برای درمان روماتیسم رژیم غذایی خاصی وجود ندارد. روغن ماهی ممکن است اثرات ضد التهابی داشته باشد. تسکین درد علامت دار اغلب به کمک استامینوفن خوراکی یا پمادهای موضعی که بر روی پوست مالیده می شوند، انجام می شود.

اولین قدم در تشخیص بیماری روماتیسم ملاقات پزشک روماتولوژیست است. پزشک سابقه علایم را بررسی می کند، مفاصل را برای التهاب و تغییر شکل، پوست را برای یافتن نودولهای روماتیسمی و دیگر قسمتهای بدن را جهت انواع التهاب معاینه می کند. آزمایشات خاص خونی و عکسبرداری اشعه ایکس اغلب تجویز می شود. تشخیص بر اساس الگوی علایم، توزیع مفاصل ملتهب و نتیجه آزمایشات خون و عکسبرداری می باشد. قبل از اینکه پزشک به تشخیص قطعی برسد، ممکن است نیاز به چندین مراجعه باشد. شکل توزیع مفاصل ملتهب برای پزشک و تشخیص وی بسیار مهم است. در روماتیسم، مفاصل کوچک دستها، مچ دست، پا و زانوها معمولا در توزیعی متقارن (هر دو طرف بدن) ملتهب می شوند. وقتی فقط یک یا دو مفصل ملتهب باشند، تشخیص روماتیسم سخت تر می شود. پس از آن پزشک آزمایشات دیگری انجام می دهد که در اسلاید بعد توضیح می دهیم.

مفصل جایی است که دو استخوان به هم می رسند و به بدن اجازه حرکت می دهند. آرتریت به معنای التهاب مفصل است. التهاب مفصل در بیماری روماتیسم باعث تورم، درد، خشکی و قرمزی مفاصل می گردد. همچنین این التهاب می تواند در بافت اطراف مفاصل نیز اتفاق بیفتد، مثل تاندون ها، رباط ها و ماهیچه ها. در برخی از بیماران مبتلا به روماتیسم، التهاب مزمن منجر به تخریب غضروف، استخوان و رباط ها می شود که نتیجه آن تغییر شکل مفاصل است. تخریب مفاصل می تواند در اوایل بیماری رخ داده و در سنین خاص پیشرفت کند.

در بیماری روماتیسم، چند مفصل معمولا در الگویی متقارن ملتهب می شوند (هر دو طرف بدن تحت تاثیر قرار می گیرد). مفاصل کوچک هر دو دست و مچ دستاغلب درگیر است. کارهای ساده روزانه، مثل چرخاندن دستگیره در و باز کردن درب شیشه مربا در زمان شعله وری بیماری می تواند کاری سخت باشد. مفاصل کوچک پا نیز معمولا درگیر می شود. التهاب مزمن می تواند باعث آسیب بافتها، غضروف و استخوانهای بدن شود. و این منجر به از دست رفتن غضروف و تحلیل و ضعیف شدن استخوانها و همچنین ماهیچه ها شود که نتیجه نهایی آن تغییر شکل مفاصل، تخریب و کاهش عملکرد می باشد.

مناطق دیگری از بدن بجز مفاصل که تحت تاثیر روماتیسم هستند، می تواند بصورت جداگانه درمان شود. -سندرم شوگرن می تواند با قطره اشک مصنوعی و اتاقهای مرطوب در خانه یا اداره، درمان شود. قطره های چشم دارویی نیز تجویز می شود که برای رفع خشکی چشم مناسب است. معاینه مرتب چشم و درمان با آنتی بیوتیک چشم برای عفونتها بسیار مهم است. -التهاب تاندون ها، بورس ها و گره های روماتوئیدی می توانند با تزریق کورتیزون، درمان شوند. -التهاب پوشش داخلی قلب و یا ریه ممکن است به دوز بالایی از کورتیزون خوراکی نیاز داشته باشد.

سدیمانتاسیون که به آن سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) یا به زبان ساده تر Sed Rate می گویند، یک نوع آزمایش خون است که میزان فعالیت التهابی را در خون نشان می دهد و با اندازه گیری سرعت سقوط سلولهای قرمز خون به انتهای لوله آزمایش، بدست می آید. Sed Rate در زمان التهاب بدن مثلا دوران شعله وری بیماری سریع تر و در دوران بهبود، آهسته تر است. آزمایش خون دیگری که برای اندازه گیری میزان التهاب بدن انجام می شود، پروتئین C واکنشی است. تمام آزمایشاتی که نام بردیم می توانند در دیگر بیماریهای التهابی و خودایمنی سیستمیک نیز غیرطبیعی باشند. بنابراین نتایج این آزمایشات به تنهایی برای تشخیص قطعی روماتیسم، کافی نیست.

در درمان روماتیسم دو گروه دارو مورد استفاده قرار می گیرد: داروهای سریع اثر "داروهای خط اول" و داروهای آهسته اثر "داروهای خط دوم" که به داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری یا DMARD نیز معروفند. داروهای خط اول مثل آسپرین و کورتیزون (کورتیکواستروئیدها) برای کاهش درد و التهاب تجویز می شوند. داروهای خط دوم آهسته اثر، مثل متوترکسات و هیدروکسی کلروکین بهبودی بیماری را افزایش داده و از تخریب پیش رونده مفاصل جلوگیری می کنند، اما این داروها عامل ضد التهابی ندارند. برخی داروهای جدیدتر خط دوم در درمان روماتیسم مثل لفلونومید و داروهای بیولوژیک اتانرسپت، اینفلیکسی مب، آناکینرا، آدالیمومب، ریتوکسی مب و آباتاسپت می باشد.

تصویربرداری با اشعه ایکس ممکن است طبیعی باشد یا فقط در مراحل اولیه بیماری تورم بافتهای نرم را نشان دهد. با پیشرفت بیماری، تصویربرداری با اشعه ایکس می تواند استخوان های تغییرشکل یافته و فرسوده را نیز نشان دهد. تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی روند پیشرفت بیماری و آسیب مفاصل در طول زمان نیز مناسب است. اسکن استخوان، آزمایش رادیواکتیوی، و ام-آر-آی می تواند مفاصل ملتهب و فرسوده را مشخص کند.

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای روماتیسم وجود ندارد. تا امروز، هدف درمان در روماتیسم، کاهش التهاب و درد مفاصل، به حداکثر رساندن عملکرد مفاصل و پیشگیری از آسیب و تغییر شکل مفاصل بوده است. درمان به موقع نشان داده شده است که در پیشرفت نتایج، بسیار مهم است. مدیریت تهاجمی بیماری می تواند در بهبود عملکرد، توقف آسیب مفاصل همانطور که در تصاویر اشعه ایکس مشاهده کردید و پیشگیری از کارافتادگی نقش بسزایی داشته باشد. درمان مناسب بیماری ترکیبی از دارو، استراحت، ورزش های تقویتی، محافظت از مفاصل و آموزش بیمار و خانواده اش است. درمان با توجه به بسیاری از فاکتورها مثل فعالیت بیماری، نوع مفصل درگیر، سلامت عمومی، سن و شغل بیمار صورت می گیرد. درمان وقتی موفق تر است که همکاری نزدیکی بین بیمار، پزشک و خانواده اش وجود داشته باشد.

در درمان روماتیسم، تعادل بین استراحت و ورزش بسیار مهم است. در طول شعله وری بیماری (تشدید التهاب مفاصل) بهترین کار این است که به مفاصل ملتهب استراحت دهید. وقتی التهاب مفصل کاهش یافت، برنامه ورزشی هدایت شدهبرای حفظ انعطاف پذیری مفاصل و تقویت ماهیچه هایی که مفاصل را احاطه کرده اند، بسیار کمک کننده است. -ورزشهای دامنه حرکتی جهت حفظ تحرک مفاصل بایدمرتباً انجام شود. -شنا بویژه از آن جهت سودمند است که به شما کمک می کند با کمترین فشار وارده بر مفاصل، ورزش کنید. -فیزیوتراپی و درمان فیزیکی برنامه های ورزشی خاصی را برای بیمار تدارک می بیند و می تواند اسپلینتهایی را برای بیمار تجویز کند. مثلا اسپلینتهای مچ و انگشتان دست برای کاهش التهاب و حفظ چهارچوب و امتداد مفاصل بسیار مفید است. -وسایلی چون عصا، توالت فرنگی و یا دستگیره شیشه می تواند به آسان شدن زندگی روزانه کمک کند. -گرما و سرما درمانی قبل و بعد از ورزش، به تسکین علایم کمک می کند.

زمانی که بیماری فعال است، علایم شامل خستگی، کاهش اشتها، تب خفیف، درد ماهیچه و مفصل و خشکی است. خشکی ماهیچه و مفصل بیشتر صبح ها و پس از دوره غیر فعالی شایع است. التهاب مفصلی در طول دوران شعله وری بیماری شایع است. همچنین در طول شعله وری، مفاصل متناوبا قرمز، متورم، دردناک و حساس به لمس می شوند که علت آن ملتهب شدن بافت پوشاننده مفصل یا سینوویوم است که در نتیجه آن مایع مفصلی یا مایع سینوویال بیش از حد تولید می شود. همچنین سینوویوم با التهاب غلیظ می شود (سینوویت).

علت روماتیسم ناشناخته است. اگرچه عوامل عفونی مانند ویروس، باکتری و قارچ تا مدت ها بعنوان عامل بیماری مورد شک بودند، اما هیچکدام بعنوان علت بیماری به اثبات نرسیدند. در سرتاسر جهان محققان زیادی بر روی شناخت علت این بیماری فعالیت پژوهشی می کنند. برخی دانشمندان معتقدند عوامل ژنتیکی در ابتلا به این بیماری بی تاثیر نیست. بنظر می رسد برخی عفونت ها یا فاکتورهای محیطی ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کرده و بدن را مجبور کند به بافت های خودش در افراد مستعد حمله کند، که نتیجه آن التهاب در اندامهای مختلف بدن از جمله مفاصل است. همچنین بنظر می رسد فاکتورهای محیطی در ایجاد روماتیسم نقشی داشته باشند. اخیرا، دانشمندان گزارش کرده اند که کشیدن توتون و تنباکو خطر ابتلا به روماتیسم را افزایش می دهد.

روماتولوژیست پزشکی است که تخصص او درمان غیر جراحی بیماریهای روماتیسمی است. روماتولوژیست تخصص کافی برای بررسی علایم غیر قابل توضیح از قبیل راش پوستی، تب، التهاب، کم خونی، ضعف، کاهش وزن، خستگی، درد مفصل یا ماهیچه، بیماریهای خود ایمنی و کم اشتهایی دارد. کار آنها اکثرا مشاوره بوده و برای دیگر پپزشکان نقش کارآگاه را بازی می کنند. روماتولوژیست ها توانایی خاص در ارزیابی بیش از 100 شکل بیماری التهابی بخصوص روماتیست، اسپوندیلیت، آرتریت پسوریازیس، لوپوس اریتماتوی سیستمیک، سندرم آنتی فسفولیپید، بیماری استیل، درماتومیوسیت، سندرم شوگرن، واسکولیت، اسکلرودرمی، بیماری بافت همبند مختلط، سارکوئیدوز، بیماری لایم، استئومیلیت، آرتروز، کمر درد، نقرس، شبه نقرس، پلی کندریت راجعه، پورپورای هنوخ شوئن، بیماری سرم، آرتریت واکنشی، بیماری کاوازاکی، فیبرومیالژیا، اریتروملالژیا، بیماری رینود، دردهای در حال رشد، ایریتیس، پوکی استخوان، رفلاکس سمپاتیک دیستروفی و دیگر بیماری ها دارند.

روماتیسم نوجوانان یک بیماری روماتیسمی است که باعث التهاب و خشکی مفاصل به مدت 6 هفته یا بیشتر در نوجوان 16 ساله یا کمتر شود. در آمریکا تقریبا 50000 کودک به این بیماری مبتلاست. التهاب باعث قرمزی، تورم، گرم شدن و درد مفاصل می شود، اگرچه بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری از درد مفصلی شکایت ندارند. امکان تحت تاثیر قرار گرفتن هر یک از مفاصل وجود دارد و التهاب ممکن است حرکت مفاصل متاثر را محدود کند.

علایم روماتیسم می آیند و می روند، بسته به شدت التهاب مفاصل. وقتی بافتهای بدن ملتهب هستند، بیماری فعال است. هنگامی که التهاب بافتها فروکش می کند، بیماری غیرفعال بوده و در فاز بهبودی است. بهبودی می تواند خودبخود حاصل شود یا با درمان و می تواند هفته ها، ماه ها یا سالها طول بکشد. در طول فاز بهبودی، علایم بیماری ناپدید شده و بیماران بطور کلی احساس خوبی دارند. وقتی بیماری دوباره فعال می شود (عود)، علایم بر می گردد. بازگشت فعالیت و نشانه های بیماری، عود یا شعله وری نامیده می شود. این دوره ها در افراد مختلف متفاوت است و دوره های شعله وری و بهبودی در این بیماری معمول است.

ممکن است برای بازگرداندن حرکت مفاصل یا بازسازی مفصل آسیب دیده، جراحی لازم باشد. این جراحی بعهده متخصصین ارتوپدی است که دارای علم جراحی مفاصل هستند. نوع جراحی مفصل از آرتروسکوپی (وارد کردن وسیله ای لوله ای به داخل مفصل و تعمیر بافتهای غیرطبیعی) تا تعویض جزئی یا کامل مفصل می باشد. تعویض کامل مفصل عبارت است از جایگزین کردن مفصل آسیب دیده با نوع مصنوعی. بعنوان مثال مفاصل موچک دست می توانند با مواد پلاستیکی جایگزین شوند. مفاصل بزرگ مثل لگن یا زانو با نوع فلزی جایگزین می شوند./

بنا به تشخیص پزشک و برای تایید تشخیص، آزمایش دیگری به نام آرتروسنتز نیز ممکن است در مطب انجام شود. به این صورت که به کمک سوزن و سرنگ استریل مایع مفصلی بیرون کشیده شده و برای مطالعه به آزمایشگاه ارسال می شود. تجزیه مایع مفصلی، به پزشک کمک می کند دیگر علل روماتیسم مثل عفونت و نقرس را، حذف کند. آرتروسنتز در تسکین تورم و درد مفاصل نیز روش خوبی است. گاهی داروهای کورتیزونی در خلال آرتروسنتز به داخل مفصل تزریق می شود تا التهاب مفصل به سرعت از بین رفته و علایم درد کاهش یابد.

بر اساس آمارهای بدست آمده این بیماری در زنان نسبت به مردان شایع تر است. میزان ابتلا در همه نژادها به یک میزان است. بیماری می تواند در هر سنی شروع شود، اما اغلب پس از سم 40 سالگی و قبل از 60 سالگی آغاز می شود. در بعضی خانواده ها، اعضای متعدد خانواده می توانند تحت تاثیر بیماری قرار گیرند که نشان دهنده زمینه ژنتیکی برای این اختلال است.

در بیماران مبتلا به روماتیسم ممکن است آنتی بادی های غیر طبیعی در خون مشاهده شود. فاکتور روماتوئیدی یکی از آنتی بادی های خونی است که در 80% بیماران دیده می شود. آنتی بادی سیترولین در بیشتر بیماران روماتیسمی وجود دارد و در تشخیص بیماران روماتیسمی که با التهاب مفصلی غیرقابل توضیح مراجعه می کنند، سودمند است. زمانی که آزمایش خون معمولی برای روماتیسم، فاکتور روماتوئیدی، موجود نیست، آزمایش آنتی بادی سیترولین مناسب ترین راه برای تشخیص علت آرتریت های التهابی است. همچنین آنتی بادی های سیترولین شاخص های بسیاری از بیماریهای تهاجمی هستند. بنظر آنتی بادی سیترولین برای نشان دادن مراحل اولیه روماتیسم در این شرایط باشد. آنتی بادی دیگری بنام آنتی بادی ضد هسته ای نیز وجود دارد که در بیماران مبتلا به روماتیسم، مشاهده شده است.

از آنجا که روماتیسم بیماری سیستمیک است، التهاب آن می تواند اندامها و دیگر مناطق بدن بجز مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد. مثالهایی از قسمتهایی از بدن که می تواند متاثر از این بیماری شود: -سندرم شوگرن نتیجه التهاب غدد چشم و دهان است که باعث خشکی این مناطق بدن می گردد. -التهاب روماتیسمی پوشش ریه (پلوریت) باعث درد قفسه سینه می شود که با تنفس عمیق یا سرفه همراه است. -التهاب بافت اطراف قلب که پریکاردیت نامیده می شود، می تواند باعث درد قفسه سینه شود که معمولا با دراز کشیدن یا خم شدن به جلو شدت آن تغییر می کند. -بیماری روماتیسم می تواند باعث کاهش تعداد سلول های قرمز (آنمی) و سلولهای سفید خون شود. -کاهش سلولهای سفید می تواند با بزرگ شدن طحال (سندرم فلتی) مرتبط بوده و خطر عفونت را افزایش دهد. -توده های سفت زیر پوست (نودول های روماتیسمی) می تواند اطراف آرنج و انگشتان دست که در آن فشار مکرر وجود دارد، اتفاق بیفتد. -از عوارض نادر و جدی بیماری، التهاب عروق خونی (واسکولیت) است. واسکولیتها خونرسانی به بافت ها را مختل کرده و منجر به مرگ بافتها می گردند که تظاهرات بالینی آن نقاط سیاه کوچک اطراف بستر ناخنها یا به شکل زخم پا می باشد.

روماتیسم یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می شود. بیماری های خود ایمنی زمانی اتفاق می افتند که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های بدن حمله می کند. روماتیسم همچنین می تواند باعث التهاب بافتهای اطراف مفاصل و اندام های بدن شود. از آنجا که این بیماری اندامهای مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، گاهی بعنوان یک بیماری سیستمیک معرفی شده و به آن بیماری روماتوئیدی نیز می گویند. درحالیکه بیماری روماتیسم یک بیماری مزمن است، به این معنا که می تواند چندین سال طول بکشد، بیمار ممکن است مدت طولانی بدون هیچ علامتی آن را تجربه کند. با اینحال و به شکل تیپیک، روماتیسم یک بیماری پیشرونده است که پتانسیل این را دارد که باعث تخریب مفاصل و ناتوانی عملکردی شود.