گرفتگی گوشها، خارش گوش یا گلو
خواب: تنفس دهانی، بیداری مکرر، احساس خستگی در طول روز و انجام دادن کار به سختی
در طول سال، زمانهایی که عامل حساسیتزا حضور دارد، علائم غالب شامل، ترشحات پشت حلق، احتقان بینی و پایین آمدن کیفیت خواب هستند.
تشخیص رینیت آلرژیک
تشخیص رینیت آلرژیک، برپایه معاینه بالینی و علائمی است که در بالا شرح داده شد. آزمونهای پزشکی میتوانند به تایید تشخیص و شناسایی عوامل حساسیتزای مختلف کمک کنند.
شناسایی عوامل حساسیتزا و دیگر عوامل: شناسایی عوامل حساسیتزا و محرکهای دیگر که موجب تحریک رینیت آلرژیک میشوند، غالبا با روشهای زیر امکانپذیر است:.
یادآوری عواملی که بیمار قبل از شروع علائم با آن تماس داشته است،
توجه به زمانی که علائم در آن شروع شده است،
شناسایی عوامل حساسیتزای بالقوه در محیط خانه، محل کار و مدرسه بیمار.
آزمون پوست ممکن است برای افرادی که علائمشان به خوبی با دارو کنترل نمیشود و عوامل حساسیتزای ایجاد کننده بیماری در آنها مشخص نیست، مفید باشد.
شناسایی عوامل حساسیتزا و دیگر عوامل: شناسایی عوامل حساسیتزا و محرکهای دیگر که موجب تحریک رینیت آلرژیک میشوند، غالبا با روشهای زیر امکانپذیر است:.
یادآوری عواملی که بیمار قبل از شروع علائم با آن تماس داشته است،
توجه به زمانی که علائم در آن شروع شده است،
شناسایی عوامل حساسیتزای بالقوه در محیط خانه، محل کار و مدرسه بیمار.
آزمون پوست ممکن است برای افرادی که علائمشان به خوبی با دارو کنترل نمیشود و عوامل حساسیتزای ایجاد کننده بیماری در آنها مشخص نیست، مفید باشد.
بیشتر بخوانید: آلرژی فصل بهار را با این روش ها از خود دور کنید
درمان رینیت آلرژیک
به گزارش «بهپو» و به نقل از «UpToDate»، درمان رینیت آلرژیک شامل کاهش قرارگرفتن در معرض تماس با عوامل حساسیتزا و سایر عوامل ایجاد کننده، درمان دارویی و شستشوی بینی است. در بسیاری از افراد، این اقدامات به طور موثر علائم را کنترل میکنند.
- کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل ایجاد کننده: با انجام برخی از اقدامات ساده، میتوان قرار گرفتن شخص را در معرض عوامل حساسیتزا و محرک که رینیت آلرژیک را تحریک میکنند، کاهش داد.
- درمان دارویی: گروههای دارویی مختلفی برای مقابله با التهاب ایجاد کننده علائم رینیت آلرژیک وجود دارند. مبنای انتخاب دارو غالبا برمبنای شدت علائم و وضعیت بیمار است.
- شستشوی بینی و اسپری سالین: شستشوی بینی با محلول آب نمک (سالین)، لاواژ بینی نامیده میشود. سالین به صورت اسپریهای بینی استاندارد در دسترس است، اما این روش به اندازه شستشوی بینی که مقادیر بیشتری آب در آن استفاده میشود، موثر نیست.
شستشوی بینی به خصوص برای برقراری جریان مناسب و رو به پایین ترشحات پشت گلو، درمان عطسه، خشکی بینی و احتقان مفید است. با این روش درمانی، عوامل حساسیتزا و محرک شسته و از بینی خارج میشوند. شستشوی بینی با سالین پوشش داخلی بینی را تمیز میکند. برای نتیجهگیری بهتر از درمان با اسپریهای حاوی دارو، قبل از بهکار بردن آنها میتوان بینی را با سالین شستشو داد. همچنین میتوان از سالین گرم، یک یا دو بار در روز، برای علائم شدیدتر و برای شستشوی بینی بر حسب نیاز استفاده کرد. شستشوی بینی اگر به طریق درست و با آب استریل شده انجام شود، خطری ندارد. اسپری سالین و لوازم شستشو در داروخانهها قابل خرید و دسترس است./
- کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل ایجاد کننده: با انجام برخی از اقدامات ساده، میتوان قرار گرفتن شخص را در معرض عوامل حساسیتزا و محرک که رینیت آلرژیک را تحریک میکنند، کاهش داد.
- درمان دارویی: گروههای دارویی مختلفی برای مقابله با التهاب ایجاد کننده علائم رینیت آلرژیک وجود دارند. مبنای انتخاب دارو غالبا برمبنای شدت علائم و وضعیت بیمار است.
- شستشوی بینی و اسپری سالین: شستشوی بینی با محلول آب نمک (سالین)، لاواژ بینی نامیده میشود. سالین به صورت اسپریهای بینی استاندارد در دسترس است، اما این روش به اندازه شستشوی بینی که مقادیر بیشتری آب در آن استفاده میشود، موثر نیست.
شستشوی بینی به خصوص برای برقراری جریان مناسب و رو به پایین ترشحات پشت گلو، درمان عطسه، خشکی بینی و احتقان مفید است. با این روش درمانی، عوامل حساسیتزا و محرک شسته و از بینی خارج میشوند. شستشوی بینی با سالین پوشش داخلی بینی را تمیز میکند. برای نتیجهگیری بهتر از درمان با اسپریهای حاوی دارو، قبل از بهکار بردن آنها میتوان بینی را با سالین شستشو داد. همچنین میتوان از سالین گرم، یک یا دو بار در روز، برای علائم شدیدتر و برای شستشوی بینی بر حسب نیاز استفاده کرد. شستشوی بینی اگر به طریق درست و با آب استریل شده انجام شود، خطری ندارد. اسپری سالین و لوازم شستشو در داروخانهها قابل خرید و دسترس است./