آشنایی با بیماری پسوریازیس

علت بیماری پسوریازیس، افزایش سرعت زیادشدن سلول های پوستی در بعضی از نواحی پوست است. این سرعت موجب می شود پلاک هایی در همان نقاط به وجود آید.

ریشه لغت پسوریازیس از یک کلمه یونانی است که به معنای خارش است. این بیماری یک بیماری شایع پوستی است که لزوماً خارش دار نبوده با پلاکهای قرمز رنگ همراه با پوسته ریزی مشخص می شود. پسوریازیس اشکال گوناگون با شدتهای متفاوت داشته و مسری هم نمی‌باشد.
این بیماری بسیار مزاحم است و شاید تا مدت ها فرد مبتلا را درگیر درمان و دارو کرده و در زندگی خصوصی و حتی روابط اجتماعی اش اختلال ایجاد کند. زیرا وجود خارش و بثورات جلدی ناخوشایند و لخت شدن در استخر شنا یا باشگاه های ورزشی و پوشیدن لباس های باز و آستین کوتاه را دشوار می کند، اما مهم ترین نکته ای که بیمار و اطرافیان باید به آن توجه کنند این است که بیماری مسری نیست، ولی متاسفانه مادام العمر است.

علت بیماری پسوریازیس، افزایش سرعت زیادشدن سلول های پوستی در بعضی از نواحی پوست است. این سرعت موجب می شود پلاک هایی در همان نقاط به وجود آمده و در سطح همین پلاک ها پوسته هایی به شکل صدف پدید آیند و اگر آن قسمت از پوست را با ناخن بتراشیم مانند فلس جدا می شوند.

پسوریازیس انواع مختلفی دارد. شایع ترین نوع آن پسوریازیس پلاک تایپ نام دارد که به صورت پلاک ها و لکه های پوستی برجسته و قرمز با پوسته های ضخیم صدفی در نواحی زانو، آرنج و پوست کف سر تظاهر می کند. (کف سر آزار دهنده ترین بخش بیماری است) البته هر جایی از بدن را ممکن است درگیر کند ولی شدت آن در هر بیمار متفاوت است. مثلا ممکن است یک بیمار چند نقطه کوچک از پوستش خارش داشته باشد و بیمار دیگری 90 درصد از پوستش درگیر این بیماری باشد.

انواع دیگری هم هست که دیگر پلاک ها خشک و فلس مانند نیستند بلکه جوش های چرکی در نواحی مبتلا دیده می شود. این نوع، پسوریازیس پوسچولار نام دارد. جوش های ریز چرکی را می توان در کف دست ها و پاهای بیمار دید که بی درد و بی خارش هستند. پسوریازیس پوسچولار گاه به شکل بسیار حاد بروز می کند و تمام پوست بیمار را فرا می گیرد که این حالت یک اورژانس پزشکی محسوب می شود و بیمار حتما باید بستری شود.

نوع دیگر فرم اریترودرمیک است که تقریبا 90 درصد پوست بیمار قرمز می شود. این بیماران نیز نیاز به بستری دارند. در انواع شدید تب و لرز سیستمیک هم دیده می شود.در همه انواع پسوریازیس درگیری ناخن هم دیده می شود. تغییرات ناخن برای بیماران خیلی ناراحت کننده است زیرا بستر ناخن جدا شده و زیر ناخن قهوه ای رنگ می شود و در آن نقطه کراتین جمع می شود که شبیه تظاهرات قارچ ناخنی است. یکی از تفاوت های عمده پسوریازیس با اگزاما و سایر حساسیت های پوستی این است که خارش کمتری نسبت به آنها دارد.

این بیماری هیچ مشکل غیرپوستی برای بیماران ایجاد نمی کند و بیماری خطرناکی نیست. فقط مزمن است و حالت بهبودی و عودکننده دارد. درمان می تواند پوست را به شکل اولیه و کاملا سالم برگرداند، ولی هیچ گاه نمی توان به بیمار مبتلا به پسوریازیس این قول را داد که برای همیشه بهبود خواهد یافت. البته ناگفته نماند در تعداد معدودی از بیماران درگیری های مفصلی دیده می شود که در آن تورم مفاصل و آرتریت ظاهر می شود، بخصوص در بند انتهایی مفاصل انگشتان یا مفاصل بزرگ درگیری دیده شود. در این مواقع بیماران باید تحت نظر متخصص پوست و روماتولوژی قرار گیرند.

پسوریازیس بیماری ارثی است

بیماری پسوریازیس زمینه ژنتیکی دارد، اما به این معنا نیست که حتما یکی از اعضای خانواده به آن مبتلا باشد یا در آینده به آن مبتلا شوند. در واقع همیشه ژنتیک در آن نقش ندارد و تغییر در سیستم ایمنی نیز می تواند به بروز بیماری بینجامد.

گاه در سن کمتر از 20 سال فعالیت بیماری شروع می شود و گاهی هم در سنین میانسالی آغاز می شود.

در کودکان نوعی از بیماری دیده می شود که به پسوریازیس قطره ای یا بوته ای مشهور است و به دنبال یک گلو درد چرکی در تمام سطح پوست، پلاک های ریزی پدید می آید که معمولا با آنتی بیوتیک درمان می شود و عود هم نمی کنند. استرس نیز مانند بسیاری از بیماری های دیگر عامل تحریکی و تشدیدکننده بیماری است.

تشدید پسوریازیس در بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی مانند دوقطبی (بای پولار) نیز دیده می شود علت آن هم مصرف دارویی به نام لیتیوم است. لیتیوم از داروهایی است که برای ثبات خلقی بیماران تجویز می شود، ولی از اثرات جانبی این دارو تشدید بثورات پسوریازیس است.

کورتون ها نیز عامل تحریک کننده و تشدیدکننده بیماری هستند. در بیمارانی که هنگام سرماخوردگی کورتون تزریق می کنند، ممکن است علائم محو شود؛ ولی بعد از این که اثر دارو از بین رفت بیماری با شدت بیشتری برمی گردد.

نور خورشید برای درمان پسوریازیس مفید است، ولی گاهی اثری معکوس می دهد مثلا گاهی آفتاب سوختگی موجب تشدید آن می شود.

ضایعات پسوریازیس قابل تشخیص است

مهم ترین راه تشخیص از طریق بالینی و معاینه مستقیم پزشک است. ضایعات دارای خصوصیاتی است که چشم پزشکان با آن آشنا هستند ولی گاهی برای تشخیص افتراقی، به بیوپسی نیاز است. تغییرات ناخن در این بیماری گاه با عفونت های قارچی اشتباه گرفته می شود که باید از ناخن و به شکل آزمایشگاهی کشت انجام شود.

درمان پسوریازیس

اولین قدم درمانی تجویز داروهای موضعی است. کورتون های موضعی موثرترین درمان هستند، ولی بعد از اتمام درمان تقریبا در همه بیماران عود را مشاهده می کنیم.

گاهی تجویز زیاد کورتون باعث می شود مقاومت در بدن ایجاد شده و دیگر به کورتون هم جواب مناسب ندهد. مشتقات ویتامین D موضعی هم کمک کننده است. در بالا اشاره شد که در برخی موارد پسوریازیس بیش از 90 درصد از بدن را درگیر می کند و بیماران را باید در بیمارستان بستری کرد. در این مواقع درمان باید سیستمیک باشد.

نوردرمانی هم برای بیماران مفید است. این بیماری به اشعه U.V یا نور خورشید پاسخ خوبی می دهد. فتوتراپی یکی از درمان هایی است که در رشته پوست جایگاه مناسبی دارد. اشعه U.V برای ایجاد تغییرات در سیستم ایمنی پوست استفاده می شود.

این روش هفته ای دو تا سه بار تکرار می شود و بتدریج تعداد جلسات کمتر می شود، ولی نباید به طور کامل قطع شود زیرا چنین درمانی نگهدارنده است. دارو های تضعیف کننده سیستم ایمنی درمان خوبی است. داروهای بیولوژیکی هم در سال های اخیر به بازار آمده که بسیار گران است و تقریبا علائم را به طور کامل از بین می برد و برای بیمارانی که بیماری شان بسیار شدید است، تجویز می شود. قابل توجه این که این دارو ها با همه گرانی و فوائد بالا باز هم بیماری را به طور کامل ریشه کن نمی کند./